Górny Śląsk jako problem politologiczny. Próba syntezy

• Authors: Anna Muś

Title variants

EN

Upper Silesia as a research problem in political science: in search of a synthesis

Abstracts

PL

Rosnąca liczba prac naukowych na temat Ślązaków i Górnego Śląska wymaga od badaczy zagadnienia pierwszych form systematyzacji. Celem niniejszego artykułu jest wykazanie, że na Górnym Śląsku mamy do czynienia z wyjątkowymi, odrębnymi zjawiskami politycznymi. Badanie przeprowadzono poprzez ustrukturyzowany przegląd literatury naukowej, która obejmuje problematykę badań o naturze politologicznej, związanych ze Ślązakami i Górnym Śląskiem, traktowanymi jako specyficzny przedmiot analizy. Badanie objęło 25 artykułów naukowych indeksowanych w bazie Web of Science Core Collection. Analiza wykazała, że wiele zjawisk politycznych zachodzących na Górnym Śląsku ma charakter wyjątkowy, niespotykany w innych regionach Polski. Wskazano także na szereg problemów badawczych, które wymagają jeszcze zbadania, oraz na obecny w literaturze przedmiotu problem braku triangulacji danych.

EN

The growing body of scholarly literature on Silesians and Upper Silesia requires researchers to make first attempts to systematize the issue. The aim of this article is to demonstrate that in Upper Silesia we can observe unique, distinct political phenomena. The study was carried out as a structured review of scholarly literature which covers research in the field of political science, related to Silesians and Upper Silesia, treated as a specific object of analysis. The study included 25 scientific articles indexed in the Web of Science Core Collection database. The analysis has shown that many political phenomena occurring in Upper Silesia are of a unique character, not encountered in other regions of Poland. It also indicated a number of research problems that still need to be investigated and the problem of lack of data triangulation present in the literature.

Keywords

EN

Upper Silesia; Silesians; Upper Silesian ethnoregionalist movement; politicisation of ethnicity; ethnopolitics

PL

Górny Śląsk; Ślązacy; górnośląski ruch etnoregionalistyczny; politycyzacja etniczności; polityka etniczna

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
• Year: 2022
• Volume: 73
• Pages: 192-224

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna Muś

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Birnir, J. K., Wilkenfeld, J., James D. Fearon, Laitin, D., Ted R. Gurr, Dawn Brancati, Stephen Saideman i in. (2015). Socially Relevant Ethnic Groups, Ethnic Structure and AMAR. Journal of Peace Research, 52(1), 110–115.
• Bochsler, D., Green, E., Jenne, E., Mylonas, H., Wimmer A. (2021). Exchange on the quantitative measurement of ethnic and national identity. Nations and Nationalism, 27, 22–40.
• Böck, K. (2017). “Bollwerk des Deutschtums im Osten”: Das Freikorpsehrenmal auf dem Annaberg/Oberschlesien. RIHA Journal, numer specjalny, (0160), 1–18.
• Dembinska, M. (2013). Ethnopolitical Mobilization without Groups: Nation-Building in Upper Silesia. Regional & Federal Studies, 23(1), 47–66.
• Europejska Karta języków regionalnych i mniejszościowych z dnia 5 listopada 1992 roku (Dz.U. 2009 nr 137 poz. 1121).
• Fagot, P. (2007). La Haute-Silésie de 1945 à 1950, un espace de l’entre-deux. Études Germaniques, 62(1), 223–235.
• Geisler, R. (2005). Civil society and social capital in Upper Silesia, a region on its way to the European Union. East European Quarterly, 39(1), 103–127.
• Geisler, R. (2009). Górnośląski regionalizm jako praktyka dyskursywna. Studia Socjologiczne 4(195), 63–83.
• Gierczak, D. (2015). Contested minorities – the case of Upper Silesia. Environmental& Socio-economic Studies, 3(20), 41–51.
• Gra o regiony 2018. Wybory do sejmików województw (2020). R. Alberski, M. Cichosz (red.). Wrocław: Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Hroch, M. (1993). From National Movement to the Fully-formed Nation. New Left Review, 198, 3–20.
• Janusz, G. (2011). Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Jaskułowski, K., Majewski P. (2020). Politics of memory in Upper Silesian schools. Between Polish homogeneous nationalism and its Silesian discontents. Memory Studies, 13(1), 60–73.
• Jerczyński, D. (2013). Historia narodu śląskiego. Zabrze: Narodowa Oficyna Wydawnicza.
• Kaczmarek, T. (2021). A Tailor-Made Metropolitan Union. Is This a Good Solution of the Metropolitan Governance Problem in Poland? Frontiers in Sustainable Cities, 3, 1–11.
• Kamusella, T. (2011). Silesian in the Nineteenth and Twentieth Centuries: a Language Caught in the Net of Conflicting Nationalisms, Politics, and Identities. Nationalities Papers. The Journal of Nationalism and Ethnicity, 39(5), 769–789.
• Kamusella, T. (2012). Poland and the Silesians: Minority Rights à la carte? Journal on Ethnopolitics and Minority Issues in Europe, 11(2),42–74
• Kamusella, T. (2016). Upper Silesia in Modern Central Europe: on Significance of the Non-national/A-national in the Age of Nations. W: T. Kamusella, J. Bjork, T. Wilson i A. Novikov (red.). Creating Nationality in Central Europe, 1880–1950. Modernity, Violence and (Be) Longing in Upper Silesia. Routledge, New York, 8–52.
• Kijonka, J. (2016). Tożsamość współczesnych Górnoślązaków. Studium socjologiczne. Katowice: Stowarzyszenie Thesaurus Silesiae – Skarb Śląski.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483).
• Konwencja ramowa o ochronie mniejszości narodowych z dnia 1 lutego 1995 roku (Dz.U. 2002 nr 22 poz. 209).
• Lusek, J. (2017). School Strikes in the Bytom Commune in 1906 and 1920. Czech–Polish Historical and Pedagogical Journal, 9(1), 55–77.
• Marcoń, W. (2008). Zygmunt Glücksmann poseł Sejmu Śląskiego. Kwartalnik Historii Żydów, 2, 215–219.
• Marcoń, W. (2009). Autonomia Śląska (1922–1939). Wybrane zagadnienia. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Marondel, S., Pietrzykowski, T. (2021). Inventing a Nation: The Birth and Development of the Silesian Minority in Poland. International Journal on Minority and Group Rights, 28(4), 715–731.
• Muś, A. (2019). Politicisation of Ethnicity. The Moravian-Silesian Movement in the Czech Republic and the Silesian Movement in Poland – A Comparative Approach. Nationalities Papers. The Journal of Nationalism and Ethnicity, 47(6), 1048–1066.
• Muś, A. (2021). Regional Politics and Ethnic Identity: How Silesian Identity Has Become Politicizied. Nationalities Papers. The Journal of Nationalism and Ethnicity, 49(5), 926–948.
• Muś, A. (2021b). The Political Potential of Upper-Silesian Ethnoregionalist Movement: A Study in Ethnic Identity and Political Behaviours of Upper-Silesians. Leiden: Brill.
• Novikov, A. (2015). Shades of Nation: The Dynamics of Belonging among Silesian and Jewish Populations in Eastern Upper Silesia (1922–1934). Osnabrück: fibre.
• Oberdörfer, L. (2003). Konfliktlinien in Ostpreußen am Ende des Ersten Weltkriegs. Osteuropa 53(2/3), 213–228.
• Opinia 2. Komitet Doradczy ds. Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości. Rada Europy. Pobrane z: https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=090000168008c1b6. Dostęp: 06.04.2022.
• Opinia 3. Komitet Doradczy ds. Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości. Rada Europy. Pobrane z: https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=090000168008c6a1. Dostęp: 06.04.2022.
• Opinia 4. Komitet Doradczy ds. Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości. Rada Europy. Pobrane z: https://rm.coe.int/4th-op-poland-pl/1680998acb. Dostęp: 06.04.2022.
• Orlewski, P. (2019). Identity and Distribution of the Silesian Minority in Poland. Miscellanea Geographica-Regional Studies on Development, 23(2), 76–84.
• Painter, J. (2008). European Citizenship and the Regions. European Urban and Regional Studies, 15(1), 5–19.
• Pitkin, H. (1967). The Concept of Representation. Berkeley-Los Angeles: University of California Press.
• Polak-Spinger, P. (2018). Recovered Territory. A German-Polish Conflict over Land and Culture 1919–1989. Nowy Jork-Oxford: berghahn.
• Seiler, D.,-L. (2005). Défendre la périphérie. W: Delwit Pascal (red.). Les partis régionalistes en Europe. Des acteurs en développement?. Bruxelles: Université Libre de Bruxelles, 21–50.
• Serrier, T. (2007). Les territoires occidentaux et la construction identitaire en Pologne 1900–200 […]. Études Germaniques, 62(1), 211–221.
• Snyder, H. (2019). Literature Review as a Research Methodology: An Overview and Guidelines. Journal of Business Ressearch, 104, 333–339.
• Solska, M. (2019). Progressive Regionalist Populism vs. Conservative Nationalist Populism in Poland: The Case of the Silesian Autonomy Movement-RAŚ. W: R. Heinisch, E. Massetti i O. Mazzoleni (red.). The People and the Nation. Populism and Ethno-Territorial Politics in Europe, London: Routledge, 188–210.
• Szajnowksa-Wysocka, A. Zuzańksa-Żyśko E. (2013). The Upper-Silesian Conurbation on the Path towards the “Silesia Metropolis”. W: Szymańska, D. i Chodkowska-Miszczuk, J. (red.). Bulletin of Geography. Socio-economic Series 21. Toruń: Nicolaus Copernicus University Press, 111–124.
• Szramek, E. (1934). Śląsk jako problem socjologiczny. Próba analizy. Katowice: K. Miarka sp. Wyd.
• Ścigaj, P. (2010). Granice w politologii jako wyznacznik tożsamości dyscypliny. Atheneum. Polskie Studia Politologiczne, 26, 32–50.
• Tobór-Osadnik, K. (2019). Local government policy in the Silesian province with regards to a low-carbon economy. IOP Conf. Ser.: Earth Environ. Sci. 261 012054.
• Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, podpisany w Bonn dnia 17 czerwca 1991 r. (Dz.U. 1992 nr 14 poz. 56).
• Trosiak, C. (2016). Górny Śląsk. Między regionalizmem-autonomią-separatyzmem. Poznań: Wydawnictwo Naukowe WNPiD UA.
• Turska-Kawa, A. Glajcar, R. (2022). „All Parties Treat Silesians Instrumentally”: On Political Representation at the Regional Level. Nationalities Papers. The Journal of Nationalism and Ethnicity, 50(2), 353–371.
• Uchwała nr V/36/1/2017 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 7 kwietnia 2017 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa śląskiego ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw (Dz. Urz. Woj. Sla 2017.2624).
• Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 roku o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz.U. 2005 Nr 17 poz. 141).
• Vademecum Śląsk. Wybory samorządowe w województwie śląskim 2014 (2014). Maciej Marmola, Podgórska-Rykała J., Stelmach K. (red.). Katowice: Towarzystwo Inicjatyw Naukowych.
• Venken, M. (2014). Nationalization Campaigns and Teachers’ Practices in Belgium-German and Polish-German Border Regions (1945–56). Nationalities Papers. The Journal of Nationalism and Ethnicity 42 (2), 223–241.
• Wingender, M., Wiśniewiecka-Brückner, K. (2007). Konjunktur für Minderheitensprachen: Polens Sprachpolitik und das Kaschubische. Osteuropa, 57(11), 211–224.
• Woodard, S.M. (2021). Keeping the “Recovered Territories”: Evolving Administrative Approaches Toward Indigenous Silesians. Nationalities Papers. The Journal of Nationalism and Ethnicity, 49(2), 326–343.

Identifiers

DOI

10.15804/athena.2022.73.12

Biblioteka Nauki

2138025