An outline of the concept of duty in the ethics of Karol Wojtyła and Max Scheler

• Authors: Teresa Grabińska

Title variants

PL

Zarys znaczenia powinności w etyce Karola Wojtyły i etyce Maksa Schelera

Abstracts

PL

Na podstawie analizy tekstu rozprawy habilitacyjnej Karola Wojtyły i zrekonstruowanej w niej koncepcji etyki Maksa Schelera przedstawia się rozumienie powinności u obu autorów oraz dyskutuje się potrzebę wprowadzenia powinności do systemu etyki. Fenomenologiczne podejście Schelera jest skupione na przeżyciu wartości moralnych, które legitymuje doskonalenie moralne i jednocześnie wyklucza powinność. Personalizm katolicki Wojtyły wymaga zaś urzeczywistnienia wartości w czynie, a więc przełożenia ich na powinność. Omawia się rodzaje przekazu powinności w postaci przykazań i rad ewangelicznych, które nie ograniczają wolności woli. Przybliża się argumenty Wojtyłowej krytyki systemu Schelera z pozycji etyki chrześcijańskiej, eksponujące moralność ludzkiego sprawstwa, w której kluczową rolę odgrywa uprzedmiotowienie wartości i udział w tym sumienia.

EN

On the basis of the analysis of the text of Karol Wojtyła’s habilitation dissertation, and the concept of ethics by Max Scheler reconstructed in the text, the understanding of duty („ought”, das Sollen) in both authors is presented, and the need to introduce duty into the system of ethics is discussed. Scheler’s phenomenological approach focuses on the feeling of moral values, which are legitimized by moral improvement and, at the same time, excluded by duty. Wojtyła’s Catholic personalism requires the realization of values in act, and hence translating them into duty. Types of duty communication in the form of commandments and evangelical counsels are discussed, which does not limit the freedom of the will. Wojtyła’s arguments against the Schelerian system from the standpoint of the Christian ethics are presented, exposing the morality of human efficacy, in which the key role is played by the objectification of values and the participation of conscience.

Keywords

PL

etyka Kanta; personalizm Maritaina; przeżycie poznawczo-emocjonalne wartości; przykazanie miłości

EN

Kant’s ethics; Maritain’s personalism; cognitive-emotional experience of values; commandment of love

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Logos i Ethos
• Year: 2023
• Volume: 61
• Issue: 1
• Pages: 99-120

Dates

published

2023

Contributors

author

Teresa Grabińska

• General Tadeusz Kościuszko Military University of Land Forces

• https://orcid.org/0000000291312637

References

• Gilson É., Thomism. The Philosophy of Thomas Aquinas, transl. L. K. Shook, A. Maurer, Pontifical Institute of Mediaeval Studies, Toronto 2002.
• Hobbes T., Leviathan, or the Matter, Form, & Power of a Common-Wealth Ecclesiastical and Civil, Clarendon Press, Oxford 1929.
• Kant I., Groundwork for the Metaphysics of Morals, ed. and transl. A. W. Wood, Yale University Press, New Haven 2002.
• Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych, ed. by A. Podsiad, Z. Więckowski, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1983.
• Maritain J., Neuf leçons sur les notions premières de la philosophie morale, Les Editions Pierre Tequi, Paris 1951.
• Scheler M., Der Formalismus in der Ethik und die materiale Wertethik. Neuer Versuch der Grundlegung eines ethischen Personalismus, Verlag von Hans Niemeyer, Halle 1921.
• St. Thomas Aquinas, The Summa Theologica, transl. English Dominican Province, https://www.documentacatholicaomnia.eu (21.02.2023).
• The New Lexicon Webster’s Encyclopedic Dictionary of the English Language, Lexicon Publications, New York 1991.
• Wojtyła K., Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maxa Schelera, in: K. Wojtyła, Dzieła filozoficzne, t. 1, ed. J. Merecki, Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II, Kraków 2022.
• Wojtyła K., “Person and Act” and Related Essays, transl. G. Ignatik, The Catholic University of America Press, Washington 2021.

Identifiers

DOI

10.15633/lie.61107

Biblioteka Nauki

31210943