Analogia jako odkrycie i narzędzie w myśleniu religijnym Jana Franciszka Drewnowskiego

• Authors: Zbigniew Wolak

Title variants

EN

Analogy as a discovery and a tool in the religious thinking of Jan Franciszek Drewnowski

Abstracts

EN

Analogy is one of the basic ways of acquiring knowledge and expressing it with the help of language in order to preserve realism and rationalism. Drewnowski proposed the concept of analogy as “formal correspondence”. Later, when he was dealing with practical philosophy, he described an analogy in his “spatial scheme”. The article presents examples of the use of both types of analogy in the entire work of Drewnowski, especially in the field of theology. The use of concepts of analogy according to Drewnowski and Bocheński to the description of the dogma of the Holy Trinity was also compared, and the philosophical method of Drewnowski was presented as analogous to the method of physics.

PL

Analogia jest jednym z podstawowych sposobów zdobywania wiedzy i wyrażania jej za pomocą języka tak, aby zachować realizm i racjonalizm. Drewnowski zaproponował pojęcie analogii jako „formalnej odpowiedniości”. Później, gdy zajmował się filozofią praktyczną, ujmował analogię przy pomocy schematu przestrzennego. W artykule przedstawiono przykłady wykorzystania obu typów analogii w całym dziele Drewnowskiego, w szczególności w dziedzinie teologii. Porównano też zastosowanie analogii według Drewnowskiego i Bocheńskiego do opisu dogmatu Trójcy Świętej oraz przedstawiono metodę filozoficzną Drewnowskiego jako analogiczną do metody fizyki.

Keywords

PL

analogia; abstrakcja; generalizacja; izomorfizm; teologia; Trójca Święta; zdanie elementarne

EN

analogy; abstraction; elementary sentence; generalization; Holy Trinity; isomorphism; theology

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Tarnowskie Studia Teologiczne
• Year: 2022
• Volume: 41
• Issue: 2
• Pages: 105-128

Dates

published

2022

Contributors

author

Zbigniew Wolak

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

• https://orcid.org/0000000347101469

References

• Adamczyk M., Nauka i ścisłość, czyli w stronę J. F. Drewnowskiego minimalnej aparatury symbolicznej, „Roczniki Filozoficzne” 61 (2013) nr 3, s. 43–59.
• Adamczyk M., Wiedza - wiara - racjonalność. Jana Franciszka Drewnowskiego program logizującej modernizacji myśli filozoficzno-teologicznej, Lublin 2015.
• Bocheński J. M., Logika religii, w: J. M. Bocheński, Logika i filozofia. Wybór pism, tłum. S. Magala, Warszawa 1993, s. 325–468 (Biblioteka Współczesnych Filozofów).
• Bocheński J. M., O analogii, w: J. M. Bocheński, Logika i filozofia. Wybór pism, tłum. S. Magala, Warszawa 1993, s. 50–70 (Biblioteka Współczesnych Filozofów).
• Bolzano B., Podstawy logiki, Kęty 2010.
• Dadaczyński J., Bernard Bolzano i idea logicyzmu, Tarnów 2006.
• Drewnowski J. F., Logika formalna a metafizyka, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 209–219.
• Drewnowski J. F., Realizm nadprzyrodzony, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 347–359.
• Drewnowski J. F., Rola świeckich po soborze, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 521–524.
• Drewnowski J. F., Święty Tomasz z Akwinu, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 525–534.
• Drewnowski J. F., Trzeźwość postawy chrześcijańskiej, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 335–346.
• Drewnowski J. F., U progu nowoczesnej syntezy filozoficznej, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 518–524.
• Drewnowski J. F., Unowocześnienie filozofii i teologii katolickiej, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 220–223.
• Drewnowski J. F., Zarys programu filozoficznego, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996, s. 55–147.
• Drewnowski J. F., Pomocniczy schemat przestrzenny, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996.
• Einstein A., Pisma filozoficzne, tłum. K. Napiórkowski, Warszawa 1999.
• Funkcja sprawcza języka, https://pl.wikipedia.org/wiki/Funkcja_sprawcza_j%C4%99zyka (21.11.2022).
• Filozof jako teolog - Jan Franciszek Drewnowski. Z ks. Andrzejem Santorskim rozmawiają Stanisław Majdański i ks. Michał Adamczyk. Część II, „Summarium” 35(55) 2006, s. 101–104.
• Kaczmarek J., O stosowaniu narzędzi i struktur formalnych w filozofii. Ontologia formalna. Ontologia topologiczna, „Studia Philosophiae Christianae” 55 (2019) nr 2, s. 103–124, https://doi.org/10.21697/spch.2019.55.2.05.
• Kmita J., Jak słowa łączą się ze światem. Studium krytyczne neopragmatyzmu, Poznań 1998.
• Łukasiewicz J., O metodę w filozofii, „Przegląd Filozoficzny” 31 (1927) nr 1–2, s. 3–5.
• Majdański S., Ani scjentyzm, ani fideizm: u progu nowoczesnej syntezy filozoficznej, czyli Jana Franciszka Drewnowskiego program precyzacji filozofii klasycznej, w: J. F. Drewnowski, Filozofia i precyzja. Zarys programu filozoficznego i inne pisma, red. S. Majdański, S. Zalewski, B. Grodzieńska, Lublin 1996.
• Murawski R., Jana Franciszka Drewnowskiego filozofia matematyki i logiki, „Studia Philosophiae Christianae” 55 (2019) nr 2, s. 87–102, https://doi.org/10.21697/spch.2019.55.2.04.
• Piech S., Ks. Jana Salamuchy msza życia, „Folia Historica Cracoviensia” 3 (1996), s. 255–264.
• Strzelecki J., Semantyczna czy formalna teoria analogii Józefa M. Bocheńskiego?, „Filo-Sofija” 21 (2013) nr 2, s. 21–38.
• Tomasz z Akwinu, Taka jest nasza wiara, tłum. M. Karas, Sandomierz 2006.
• Wolak Z., Dedukcyjne aspekty abdukcji. Krytyka i postulaty, „Logos i Ethos” 39 (2015) nr 2, s. 177–200, DOI: 10.15633/lie.1542.
• Wolak Z., Filozofia przyrody Maritaina a szczególna teoria względności, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 13 (1991), s. 33–42.
• Wolak Z., Koncepcje analogii w Kole Krakowskim, Tarnów 2005.
• Wolak Z., Teologia jako fizyka. Uwagi na marginesie prac członków Koła Krakowskiego, w: Polacy o religii. Od myślenia religijnego do filozofii, red. J. Barcik, G. Chrzanowski, Kraków 2005, s. 199–215.
• Wolak Z., Trójca Święta - między rozsądkiem, filozofią i semiotyką, w: Scripture Lumen. Biblia i jej oddziaływanie, red. G. M. Baran, J. Królikowski, P. Łabuda, Tarnów 2017, s. 293–309.
• Wolak Z., Uwagi o pojęciu przyczynowości u Jana Łukasiewicza, „Argument” 6 (2016) nr 2, s. 413–428.
• Żywczok A., Współodczuwanie cudzych stanów psychicznych. Refleksje inspirowane fenomenologicznym dziedzictwem Edith Stein oraz wynikami badań nauk szczegółowych, „Ethos” 30 (2017) nr 1 (117), s. 140–155, https://doi.org/10.12887/30-2017-1-117-09.

Identifiers

DOI

10.15633/tst.41206

Biblioteka Nauki

28761815