Brygadowe Koło Młodych „Pogoń” wobec rozłamu politycznego emigracji w 1954 roku

• Authors: Renata Maria Żegunia

Title variants

EN

Brygadowe Koło Młodych „Pogoń” in towards of the political split in emigration in 1954

Abstracts

EN

Created on May 3, 1949 in London, on the initiative of Lt. diploma Zygmunt Czarnecki, the Brygadowe Koło Młodych „Pogoń” was officially a youth organization, unofficially – dealing with the military training of immigrant youth – it was part of the implementation of the concept of Polish military authorities in exile as a structure for the Polish army that would be used in the activities of the next world war. Supported by General Władysław Anders, together with his commander Z. Czarnecki, he became a witness and an involuntary participant in the conflict in the Polish authorities in exile, and then in the entire emigration community. The attitude of the Pogończyk family, and especially the position of Czarnecki towards the political crisis of 1954, known as the „tactic of double submission” and remaining loyal to both sides of the conflict, indirectly led to the crisis and split of the BKM „Pogoń”, which was the beginning of the end of this organization.

PL

Utworzone 3 maja 1949 r. w Londynie, z inicjatywy ppłk. dypl. Zygmunta Czarneckiego, Brygadowe Koło Młodych „Pogoń” oficjalnie było organizacją młodzieżową, nieoficjalnie – zajmując się wyszkoleniem wojskowym młodzieży emigracyjnej – wpisywało się w realizację koncepcji wojskowych władz polskich na uchodźstwie jako struktura na potrzeby polskiej armii, która miałaby być użyta w działaniach kolejnej wojny światowej. Popierane przez gen. Władysława Andersa stało się, wraz ze swoim komendantem Z. Czarneckim, świadkiem i mimowolnym uczestnikiem konfliktu we władzach polskich na emigracji, a następnie całej społeczności wychodźczej. Postawa Pogończyków, a szczególnie stanowisko Czarneckiego wobec kryzysu politycznego 1954 r., zwana „taktyką podwójnego podporządkowania” i zachowania lojalności wobec obu stron konfliktu, w pośredni sposób doprowadziła do kryzysu i rozłamu BKM „Pogoń”, który był początkiem końca tej organizacji.

Keywords

PL

emigracja niepodległościowa; Brygadowe Koło Młodych „Pogoń”; Zygmunt Czarnecki; Władysław Anders; August Zaleski

EN

independence emigration; Brygadowe Koło Młodych „Pogoń”; Zygmunt Czarnecki; Władysław Anders; August Zaleski

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Cywilizacja i Polityka
• Year: 2020
• Volume: 18
• Issue: 18
• Pages: 252-270

Dates

published

2020

Contributors

author

Renata Maria Żegunia

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Czarnecki, Plan działania z 20 października 1954 r. (szkic odręczny), AIPMS, sygn. kol. 397, t. 76.
• List gen. Mieczysława Wariwody do Komendanta Głównego POWN „Pogoń”, Komendantów Obszaru Samodzielnych Rejonów oraz Inspektorów Pionu Wojskowego i Weterańskiego, zawierający wyciąg z Rozkazu Komendanta Głównego POWN „Pogoń” z 19 marca 2007 r., druk, Londyn bdw.
• Księga Pamiątkowa „Pogoni” z lat 1952–1961, AIPMS, sygn. kol. 397, t. 64.
• Notatka „BKM Pogoń”, bd., AIPMS, sygn. kol. 397, t. 114.
• Pismo Z. Czarneckiego do gen. W. Andersa z 23 lutego 1967 r., AIPMS, sygn. kol. 397, t. 63.
• „Pogoń” – źródło LINA, 3 września 1962 r., AIPN, TRO, sygn. 01227/415, k. 218.
• Protokół z odprawy Komendy „Pogoni” z 23 lutego 1967 r., AIPMS, sygn. kol. 397, t. 92.
• Przemówienie Komendanta na otwarcie roku szkolnego 1952/1953 w Szkole Oficerskiej „Pogoni” w kompanii szkolnej „Ogniwo” z 11 października 1952 r., AIPMS, sygn. kol. 397, t. 81.
• Statut Brygadowego Koła Młodych „Pogoń”, „Pogoń”, styczeń–luty 1950, nr 1.
• Stenogram rozmowy z TW „Mosińskim” z 29 listopada 1963 r., AIPN, SO, sygn. 01419/6.
• „Szkoła oficerska” „POGOŃ” 1955, AIPN, Teczka Rozpracowania Obiektowego (dalej: TRO), sygn. 01227/415, k. 223.
• Załącznik do notatki z 21 października 1966 r., AIPN, Sprawa Obiektowa (dalej: SO), sygn. 01419/6, k. 54.
• Protokół z odprawy Komendy „Pogoni” z 23 lutego 1967 r., AIPMS, sygn. kol. 397, t. 92..
• Czarnecki, Moja walka o zgodę. Fakty i dokumenty, Londyn, sierpień 1967.
• Dobroński, Brygadowe Koło Młodych „Pogoń”, [w:] II Korpus Polski w kampanii włoskiej i losy jego żołnierzy w wojnie, red. J. Smoliński, K. Piwowarska, Warszawa 2008.
• Friszke, Życie polityczne emigracji, Warszawa 1999.
• Mayer, BKM Pogoń 1949–1969, Chicago 1969.
• Piesakowski, Brygadowe Koło Młodych „Pogoń”, [w:] Materiały do dziejów polskiego uchodźstwa niepodległościowego, t. 2: Mobilizacja uchodźstwa do walki politycznej 1945–1990, red. L. Kliszewicz, Londyn 1995.
• Smoliński, Koncepcje odtwarzania PSZ na Zachodzie oraz aktywności wojskowej, [w:] Polskie Siły Zbrojne po II wojnie światowej. Klęska zwycięzców, red. J. Smoliński, Warszawa 2016.
• Turkowski, Parlamentaryzm polski na uchodźstwie 1945–1972, Warszawa 2001.
• Zaćmiński, Emigracja polska w Wielkiej Brytanii wobec możliwości wybuchu III wojny światowej 1945–1954, Bydgoszcz 2003.
• Ziętara, Misja ostatniej szansy. Próba zjednoczenia polskiej emigracji politycznej przez generała Kazimierza Sosnkowskiego w latach 1952–1956, Warszawa 1995.
• Bezprawne chwyty, „Orzeł Biały” 1956, nr 37.
• Czarnecki, „Pogoń”. Geneza ruchu, „Pogoń” 1953, nr 10/12.
• Doroczny obchód „Pogoni”, „Orzeł Biały” 1955, nr 32.
• Milker, Święto „Pogoni”, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (Londyn), 12.10.1965.
• Ostasz, Brygadowe Koło Młodych „Pogoń” – wychodźcza podchorążówka, „Prace Historyczno-Archiwalne” 2008, t. XX.
• Polska Organizacja Wojskowo-Niepodległościowa „Pogoń”, „Weteran” 1999, nr 3–4.
• Sierpnia 1950. Generalny Inspektor Generalny Inspektor PSZ wizytuje Brygadowe Koło Młodych „Pogoń”, „Pogoń” 1950, nr 8.
• Sabbat, Osiemnaście lat pracy Zjednoczenia Narodowego, „Tydzień Polski”, 5.08.1972, nr 32 (186).
• Stańczyk, Druga kadrowa w trzeciej wojnie światowej, „Rzeczpospolita” 10.11.2003, nr 262.
• Wasilewski, Kto chciał III wojny światowej?, „Przegląd” 2014, nr 15.
• Winogrodzki, Szkoła Podchorążych, [w:] „Pogoń”, Walka o wolność gdy raz się zaczyna..., Chicago b.d.w.
• Zapart, Brygadowe Koło Młodych „POGOŃ”. Następcy I kadrowej i Legionów Józefa Piłsudskiego, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2008, nr 5–6.
• M. Żegunia, Archiwalia emigracyjnych organizacji społecznych na przykładzie Brygadowego Koła Młodych „Pogoń”, „Archiwista Polski” 2018, nr 3–4 (91–92).
• M. Żegunia, Brygadowe Koło Młodych „Pogoń” w materiałach Aparatu Bezpieczeństwa PRL, „Archiwum Emigracji, Studia – Szkice – Dokumenty” 2017, z. 1–2 (24–25).

Identifiers

DOI

10.15804/cip202013

Biblioteka Nauki

1941054