Od „kultury wojny” do „wojny kultur”? Rozważania o naturze wojny w XXI wieku

• Authors: Jacek Reginia-Zacharski

Title variants

EN

From “culture of war” to “war of cultures”? Reflections on the nature of war in the 21st century

Abstracts

EN

War, as an extreme social phenomenon, for centuries was characterized by a kind of mysterious nature towards non-military domains of reality. In the ethical, political, legal, moral and even linguistic dimensions, the armies and soldiers created an exclusive (sub)culture. These processes were part of Carl von Clausewitz’s ‘triad’, which indicated the ‘army’ as a separate pillar of war. While remaining an element of the structure of states, the armies deepened their cultural specificity and a certain distinctiveness. As some researchers point out, in many cases the proper organization of the military in the state and actions to strengthen its military potential imposed several systemic, legal and financial solutions, becoming an aggregate of the evolution of political systems. In the first half of the twentieth century, there was a profound re-evaluation of the relationship between the military and the state spheres. After 1945 it led to a shift of the “centre of gravity” of war closer to the social pole. The consequence was a specific ‘democratization’ of the military domain and the progressive unsealing of the existing borders between civil and military. It was accompanied by processes of changes in the perception and conduct of war. Societies became more and more a target, and in the face of the totalization of war, the traditional division into civil and military domains was finally blurred. Modern war, therefore, is calculated primarily to destroy societies and the foundations of their existence and development. Non-kinetic and hybrid methods of coercive actions and the means assigned to them are gaining in importance. The deepening of these tendencies is fostered by developing another “theatre of warfare” – the psychological and informational domain.

PL

Wojna jako ekstremalne zjawisko o naturze społecznej przez stulecia charakteryzowała się swoistą hermetycznością wobec niemilitarnych domen rzeczywistości. Zarówno w wymiarze etycznym, politycznym, prawnym, obyczajowości, a nawet języka, wojskowość i wojskowi tworzyli ekskluzywną (sub)kulturę. Wpisywały się te procesy w „triadę” Carla von Clauzewitza, który właśnie „armię” wskazywał jako wyodrębniony filar wojny. Pozostając elementem struktury państw, armie pogłębiały swoją specyfikę kulturową i pewną odrębność. Jak wskazuje część badaczy, niejednokrotnie to właściwa organizacja wojskowości w państwie i działania na rzecz wzmocnienia jego potencjału wojennego narzucały szereg rozwiązań ustrojowych, prawnych i finansowych, stając się agregatem ewolucji systemów politycznych. W pierwszej połowie XX wieku doszło do głębokich przewartościowań w dziedzinie relacji między sferą militarną i państwową, które po 1945 roku doprowadziły do przesunięcia „punktu ciężkości” wojny w stronę bieguna społecznego. Konsekwencją była dość szczególna „demokratyzacja” wojskowości i postępujące rozszczelnienie dotychczasowych granic. Towarzyszyły temu procesy zmiany w postrzeganiu i prowadzeniu wojny. Celem stawały się w coraz większym stopniu społeczeństwa, a wobec totalizacji wojny – tradycyjny podział na domeny cywilną i wojskową uległ ostatecznemu zatarciu. Współczesna wojna zatem obliczona jest przede wszystkim na niszczenie społeczeństw, ich fundamentów oraz podstaw trwania i rozwoju. Na znaczeniu zyskują niekinetyczne i hybrydowe metody działań komercyjnych i przyporządkowane im środki. Pogłębieniu tych tendencji sprzyja rozwój kolejnego „teatru działań wojennych” – domeny psychologiczno-informacyjnej.

Keywords

PL

wojna; konflikty zbrojne; społeczeństwo; polityka; kultura

EN

war; armed conflicts; society; politics; culture

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
• Year: 2021
• Volume: 69
• Pages: 95-115

Contributors

author

Jacek Reginia-Zacharski

• Uniwersytet Łódzki

Identifiers

DOI

10.15804/athena.2021.69.06

Biblioteka Nauki

1852642