„Młodokaszubi” – fenomen kulturowy. Przyczynek do namysłu nad edukacją regionalną

• Authors: Adela Kożyczkowska

Title variants

EN

‘Young Kashubians’ – a cultural phenomenon.A contribution to reflection on regional education

Abstracts

EN

What has been attempted in this study is recognizing what basically the cultural phenomenon of ‘Young Kashubians’ was and what its consequences were for shaping the Kashubian idea of regionalism and how it could enrich reflection on regional education in general. The authoress puts forward the thesis that the Young-Kashubian thought constitutes the key junction in the ethnic biography of Kashubians as it is a sign of the cultural development of the idea of Kashubian regionalism. This also confirms Herder’s thesis that each being has its own world and it is inside this world where the typical model of this being should be created. Regionalism and education are inseparable from pedagogical and political character of man’s cultural being in the world.

PL

W opracowaniu podjęto próbę rozpoznania – czym w swej istocie był fenomen kulturowy „Młodokaszubi” i jakie wywarł on konsekwencje dla kształtowania kaszubskiej idei regionalizmu oraz w jaki sposób może wzbogacać myślenie o edukacji regionalnej w ogóle. Autorka formułuje tezę, zgodnie z którą myśl młodokaszubska stanowi punkt węzłowy etnicznej biografii Kaszubów – jest bowiem wyrazem kulturowego rozwoju idei regionalizmu kaszubskiego. Potwierdza zarazem Herderowską tezę, że każde jestestwo posiada własny świat, i to wewnątrz tego świata wytworzony powinien być typowy dla niego wzorzec. Regionalizm i edukacja regionalna są nierozerwalnie związane z pedagogicznością i politycznością kulturowego bycia człowieka w świecie.

Keywords

PL

kultura; kultura regionalna; edukacja regionalna; edukacja międzykulturowa; „Młodokaszubi”

EN

culture; regional culture; regional education; intercultural education ‘Young Kashubians’

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Edukacja Międzykulturowa
• Year: 2013
• Volume: 2
• Pages: 97-133

Dates

published

2013

Contributors

author

Adela Kożyczkowska

References

• [bez autora]: Jaka jest doktryna arystokracyi. „Demokrata Polski. Pismo polemiczne” 1838, t. 2 (od 7 listopada 1838 do 27 stycznia 1840 roku).
• [bez autora]: Niewolnictwo w Polsce. Licytacya na duszę Józefa Markowskiego. „Demokrata Polski. Pismo polemiczne” 1838, t. 2 (od 7 listopada 1838 do 27 stycznia 1840 roku).
• [bez autora]: Nowe plany arystokracyi. „Demokrata Polski. Pismo polemiczne” 1838, t. 2 (od 7 listopada 1838 do 27 stycznia 1840 roku).
• [bez autora]: Arystokracya i emancypacja ludu w Polsce. O emancypacji ludu w Polsce. „Demokrata Polski. Pismo polemiczne” 1840, t. 3 (od 14 lutego 1840 do 21 maja 1841 roku).
• [bez autora]: Dive et impera. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1909, nr 2.
• [bez autora]: Kaszubi Zachodniopruscy w świetle statystki urzędowej pruskiej 1905 r. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1909, nr 2.
• [bez autora]: Odrodzenie Kaszub. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1909, nr 3.
• [bez autora]: Ruch młodokaszubski. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1909, nr 7.
• [bez autora]: O czytelnię i zbiory ludoznawcze. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1910, nr 4–5.
• [bez autora]: Zielony wywłaszczyciel. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1910, nr 6.
• [bez autora]: Zwycięstwo hakatyzmu nad nauką. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1910, nr 10.
• Bauman Z.: Prawodawcy i tłumacze. Warszawa 1998, IFiS PAN.
• Bénéton Ph.: Histoire de mots: culture as civilization. Paris 1975, Presses de la foundation nationale des sciences politiques.
• Brückner A.: Dzieje języka polskiego. Lwów – Warszawa 1913, Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych we Lwowie, Składy Główne w Księgarniach: Gubrynowicza i Syna we Lwowie, Gebethnera J. Wolffa w Warszawie [Wydanie pierwsze: Lwów – Warszawa 1906 r.].
• Cenôva F. dr. [F. Ceynowa]: Zvéczaje é wòbéczaje Kaszébskosłovjnskjèho narodé. „Skôrb Kaszébskosłovjnskjè mòvé”, Pjrszè xęgj pjrszi seszét. Svjecè 1866, Czôrnoxężnik J. Hauffe.
• Cenôva F. dr., Wòjkasin ze Sławòszéna [F. Ceynowa]: Rozmòva Kaszèbé s Pòlôchę. „Skôrb Kaszébskosłovjnskjè mòvé”, Pjrszè xęgj drégj seszét. Svjecè 1868, Czôrnoxężnik J. Hauffe.
• Černý J. M.: Slovanský sjezd v Praze roku 1848. Na památku čtyřicetiletou vypravuje a dokládá příslušnými akty. Praha 1888, Nakladatel M. Knapp.
• Chaciński J.: Z zagadnień polityki narodowej. „Prąd. Miesięcznik Społeczny i Literacko Naukowy” 1910, R. 2, nr 6.
• Derdowski H.J.: Ò panu Czôrlińsczim, co do Pùca pò sécë jachôł. Opr. J. Samp, J. Treder, E. Gołąbek. Gdańsk 2007, Wydawnictwo Instytutu Kaszubskiego.
• Dupkala R.: „Filozofia humanitaryzmu” Herdera i jej oddźwięk na Słowacji w twórczości J. Kollara i P.J. Šafarika. W: M. Heinz, M. Potępa, Z. Zwoliński (red.): Rozum i świat. Herder i filozofia XVIII, XIX i XX wieku. Warszawa 2004, Wydawnictwo Genesais.
• Folkierska A.: Pytanie o pedagogikę. Warszawa 1990, UW.
• Herder J. G.: Dziennik z mojej podróży z roku 1769. Olsztyn 2002, Wydawnictwo Wspólnoty Kulturowej „Borussia”.
• Herder J. G.: Jeszcze jedna filozofia historii kształtowania się ludzkości. W: T. Naumowicz (wybór i opr.): Państwo a społeczeństwo. Wizje wspólnot niemieckich od oświecenia do okresu restauracji. Poznań 2001, Wydawnictwo Poznańskie.
• Herder J. G.: Narody słowiańskie W: J. G. Herder: Pomysły do filozofii dziejów rodzaju ludzkiego. T. 3. Wilno 1838, Nakład i druk: T. Glücksberga.
• Herder J. G.: Pomysły do filozofii dziejów rodzaju ludzkiego. T. 1. Wilno 1838, Nakład i druk: T. Glücksberga.
• Herder J. G.: Pomysły do filozofii dziejów rodzaju ludzkiego. T. 2. Wilno 1838, Nakład i druk: T. Glücksberga.
• Herder J. G.: Rozprawa o pochodzeniu języka. W: J. G. Herder: Wybór pism. Wybór i opr. T. Namowicz. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1987, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.
• Herder J. G.: Wyjątki z listów o Osjanie i pieśniach dawnych ludów. W: J. G. Herder: Wybór pism. Wybór i opr. T. Namowicz. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1987, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.
• Hinrichs W.: Do realiów! Nowoczesne boje o „wyższe stanowisko”. Herder jako prekursor indywidualistycznej filozofii i pedagogiki, jak również filozofii i pedagogiki kultury. W: M. Heinz, M. Potępa, Z. Zwoliński (red.): Rozum i świat. Herder i filozofia XVIII, XIX i XX wieku. Warszawa 2004, Wydawnictwo Genesais.
• Janowicz [J. Karnowski]: Nowe prądy na Kaszubach. „Prąd. Miesięcznik Społeczny i Literacko-Naukowy” 1910, R. 2, nr 6.
• Janowicz [J. Karnowski]: Wcielenie idei młodo-kaszubskiej. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1909, nr 8.
• Janowicz [J. Karnowski]: Zdania o stosunku językowym ludności kaszubskiej do polskiej. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1910, nr 4–5 (cz. 1).
• Janowicz [J. Karnowski]: Zdania o stosunku językowym ludności kaszubskiej do polskiej. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1910, nr 7 (cz. 2).
• Janowicz [J. Karnowski]: Zdania o stosunku językowym ludności kaszubskiej do polskiej. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1910, nr 9 (cz. 3).
• Janowicz [J. Karnowski]: Zdania o stosunku ludności kaszubskiej do polskiej pod względem językowym. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1910, nr 12 (cz. 4).
• Karnowski J.: Moja droga kaszubska. Gdańsk 1981, Wydawnictwo Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Oddział Miejski w Gdańsku.
• Kollár J.: O literackiej wzajemności między różnymi szczepami i narzeczami narodu słowiańskiego (Peszt 1837). W: J. Kollár: Wybór pism. Wrocław 1954, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• W.: Gryf w Gdańsku. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1912, nr 1–2.
• Labus T.: Recepcja poglądów Herdera w Europie Wschodniej i Południowo-Wschodniej. „Studia Filozoficzne” 1986, nr 7 (248).
• Laclau E.: Emancypacje. Wrocław 2004, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
• Lorentz F.: Obszar mowy kaszubskiej. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1909, nr 4.
• Moraczewski J.: Opis pierwszego Zjazdu Słowiańskiego, Poznań 1848, Nakładem N. Kamieńskiego i Spółki.
• Nitsch K.: Charakterystyka porównawcza dyalektów zachodnio-pruskich. „Rocznik Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 1906, Tom XIII.
• Nitsch K.: W sprawie pisowni kaszubskiej. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1910, nr 1.
• P.W.: Smutnô prôwda. „Klëka” 1938, R. 2, nr 7.
• Prajs P.I.: Rzecz o języku kaszubskim, W: Wojkasen [F. Ceynowa]: Kile słov wó Kaszebach e jich zemji. Tudzież rzecz o języku kaszubskim ze zdania sprawy Prajsa. Kraków 1850, Nakładem Księgarni i Czcionarni pod Sową.
• Ramułt S.: Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego. Kraków 1893, Wydawnictwo Akademia Umiejętności.
• Ramułt S.: Statystyka ludności kaszubskiej. Kraków 1899, Wydawnictwo Akademii Umiejętności.
• Redakcja „GRYFA”: Nasz program. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1908, nr 1.
• Redakcja „GRYFA”: U schyłku roku. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1909, nr 9.
• Roppel L.: Dr Florian Ceynowa na miarę słowiańską. Dwa listy Cenôvy do Ramułta. „Klëka” 1939, nr 3.
• Stanisław [F. Ceynowa]: Wuvagi nad móvą kaszebską, W: Stanisław [F. Ceynowa]: Trze rosprawe voros Wojkasen [F. Ceynowa]: Kile słov wó Kaszebach e jich zemji. Kraków 1850, Nakładem Księgarni i Czcionarni pod Sową.
• Sudomski Ś. [A. Majkowski]: O przyszłość ruchu młodokaszubskiego. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1912, nr 3.
• Sudomski Ś. [A. Majkowski]: Pole Gryfa. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1912, nr 9.
• Sudomski Ś. [A. Majkowski]: Wybory do sejmu Rzeszy niemieckiej w roku 1912 na kaszubskim Pomorzu. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1912, nr 5.
• Sudomski Ś. [A. Majkowski]: Zjazd młodokaszubów. „Gryf. Pismo dla spraw kaszubskich” 1912, nr 7.
• Ułaszyn H.: Dzieje języka polskiego Brücknera. „Rocznik Slawistyczny” 1908, t. 1.
• Wójkasin [F. Ceynowa]: Kaszebji do Pólochov. „Szkoła Narodowa” 1850, nr 10.

Identifiers

DOI

10.15804/em.2013.04

Biblioteka Nauki

1968074