Kwestia tureckiego przystąpienia do II wojny światowej w polityce brytyjskiej między grudniem 1943 a styczniem 1944 r.

• Authors: Krzysztof Zdulski

Title variants

EN

The Issue of Turkish Accession to the Second World War in British Foreign Policy (December 1943–January 1944)

Abstracts

EN

During the Cairo negotiations (December 4–7, 1942), the British, supported by the Americans, tried to persuade the Turks to make the air bases on their territory available to the Allies on February 14, 1944. This date was correlated with British preparations for attacking Rhodes as part of Operation Hercules. Throughout the rest of December and mid-January 1944, the British tried to convince the Ankara government to accept the terms of cooperation. The staff consultations which proceeded in early January highlighted the differences in the perception of the war situation by both sides, which eventually led to the breakdown of negotiations and the suspension of British military aid to Turkey. Nevertheless, the British government did not decide to break the treaty of mutual aid with the Turkey and this decision was influenced by political and military factors that was not directly related to the plans of capturing the Dodecanese.

PL

Podczas negocjacji kairskich trwających od 4 do 7 grudnia 1943 r. Brytyjczycy wspierani przez Amerykanów próbowali przekonać stronę turecką, aby ta 14 lutego 1944 r. udostępniła bazy lotnicze aliantom. Data ta była skorelowana z brytyjskimi przygotowaniami do zajęcia wyspy Rodos w ramach operacji „Hercules”. Przez resztę grudnia i połowę stycznia 1944 r. Brytyjczycy podejmowali próby przekonania rządu w Ankarze o zaakceptowaniu warunków współpracy. Przeprowadzone na początku stycznia konsultacje sztabowe uwidoczniły różnice w postrzeganiu sytuacji wojennej przez obie strony, co ostatecznie doprowadziło do zerwania negocjacji i wstrzymania brytyjskiej pomocy wojskowej dla Turcji. Mimo to rząd brytyjski nie zdecydował się zerwać układu o wzajemnej pomocy z państwem tureckim, a na decyzji tej zaważyły czynniki polityczne i wojskowe niezwiązane bezpośrednio z planami opanowania archipelagu Dodekanezu.

Keywords

PL

II wojna światowa; Turcja; brytyjska polityka zagraniczna; historia stosunków; międzynarodowych; polityka a strategia

EN

Turkey; Second World War; history; of international relations; British foreign policy; politics and strategy

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
• Year: 2022
• Volume: 74
• Pages: 133-147

Dates

published

2022

Contributors

author

Krzysztof Zdulski

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000246463372

References

• Ataöv, T. (1965). Turkish Foreign Policy 1939–1945. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Buckley, C. (1977). Five Ventures: Iraq, Syria, Persia, Madagascar, Iran and Dodecanese. London: Her Majesty Stationary Office.
• Denniston, R. (2000). Churchill’s Secret War. Diplomatic Decrypts, the Foreign Office and Turkey 1942–1944. London: Chancellor Press.
• Deringil, S. (2004). Turkish Foreign Policy During the Second World War: an ‘active’ neutrality. Cambridge: Cambridge University Press.
• Fraszka, Ł. (2021). Polityka brytyjska wobec „neutralności” Turcji w II wojnie światowej. W: W. Włódarczyk i in. (red.). Gasnące imperium. Historia Wielkiej Brytanii w ujęciu prawnym, społecznym oraz gospodarczym. Łódź: Archaegraph.
• Kowalski, W. (1980). Wielka Koalicja 1941–1945. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.
• Robertson, J. (1986). Turkey and Allied Strategy 1941–1945. New York. London: Garand Publishing.
• Rosen-Zawadzki, K. (1964). Bałkańskie koncepcje strategiczne a kampania we Włoszech (1943–1945). Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Sainsbury, K. (1985). The Turning Point. Roosevelt, Stalin, Churchill and Chiang-Kai-Shek, 1943. The Moscow, Cairo and Teheran Conferences. Oxford: Oxford University Press.
• Tamkin, N. (2009). Britain, Turkey and the Soviet Union, 1940–45. Strategy, Diplomacy and Intelligence in the Eastern Mediterranean. London: Palgrave Macmillan.
• Weisband, E. (1973). Turkish Foreign Policy 1943–1954. Small State Diplomacy and Great Power Politics. Princeton: Princeton University Press.
• Wires, R. (1999). The Cicero Spy Affair. German Access to British Secrets in World War II. London: Praeger.
• Zdulski, K. (2019). Bariera bliskowschodnia. Turcja w polityce Wielkiej Brytanii w latach 1939–1942. Kraków, Łódź: Ośrodek Myśli Politycznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Źródła archiwalne:
• Cabinet Papers:
• CAB 65/41
• CAB 66/31, 34
• CAB 79/70
• CAB 80/72, 77,78, 80,
• Foreign Office:
• FO 371/37477, 37478, 37479, 44065, 44066
• FO 800/896
• Prime’s Minister Office:
• PREM 420/5
• PREM 447/5A, 6
• War Office:
• WO 106/3139, 3160, 3167
• WO 201/1204

Identifiers

DOI

10.15804/athena.2022.74.08

Biblioteka Nauki

2154721