Uczeń jako „Inny” w polskiej przestrzeni edukacyjnej – krytyczne spojrzenie na szkołę w kontekście zróżnicowania kulturowego

• Authors: Ewa Dąbrowa

Title variants

EN

A learner as the “Other” in Polish educational space – a critical view on school in the context of cultural diversity

Abstracts

EN

Poland is a place where students with different cultural backgrounds are still relatively rare. Despite the fact that the problem of cultural diversity and intercultural education as well as of special educational needs (referring also to foreign students) has been addressed in the educational space for a number of years, school practice still appears to be directed at the needs of a homogenous environment, work with an average student, one who does not stand out, above all – one who is not distinct from others. Observations of the school environment allow to discern the diversity among children with an important division into those who are better and those who are worse, and the disregard for their cultural background, which results in the marginalization of tradition and cultural norms of their original background. The presented article is an attempt at a critical view on a culturally different student’s place in the Polish school, the adaptation of curriculum, organizational, didactic and other solutions to his/her needs, but also the relations between the culturally diverse students and teachers in Polish schools.

PL

Polska szkoła jest miejscem, w którym wciąż stosunkowo rzadko spotkać można uczniów o innym pochodzeniu kulturowym. Mimo podejmowania od kilku lat na gruncie edukacyjnym problematyki różnorodności kulturowej i edukacji międzykulturowej oraz specjalnych potrzeb edukacyjnych odnoszących się również do uczniów cudzoziemskich praktyka szkolna wydaje się wciąż ukierunkowana na potrzeby środowiska homogenicznego, z uczniem przeciętnym, niewyróżniającym się, a nade wszystko nieodróżniającym się od pozostałych. Obserwacja środowiska szkolnego pozwala dostrzec zróżnicowanie dzieci z wyraźnym podziałem na „lepszych i gorszych” oraz pomijanie ich kontekstu kulturowego, czego skutkiem jest marginalizacja tradycji i norm kulturowych środowiska ich pochodzenia.Artykuł jest próbą krytycznego spojrzenia na miejsce ucznia odmiennego kulturowo w polskiej szkole, dostosowywania rozwiązań programowych, organizacyjnych, dydaktycznych, wychowawczych i innych do jego potrzeb, jak również na relacje uczniów odmiennych kulturowo z nauczycielami w polskiej szkole.

Keywords

PL

kulturowe zróżnicowanie; szkoła; przestrzeń szkoły; uczeń odmienny kulturowo

EN

cultural diversity; “culturally different” student; school; school space

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Edukacja Międzykulturowa
• Year: 2016
• Volume: 5
• Pages: 34-51

Dates

published

2016

Contributors

author

Ewa Dąbrowa

References

• Abramowicz M. (red.): Wielka nieobecna – o edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Warszawa 2011, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej.
• Bauman Z.: O edukacji. Rozmowy z Riccardo Mazzeo. Wrocław 2012, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Bielecki T., Białoszewski M.: Informator „Więcej wiedzy, mniej strachu”. Cz. 2. „Gazeta Wyborcza”, sobota–niedziela 26–27 września 2015. https://msw.gov.pl/pl/aktualnosci/13746,Informator-o-uchodzcach-cz-2.html (6.12.2015).
• Błeszyńska K. M.: Dzieci obcokrajowców w polskich placówkach oświatowych – perspektywa szkoły. Raport z badań. Warszawa 2009, Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Bocheńska J.: Europa wobec imigrantów. Portal Spraw Zagranicznych, 8.03.2010.
• Cudzoziemcy w Polsce. Podręcznik dla funkcjonariuszy publicznych. http://programy.hfhr.pl/prawacudzoziemcow/wp-content/uploads/2014/09/CUDZOZIEMCY-W-POLSCE_ebook.pdf (10.09.2015).
• Dane liczbowe dotyczące postępowań prowadzonych wobec cudzoziemców w I połowie 2015 roku. http://udsc.gov.pl/statystyki/raporty-okresowe/zestawienia-roczne/ (10.09.2015).
• Falkowska E., Telusiewicz-Pacak A. (red.): Dzieci w Polsce. Dane, liczby, statystyki. Warszawa 2013, UNICEF.
• Gawlicz K, Rudnicki P., Starnawski M. (red.): Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona. O budowaniu edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań. Warszawa 2015, Wydanie I.
• Główne trendy migracyjne ’15. Warszawa 2015, Urząd do Spraw Cudzoziemców, 2015, W: file:///C:/Users/Ewa/Downloads/Komentarz-do-danych-dotycz%C4%85cych-zestawienia-za-pierwsze-p%C3%B3%C5%82rocze2015-roku.pdf (10.09.2015).
• http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/artykul,633,Europa_wobec_imigrantow.
• Iglicka K.: Imigranci pilnie potrzebni. „Fundacja Energia dla Europy” 2013, nr 8.
• Informacja na temat zatrudniania cudzoziemców w Polsce. W: http://www.mpips.gov.pl/gfx/mpips/userfiles/_public/1_NOWA%20STRONA/Aktualnosci/2014/Zatrudnienie%20cudzoziemcow_%20XII%202014.pdf (10.08.2015).
• Kosiorek M.: Sytuacja dzieci imigrantów w świetle polskiej polityki oświatowej. W: W. Welskop (red.): Przyszłość edukacji – edukacja przyszłości. Łódź 2014, Wyższa Szkoła Biznesu i Nauk o Zdrowiu.
• Markowska-Manista U., Januszewska E.: „Culturally different” children in a school environment. Research reports. „Pedagogika Społeczna” 2015, nr 3 (57).
• McLahren P.: Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej. Wrocław 2015, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Nikitorowicz J.: Edukacja międzykulturowa w kontekście dylematów integracji imigrantów w warunkach wielokulturowości. W: A. Paszko (red.): Edukacja międzykulturowa wobec nowych wyzwań. Kraków 2011, Stowarzyszenie Villa Decjusza.
• Przybysze z bliska i z daleka, czyli o imigrantach w Polsce. Warszawa, czerwiec 2015, CBOS, nr 93–2015.
• Raport organizacji pozarządowych z realizacji postanowień Konwencji o Prawach Dziecka. Polska, październik 2014. http://fdn.pl/czy-polska-przestrzega-praw-dziecka-0 (1.12.2015).
• Sadura P.: Szkoła i nierówności społeczne. Diagnoza zjawiska i propozycja progresywnej polityki edukacyjnej w Polsce. Warszawa 2012, Fundacja Aleksandra Kwaśniewskiego AMIcUS EUROPAE.
• Stańkowski B.: Wychowanie w duchu wielokulturowości. Raport z badań empirycznych wśród nauczycieli na Podhalu. Kraków 2007, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
• Todorovska-Sokolovska V.: Dzieci imigrantów. Nowe edukacyjne wyzwanie dla polskich szkół. Warszawa. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Ośrodek Rozwoju Edukacji. http://www.cmp3.ore.edu.pl/node/33634 (6.12.2015).
• Tuan, Yi-Fu: Przestrzeń i miejsce. Warszawa 1987, PIW.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 lipca 2015 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania do publicznych przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół i placówek osób niebędących obywatelami polskimi oraz obywateli polskich, którzy pobierali naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, a także organizacji dodatkowej nauki języka polskiego, dodatkowych zajęć wyrównawczych oraz nauki języka i kultury kraju pochodzenia. Dz.U. z dnia 20 sierpnia 2015 r., poz. 1202.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym. Dz.U. z dnia 3 marca 2014 r., poz. 263.
• Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Dz.U. z 2005 r. Nr 17, poz. 141 ze zm.

Identifiers

DOI

10.15804/em.2016.02

Biblioteka Nauki

1956458