Śmierć w dobie pandemii. Analiza przeżywania zjawiska śmierci w ujęciu egzystencjalizmu

• Authors: Aleksander Ryszard Bańka

Title variants

EN

Death in the Age of Pandemic. An Analysis of Experiencing the Phenomenon of Death in Terms of Existentialism

Abstracts

EN

The coronavirus (COVID-19) pandemic, which spread throughout the world in 2020, has painfully confronted modern human with the experience of death and loss. The threat to one’s own life and the passing of relatives defeated by a terminal illness have become a traumatic fact for many people, forcing them to ask again the question about the meaning of life and death. Can this question be addressed today from the perspective of existentialism? It was within this philosophical trend that two main approaches were born - atheistic and Christian - proposing a certain way of understanding the condition of a person affected by the drama of death. This article, based on the reflections of selected representatives of both directions and on the method of their systematic analysis, is an attempt to describe the existential situation of man during a pandemic and to answer the question of what the experience of death may bring to his understanding of life. In this context, the article shows the value of the Christian concept of God’s self-giving in Christ.

PL

Pandemia koronawirusa (COVID-19), która w 2020 roku rozlała się na cały świat, w boleśnie skonfrontowała współczesnego człowieka z doświadczeniem śmierci i straty. Zagrożenie własnego życia oraz odejście osób bliskich, pokonanych przez śmiertelną chorobę, dla wielu stało się wydarzeniem traumatycznym, które zmusza do ponowne-go postawienia pytania o sens życia i śmierci. Czy można zmierzyć się z tym pytaniem, przyjmując perspektywę filozoficznego egzystencjalizmu? To właśnie w ramach tego nurtu zrodziły się przecież dwa główne podejścia - ateistyczne i chrześcijańskie - pro-ponujące pewien sposób rozumienia kondycji człowieka dotkniętego dramatem śmierci. Niniejszy artykuł, opierając się na refleksji wybranych przedstawicieli obu kierunków i metodzie jej systematycznej analizy, stanowi próbę opisu egzystencjalnej sytuacji człowieka czasów pandemii oraz odpowiedzi na pytanie, co  doświadczenie śmierci może wnieść do jego sposobu rozumienia życia. W tym kontekście artykuł ukazuje wartość chrześcijańskiej koncepcji samoudzielenia się Boga w Chrystusie.

Keywords

PL

egzystencjalizm; pandemia; śmierć; strata; sens życia

EN

existentialism; pandemic; death; loss; meaning of life

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Polonia Sacra
• Year: 2022
• Volume: 26
• Issue: 4
• Pages: 73-100

Dates

published

2022

Contributors

author

Aleksander Ryszard Bańka

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000318014710

References

• Human Development Perspectives. COVID-19 and Human Development: Assessing the Crisis, Envisioning the Recovery, collective study United Nations Development Programme, New York 2020.
• Bartnik Cz. S., Dogmatyka katolicka, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.Daniélou J., Trójca Święta i tajemnica egzystencji, tłum. M. Tarnowska, Wydawnictwo Znak, Kraków 1994.
• Gadacz T., Historia filozofii XX wieku, t. 2: Neokantyzm, filozofia egzystencji, filozofia dialogu, Wydawnictwo Znak, Kraków 2009.
• Gasz A., Człowiek aporetyczny. Nieuchronność śmierci w doświadczeniu eg-zystencjalnym, w: Filozofia a śmierć, red. M. Wójtowicz, W. Kania, Wy-dawnictwo FHU Kopalnia Skarbów, Katowice 2007, s. 99–110.
• Gromczyński W., Egzystencjalizm Jeana Paula Sartre’a, w: Filozofia XX wieku, t. 1, red. Z. Kuderowicz, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warsza-wa 2002, s. 202–220.
• Heidegger M., Czym jest metafizyka?, tłum. K. Pomian, w: M. Heidegger, Znaki drogi, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 1995.
• Jaspers K., Wprowadzenie do filozofii, tłum. A. Wołkowicz, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław 1998.
• Kowalczyk D., Karl Rahner, Wydawnictwo WAM, Kraków 2001.
• Laertios D., Żywoty i poglądy sł ynnych filozofów, tłum. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski przy współpracy B. Kupisa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982.
• Mizera J., Podstawy ontologii fundamentalnej Martina Heideggera, w: Filozofia XX wieku, t. 1, red. Z. Kuderowicz, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 2002, s. 180–201.
• Rahner K., O możliwości wiary dzisiaj, tłum. A. Morawska, Wydawnictwo Znak, Kraków 1983.
• Rahner K., Podstawowy wykład wiary, tłum. T. Mieszkowski, Instytut Wy-dawniczy PAX, Warszawa 1987.
• Rahner K., Słuchacz Słowa, tłum. R. Samek, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2008.
• Rogowski R. E., Światłość i tajemnica. Z problematyki teologii egzystencjalnej, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1986.
• Rosenzweig F., Gwiazda Zbawienia, tłum. T. Gadacz, Wydawnictwo Znak, Kraków 1998.
• Rudziński R., Karl Jaspers o człowieku i historii, w: Filozofia XX wieku, red. Z. Kuderowicz, t. 1, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 2002, s. 221–235.
• Sartre J.-P., Byt i nicość. Zarys ontologii fenomenologicznej, tłum. J. Kiełbasa, P. Mróz, R. Abramciów, R. Ryziński, P. Małochleb, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2007.
• Sartre J.-P., Egzystencjalizm jest humanizmem, tłum. K. Szeżyńska-Maćkowiak, J. Krajewski, Wydawnictwo Muza, Warszawa 1998.
• Sartre J.-P., Słowa, tłum. J. Rogoziński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Wa rszawa 1965.
• Wszołek S., Wprowadzenie do filozofii religii, Wydawnictwo WAM, Kraków 2004.
• Ziemiński I., Twoja śmierć: próba eksplikacji doświadczenia śmierci, w: Filozofia a śmierć, red. M. Wójtowicz, W. Kania, Wydawnictwo FHU Kopalnia Skarbów, Katowice 2007, s. 34–48.

Identifiers

DOI

10.15633/ps.26404

Biblioteka Nauki

29430845