Demographics – Development – Security: The Impact of Negative Demographic Trends on the Security of Poland in the 21st Century

• Authors: Aneta Baranowska

Title variants

PL

Demografia – rozwój – bezpieczeństwo. Wpływ negatywnych trendów demograficznych na bezpieczeństwo Polski w XXI wieku

Abstracts

PL

Celem artykułu jest charakterystyka trendów demograficznych zachodzących w Polsce i próba odpowiedzi na pytanie: W jaki sposób wpływają one na bezpieczeństwo kraju? Przeprowadzone analizy danych GUS i Eurostatu pokazują, iż w Polsce na przestrzeni ostatnich dekad obserwujemy nasilenie i kumulację negatywnych trendów demograficznych: 1) procesu depopulacji, 2) rosnącej liczby osób starszych (w tym tzw. podwójnego starzenia się), 3) zmian w strukturze wieku populacji. Powyższe procesy ludnościowe wyznaczają nowy porządek demograficzny, który istotnie wpłynie niemal na wszystkie obszary aktywności państwa i trwale zmieni społeczny kontekst funkcjonowania jednostek, a w przyszłości będzie wywierał coraz większy wpływ na zdolności obronne państwa i funkcjonowanie sił zbrojnych.

EN

The aim of this article is the characterization of the demographic trends taking place in Poland and the attempt to answer the question: how do they influence the security of the country? The conducted analyses of Statistics Poland and Eurostat data show that over the last few decades in Poland, the intensification and the accumulation of the following negative demographic trends can be observed: 1) a population decline, 2) an increasing number of older people (including so-called double ageing), and 3) changes in the structure of the population age. The above demographic processes determine the new demographic order which will influence almost all areas of the country operation and will permanently change the social context of individuals’ functioning and, in the future, will have an increasing impact on the defence capabilities of the country and the functioning of the armed forces.

Keywords

EN

security; development; implications of demographic regression; Polish Armed Forces; demographic changes

PL

bezpieczeństwo; rozwój; konsekwencje regresu demograficznego; Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej; zmiany demograficzne

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
• Year: 2023
• Volume: 79
• Pages: 141-159

Dates

published

2023

Contributors

author

Aneta Baranowska

• Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz

References

• Baranowska, A. (2013). Starzenie się społeczeństwa i związane z tym konsekwencje – perspektywa socjologiczna. In: A. Baranowska, E. Kościńska, & K.M. Wasilewska-Ostrowska (Es.), Społeczny wymiar życia i aktywności osób starszych (pp. 45–60). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „AKAPIT”.
• Baranowska, A. (2017). Starzenie się społeczeństwa europejskiego jako wyzwanie XXI wieku. Casus Polski. Opuscula Sociologica, 4, 55–66. DOI: 10.18276/os.2017.4-04.
• Baranowska, A. (2020). How Do Demographic Changes Affect the Social Security of Poland and the Armed Forces? Considerations in the Context of Population Aging. In: Ł. Jureńczyk, J. Mokrzycki, & R. Reczkowski (Eds.). Principles of War and Operational Art in the Context of the Future Security Environment (pp. 77–86). Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
• Błędowski, P. (2002). Lokalna polityka społeczna wobec ludzi starych. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
• Cichoracki, M. (2012). Zmiany demograficzne w państwach Unii Europejskiej a wzrost politycznego znaczenia osób w wieku poprodukcyjnym. Unia Europejska − Perspektywy Społeczno-Ekonomiczne, 1, 38–45.
• Copus, A., Kahila, P., Dax, T., Kovács, K., Tagai, G., Weber, R., Grunfelder, J., Meredith, D., Ortega-Reig, M., Piras, S., Löfving, L., Moodie, J., Fritsch, M., & Ferrandis, A. (2021). European Shrinking Rural Areas: Key Messages for a Refreshed Long-Term European Policy Vision. Revista de Desarrollo Local, 8, 280–309. DOI: 10.7203/terra.8.20366.
• Czekanowski, P. (2013). Proces starzenia się społeczeństw a sytuacja rodzinna ludzi starych. Przegląd Socjologiczny, 62(2), 55–78.
• Eurostat. (2020). EUROPOP2019 – Population Projections at National Level (2019–2100). Retrieved from: https://ec.europa.eu/eurostat/web/population-demography/population-projections/database.
• Gałuszka, P. (2013). System opieki zdrowotnej w Polsce wobec potrzeb seniorów: priorytety, racjonowanie i dyskryminacja ze względu na wiek. Przegląd Socjologiczny, 62(2), 79–108.
• Giddens, A. (2005). Socjologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Grasland, C., Ysebaert, R., Corminboeuf, B., Gaubert, N., Lambert, N., Salmon, I., Baron, M., Baudet-Michel, S., Ducom, E., Rivière, D., Schmoll, C., Zanin, C., Gensel, J., Vincent, J., Plumejeaud, C., Van Hamme, G., Holm, E., Strömgren, M., Coppola, P., Salaris, A., Groza, G., Muntele, I., Turcanasu, G., & Stoleriu, O. (2008). Shrinking Regions: A Paradigm Shift in Demography and Territorial Development. Brussels: European Parliament. Retrieved from: https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document/IPOL-REGI_ET(2008)408928.
• Kamieński, Ł. (2009). Technologia i wojna przyszłości. Wokół nuklearnej i informacyjnej rewolucji w sprawach wojskowych. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Kamieński, Ł. (2014). Nowy wspaniały żołnierz. Rewolucja biotechnologiczna i wojna w XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Kasprzyk, R. (2020a). A Voice in the Discussion on “Intelligent” Machines in the Armed Forces. In: Ł. Jureńczyk, J. Mokrzycki, & R. Reczkowski (Eds.). Principles of War and Operational Art in the Context of the Future Security Environment (pp. 87–102). Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
• Kasprzyk, R. (2020b). Inteligentne maszyny w siłach zbrojnych. Przegląd Sił Zbrojnych, 6, 44–51.
• Kotowska, I.E. (2021a). Sytuacja demograficzna Polski – diagnoza, perspektywy, główne wyzwania. In: T. Wróblewski, I.E.
• Kotowska, J. Piekutowski, & S. Stodolak (Eds.). Demografia (Zeszyty Gospodarcze, 1) (pp. 16–40). Warszawa: WEI. Retrieved from: https://wei.org.pl/wp-content/uploads/2021/06/Zeszyty-gospodarcze.pdf.
• Kotowska, I.E. (2021b, September 6). Zmiany demograficzne w Polsce – jakie wyzwania rozwojowe przyniosą? Warszawa: Fundacja in. Stefana Batorego. Retrieved from: https://www.batory.org.pl/publikacja/zmiany-demograficzne-w-polsce-jakiewyzwania-rozwojowe-przyniosa/.
• Koziej, S., & Brzozowski, A. (2015). Nauki o bezpieczeństwie: potrzeby i oczekiwania praktyki bezpieczeństwa narodowego. In: S. Sulowski (Ed.). Tożsamość nauk o bezpieczeństwie (pp. 7–19). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kozubal, M. (2022, June 29). Problemy kadrowe polskiego wojska. Alarmujące dane NIK. Rzeczpospolita. Retrieved from: https://www.rp.pl/wojsko/art36606821-problemykadrowe-polskiego-wojska-alarmujace-dane-nik.
• Libicki, M.C., Shatz, H.J., & Taylor, J.E. (2011). Global Demographic Change and Its Implications for Military Power. Retrived from: https://www.rand.org/pubs/monographs/MG1091.html.
• Okólski, M. (2010). Wyzwania demograficzne Europy i Polski. Studia Socjologiczne, 4, 37–78.
• Okólski, M. (Ed.). (2018). Wyzwania starzejącego się społeczeństwa. Polska dziś i jutro. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Okólski, M., & Fihel, A. (2012). Demografia. Współczesne zjawiska i teorie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Rosset, E. (1982). Fenomeny demograficzne XX wieku. In: N. Wolański (Ed.). Ekologia populacji ludzkich (pp. 7–47). Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
• Statistics Poland. (2016, January 11). Prognoza ludności rezydującej dla Polski 2015–2050. Retrieved from: http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-rezydujacej-dla-polski-na-lata-2015-2050,8,1.html.
• Statistics Poland. (2021, December 29). Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2021. Retrieved from: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-polskiej-2021,2,21.html.
• Statistics Poland. (2022, April 26). Sytuacja społeczno-gospodarcza kraju w pierwszym kwartale 2022 r. Retrieved from: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inneopracowania/informacje-o-sytuacji-spoleczno-gospodarczej/sytuacja-spolecznogospodarcza-kraju-w-pierwszym-kwartale-2022-r-,1,119.html.
• Stuart-Hamilton, I. (2006). Psychologia starzenia się. Wprowadzenie. Poznań: Wydawnictwo: Zysk i S-ka.
• Supreme Audit Office. (2021). Wykonanie budżetu państwa w 2020 r. w części 29 – Obrona narodowa oraz wykonanie planu finansowego Agencji Mienia Wojskowego. Retrieved from: https://www.nik.gov.pl/plik/id,24265.pdf.
• Szukalski, P. (2013). Ludzie bardzo starzy we współczesnej Polsce. Przegląd Socjologiczny, 62(2), 33–54.
• Szukalski, P. (2014). Ludzie bardzo starzy – niewidoczna grupa docelowa polityki społecznej? Studia Demograficzne, 2, 57–78. DOI: 10.33119/SD.2014.2.3.
• UN. (2019).World Population Prospects. New York: Department of Economic and Social Affairs. Retrieved from: https://population.un.org/wpp/Download/Probabilistic/Population/.
• Wasilewska-Ostrowska, K. (2013). Samotność osób starszych w kontekście zmian demograficznych. Kultura i Edukacja, 4, 234–244.

Identifiers

DOI

10.15804/athena.2023.79.07

Biblioteka Nauki

22432117