Bezpieczeństwo kulturowe w rozwoju zrównoważonym

• Authors: Leszek Korporowicz

Title variants

EN

Cultural security in sustainable development

Abstracts

EN

The main goal of the article is to sketch ontological, functional and axiological differences of various security entities, and thus a wide scope of its definitions, which must respect at least two complementary criteria, it means: to whom and how it applies. An important task of the text is also to explain the causes of interest in the issues of cultural security in the increasingly multicultural, hybrid and fluid world of social transformations of the post-global era. These processes do not lead to cultural unification of communities and nations, quite the contrary – to multidimensional diversification. In the analysis of attributes, phenomena and challenges of cultural security it is worth to recall forgotten tradition of the Polish school of international law from the beginning of the 15th century, based on the concept of the “rights of nations” (ius gentium) developed by Paweł Włodkowic, Rector of the Krakow Academy and one of the most prominent thinkers of Polish social thought in the multicultural era of the Polish-Lithuanian Commonwealth of the Jagiellonian community. The concepts created at that time may be an inspiration not only for defining but also for understanding the cultural security concept, its axiology distinguished from the security culture and for building intercultural perspective of a balanced model of relationships between people, groups and organizations in the communication and cultural space of the modern world, defining also the role of academic reflection, intercultural education and axiology of sustainable development.

PL

Zasadniczym celem artykułu jest nakreślenie odmienności ontologicznych, funkcjonalnych i aksjologicznych różnorodnych podmiotów bezpieczeństwa, a tym samym szerokiego zakresu jego definicji, która respektować musi co najmniej dwa dopełniające się kryteria, a więc kogo i w jaki sposób definicja ta dotyczy. Istotnym zadaniem tekstu jest także wskazanie na przyczyny zainteresowania problematyką bezpieczeństwa kulturowego w coraz bardziej wielokulturowym, hybrydalnym i płynnym świecie transformacji społecznych epoki postglobalnej, która bynajmniej nie prowadzi do kulturowej unifikacji społeczności i narodów, a wręcz odwrotnie – do wielowymiarowej ich dywersyfikacji. W analizie atrybutów, fenomenów oraz wyzwań bezpieczeństwa kulturowego przywołana zostaje ponad sześćsetletnia i zapomniana tradycja polskiej szkoły prawa międzynarodowego z początku XV wieku, która powstała na bazie koncepcji prawa narodów Pawła Włodkowica, rektora Akademii Krakowskiej i jednego z najwybitniejszych myślicieli polskiej myśli społecznej w wielokulturowej epoce Rzeczpospolitej doby Jagiellonów. Powstałe wówczas koncepcje mogą być inspiracją aksjologii bezpieczeństwa kulturowego odróżnionego od kultury bezpieczeństwa oraz budować międzykulturową perspektywę zrównoważonego modelu relacji osób, grup i organizacji jako konstruktu generującego bezpieczeństwo kulturowe we współczesnej przestrzeni komunikacyjnej i kulturowej współczesnego świata, wyznaczając rolę, jaką spełniać mają w nim refleksja akademicka, edukacja międzykulturowa i aksjologia zrównoważonego rozwoju.

Keywords

PL

bezpieczeństwo kulturowe; wielokulturowość; podmiot bezpieczeństwa; relacje międzykulturowe; rozwój zrównoważony; prawa kulturowe

EN

cultural security; multiculturalism; subject of security; intercultural relations; sustainable development; cultural rights

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Edukacja Międzykulturowa
• Year: 2018
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 32-59

Dates

published

2018

Contributors

author

Leszek Korporowicz

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

References

• Archer, M.S. 2013. Człowieczeństwo. Problem sprawstwa. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Banaś, M. 2009. Meankieli – most łączący dwa brzegi. Współcześni Tornedalczycy w dialogu międzykulturowym. W: Paleczny, T. i Banaś, M. red. Dialog na pograniczach kultur i cywilizacji. Kraków: UJ, ss. 241–253.
• Bernacki, W. Myśl polityczna I Rzeczypospolitej. Kraków: Wydawnictwo Arcana.
• Bock-Cote, M. 2017. Multikulturalizm jako religia polityczna. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Buzan, B. and Hansen L. eds. 2009. The Evolution of International Security Studies. Cambridge: University Press.
• Cieślarczyk, M. 2011. Kultura bezpieczeństwa i obronności. Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego.
• Cultural Rights, Fribourg Declaration. 2007. www.unifr.ch/iiedh (23.09.2018).
• Czaja, J. 2004. Bezpieczeństwo kulturowe. Aspekty pojęciowe. Państwo i Społeczeństwo. 3, ss. 5–24.
• Durkheim, E. 2000. Zasady metody socjologicznej. Warszawa: PWN.
• Dyczewski, L. 1996. Naród podmiotem kultury. W: Dyczewski, L. red. Tożsamość polska i otwartość na inne społeczeństwa. Lublin: KUL, ss. 11–38.
• Ehrlich, L. 1968. Pisma wybrane Pawła Włodkowica. Warszawa: PAX.
• Giddens, A. 2002. Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: PWN.
• Giddens, A. 2009. Europa w epoce globalizacji. Warszawa: PWN.
• Giddens, A. 2014. Burzliwy i potężny kontynent. Warszawa: PWN.
• Hałas, E. 2001. Symbole w interakcji. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Hennel-Brzozowska, A. i Jaromi, S. red. 2016. Losy nadziei Świętego Jana Pawła II. Kraków: Międzynarodowe Towarzystwo Naukowe Fides et Ratio, Wydawnictwo „Scriptum”.
• Hołyst, B. 2013. Zagrożenia ładu społecznego. Warszawa: PWN.
• Jaskuła, S. 2011. Informacyjna przestrzeń tożsamości. W: Szulich-Kałuża, J., Dyczewski, L. i Szwed, R. red. Tożsamość i komunikacja. Lublin: KUL, ss. 11–21
• Jaskuła, S. 2017. Bezpieczeństwo kulturowe w świecie hybrydalnym. W: Kośmider, T. i Kitler, W. red. Granice tożsamości nauk o bezpieczeństwie. Perspektywa materialna i formalna. Warszawa: Difin, ss. 202–218.
• Joas, H. i Wiegandt, K. red. 2012. Kulturowe wartości Europy. Warszawa: IFiS PAN.
• Korporowicz, L. 1989. Logotwórcze dynamizmy kultury. Analiza porównawcza. Studia Socjologiczne. 3, ss. 109–132.
• Korporowicz, L. 2011. Socjologia kulturowa. Kontynuacje i poszukiwania. Kraków: UJ.
• Korporowicz, L. 2015. Komunikacja międzykulturowa w perspektywie praw kulturowych. Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica. VII, vol. 2, ss. 18–35.
• Korporowicz, L. 2016. Źródła i typy redukcjonizmów we współczesnych analizach kultury. Roczniki Kulturoznawcze. 7, ss. 5–30.
• Korporowicz, L. i Jaskuła, S. 2014. Kultury narodowe w procesie wirtualizacji. 31 (1), ss. 7–31.
• Korporowicz, L. i Plichta, P. red. 2016. Mosty nadziei. Jagiellońskie inspiracje dialogu międzykulturowego. Kraków: Biblioteka Jagiellońska.
• Korporowicz, L., Jaskuła S., Stefanowicz, M. i Plichta, P. red. 2017. Jagiellonian Ideas towards Challenges of Modern Times. Kraków: Biblioteka Jagiellońska.
• Łucyszyn, J. 2014. Polska tradycja tolerancji w kontekście kształtowania nowego społeczeństwa. Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II.
• Mamzer, H. 2008. Poczucie bezpieczeństwa ontologicznego. Uwarunkowania społeczno-kulturowe. Poznań: UAM.
• Michałowska, G. 1997. Bezpieczeństwo kulturowe w warunkach globalizacji procesów społecznych. W: Bobrow, D.B., Haliżak, E. i Zięba, R. red. Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX w. Warszawa: UW, ss. 132–147.
• Murthy, D. 2008. Digital Ethnography: An Examination of the Use of New Technologies for Social Research. Sociology. 42 (5), pp. 837–855.
• Nikitorowicz, J. 2009. Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: WAiP.
• Nikitorowicz, J. 2012. Problemy poszukiwania tożsamości w zmiennej i dynamicznej przestrzeni wielokulturowości. Politeja. 20 (2), ss. 61–75.
• Ossowski, S. 2000. Ku nowej kulturze. W: Z zagadnień psychologii społecznej. Warszawa: PWN, ss. 167–188.
• Ożóg, K. 1995. Intelektualiści w służbie Królestwa Polskiego w latach 1306– –1382. Kraków: UJ.
• Ożóg, K. 2004. Uczeni w monarchii Jadwigi Andegaweńskiej i Władysława Jagiełły (1384–1434). Kraków: PAU.
• Paleczny, T. 2016. Transgression as a Result of Cultural Context. Politeja. 44, ss. 231–250.
• Piwowarski, J.2016. Transdyscyplinarna istota kultury bezpieczeństwa narodowego. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej.
• Poster, M. 2006. Information Please. Culture and Politics in the Age of Digital Machines. London: Durham.
• Rekłajtis, E., Wiśniewski, R. i Zdanowski J. red. 2010. Jedność i różnorodność. Kultura vs kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA – JR.
• Schutz, A. 2008. O wielości światów. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Smolicz, J. 1999. Współkultury Australii. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Stone, M. 2009. Security According to Bazan. A Comprehensive Security Analysis. Security Discussion. Papers Series. 1 (09), pp. 1–11.
• Stróżewski, W. 1981. Istnienie i wartość. Kraków: Znak.
• Szlachta, B. 2016. Problems of Cultural Rights. Politeja. 44, ss. 7–16.
• Świeżawski, S. 1987. U źródeł nowożytnej etyki. Filozofia moralna w Europie XV wieku. Kraków: Znak.
• Walzer, M. 2010. Wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe. Warszawa: PWN.
• Wesołowska, A. 2001. Paweł Włodkowic – współczesne znaczenie poglądów i dokonań. Płock: Wyższa Szkoła im. Pawła Włodkowica.
• Wielgus, S. 1995. Z badań nad średniowieczem. Lublin: KUL.
• Wielgus, S. 1996. Teoria ius gentium w średniowiecznej Polsce. Geneza, historia, twórcy, oryginalność, główne problemy. Człowiek w Kulturze. 8, ss. 23–58.
• Znaniecki, F. 1988. Wstęp do socjologii. Warszawa: PWN.
• Znaniecki, F. 2011. Relacje społeczne i role społeczne. Warszawa: PWN.

Identifiers

DOI

10.15804/em.2018.02.02

Biblioteka Nauki

1956023