Edukacja w szkołach z polskim językiem nauczania na Zaolziu w opiniach uczniów i ich rodziców

• Authors: Barbara Grabowska

Title variants

EN

Education in schools with Polish as the teaching language in Zaolzie in the opinions of learners and their parents

Abstracts

EN

Due to the status of a national minority, Poles in the Czech Republic can make use of the rights granted to them. In this study, the legal aspects of the functioning of the national minority were briefly characterized and the acts were addressed which form the standards concerning the protection of these rights both in the international and Czech law. The research based on the application of the questionnaire method was conducted among the parents and children - the learners from the ninth class of primary schools with Polish as the teaching language in Zaolzie. This was aimed at finding out the opinions on education in schools teaching in Polish. The research results show that for the parents of learners educated in schools with Polish as the teaching language the choice of school for their child is a manifestation of their Polishness, whereas the reasons why their children attend these schools is the possibility to learn Polish, the fact of being a Pole and the care for preserving their Polishness.

PL

W artykule dokonano skrótowej charakterystyki prawnych aspektów funkcjonowania mniejszości narodowej, przywołano akty tworzące standardy w zakresie ich ochrony wyrażone w prawie międzynarodowym oraz w prawodawstwie czeskim. Polacy mający w Republice Czeskiej status mniejszości narodowej mogą korzystać z przysługujących im praw, zwłaszcza z prawa do edukacji w języku mniejszości, a realizowanym w szkołach z polskim językiem nauczania. Projektując badania dotyczące szkoły, przyjęłam paradygmat funkcjonalno-strukturalny. W tym ujęciu szkoła jest miejscem socjalizacji, w którym następuje reprodukowanie norm, wartości i tradycji. W konstrukcji teoretycznej podjętych rozważań skorzystano także z koncepcji tożsamości wyboru Charlesa Taylora, koncepcji tożsamości i identyfikacji narodowej w ujęciu Antoniny Kłoskowskiej. Badania z zastosowaniem metody ankiety przeprowadzono wśród rodziców i ich dzieci, uczniów z klas dziewiątych ze szkół podstawowych z polskim językiem nauczania funkcjonujących na Zaolziu. Ich celem było poznanie opinii o edukacji w tych szkołach. Wyniki badań wskazują, iż dla rodziców uczniów ze szkół z polskim językiem nauczania wybór szkoły dla własnego dziecka jest przejawem polskości, a dla ich dzieci powodem uczęszczania jest możliwość nauki języka polskiego, fakt bycia Polakiem oraz dbałość o zachowanie polskości.

Keywords

PL

Republika Czeska; polska mniejszość narodowa; szkoły z polskim językiem nauczania

EN

Czech Republic; Polish national minority; schools with Polish as the teaching language

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Edukacja Międzykulturowa
• Year: 2021
• Volume: 15
• Issue: 2
• Pages: 204-220

Dates

published

2021

Contributors

author

Barbara Grabowska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• 1 Rekomendacji nr 1201. 1993. Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, 44 sesja, 22 posiedzenie, 1 lutego 1993.
• Białek, T. 2008. Międzynarodowe standardy ochrony praw mniejszości narodowych i ich realizacja na przykładzie Białorusi, Litwy i Ukrainy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Grabowska, B. 2009. Kapitał społeczny i kulturowy grupy mniejszościowej – na przykładzie polskiej mniejszości narodowej na Zaolziu. W: Lewowicki, T., Szczurek-Boruta, A. i Grabowska, B. red. Społeczne uwarunkowania edukacji międzykulturowej. Problemy praktyki oświatowej. Cieszyn – Warszawa – Toruń: Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 307–325.
• Grabowska, B. 2012. Pojednanie i jego zagrożenia na pograniczu polsko-czeskim. W: Kurczewski, J. red. Socjologia pojednania. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, ss. 111–125.
• Grabowska, B. 2010. Tożsamość narodowa młodzieży na Śląsku Cieszyńskim. W: Rusek, H., Pieńczak, A. i Szczyrbowski, J. red. Dziedzictwo kulturowe jako klucz do tożsamości pogranicza polsko-czeskiego na Śląsku Cieszyńskim. Kulturní dědictví jako klíč k identitě česko-polského pohraničí na Těšínském Slezsku. Cieszyn – Katowice – Brno: Bibliotheca Ethnologiae Europae Centralis, ss. 106–119.
• Grabowska, B. i Ogrodzka-Mazur, E. 2010. Stan, problemy i perspektywy szkolnictwa z polskim językiem nauczania w Republice Czeskiej. W: Lewowicki, T., Nikitorowicz, J. i Szczurek-Boruta, A. red. Szkolnictwo z polskim językiem nauczania w państwach europejskich – stan, problemy i perspektywy. Warszawa: Uniwersytet w Białymstoku, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP, ss. 185–233.
• Griffin, R.W. 1996. Podstawy zarządzania organizacjami. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Janusz, G. i Bajda, P. 2000. Prawa mniejszości narodowych. Standardy europejskie. Warszawa: Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”.
• Kłoskowska, A. 1996. Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kochanowski, J. 2006. Referat wygłoszony podczas konferencji Prawa mniejszości narodowych i etnicznych w praktyce. Warszawa, 28.06.2006. Za: Krasnowolski, A. 2011. Prawa mniejszości narodowych i mniejszości etnicznych w prawie międzynarodowym i polskim. Opracowania tematyczne OT-599. Warszawa: Kancelaria Senatu.
• Placówki edukacyjne. Statystyka. https://www.pctesin.cz/files/download/741-statystyka-2020-2021-pl.pdf (16.03.2021).
• Programy na podporu vzdělávání v jazycích národnostních menšin. https://www.msmt.cz/vzdelavani/zakladni-vzdelavani/programy-na-podporu-vzdelavani-v-jazycich-narodnostnich-mensin-a-multikulturni-vychovy (15.02.2021).
• Sawisz, A. 1989. Szkoła a system społeczny. Wokół problematyki „nowej socjologii oświaty”. Warszawa: WSiP.
• Szyszlak, K. 2016. Wietnamczycy w Republice Czeskiej. Między izolacjąa integracją. 10, ss. 163–184.
• Taylor, Ch. 1995. Źródła współczesnej tożsamości. W: Michalski, K. red. Tożsamość w czasach zmiany. Rozmowy w Castel Gandolfo. Kraków: Wydawnictwo Znak, ss. 9–14.
• Umowa między Rządem RP a Rządem Rep. Czeskiej o współpracy w dziedzinie kultury, szkolnictwa i nauki. https://traktaty.msz.gov.pl/umowa-1. (15.02.2021).
• Vroom, V.H. 1995. Work and Motivation. San Francisco: Jossey-Boss Publishers.
• Woźniak, R.B. 1998. Zarys socjologii edukacji i zachowań społecznych. Koszalin: Wydawnictwa uczelniane Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej.
• Zákon o předškolním, základním, středním, vyšším odborném a jiném vzdělávání (školský zákon). Zákon č. 561/2004 Sb. https://www.zakonyprolidi.cz/cs/2004–561 (16.03.2021).
• Zákon o právech příslušníků národnostních menšin a o změně některých zákonů. Zákon č. 273/2001 Sb. https://www.zakonyprolidi.cz/cs/2001-273 (16.03.2021).
• Zimbardo, Ph., Johnson, R. i McCann, V. 2010. Psychologia kluczowe koncepcje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• https://www.gympol.cz.
• https://vdb.czso.cz/vdbvo2/faces/en/index.jsf?page=vystup-objekt&z=T&f=-TABULKA&katalog=30715&pvo=OTCR111&v=v122__null__null__null.

Identifiers

DOI

10.15804/em.2021.02.11

Biblioteka Nauki

1878380