(Nie)inni? – autostereotyp osób o orientacji homoseksualnej

• Authors: Sylwia Ryszawy

Title variants

EN

(Not)others? – self-stereotype of people with a homosexual orientation

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przybliżenie autostereotypu osób o orientacji homoseksualnej. W tym celu w badaniu wykorzystany został Twenty Statements Test, opracowany przez Manforda Kuhna, służący do opisu samego siebie, postrzegania siebie. Podstawę teoretyczną rozważań stanowi teoria dwukulturowości, w odniesieniu do nabywania tożsamości przez grupę mniejszościową. Ukazuje ona proces nabywania „dwukulturowości” przez osoby o orientacji homoseksualnej, który przebiega w odwrotnym kierunku niż u grup etnicznych. W badaniu uczestniczyło 90 osób o orientacji homoseksualnej. Materiał badawczy zebrany został za pomocą metody kuli śnieżnej. Respondenci opisywali siebie przede wszystkim w odniesieniu do grup i kategorii, a wyniki badań wskazują na trzy filary ich tożsamości: orientację seksualną, płeć, poczucie bycia człowiekiem. Wypowiedzi badanych eksponują również trudności, z jakimi muszą się mierzyć ze względu na swoją orientację seksualną – stereotypy, dyskryminację, wykluczenie społeczne. Artykuł ukazuje osoby homoseksualne jako dostrzegające swoją „inność”, jednocześnie wskazując na ich szerokie zainteresowania, pasje, pozytywne cechy charakteru, a także negatywne postawy społeczeństwa wobec tej grupy i ich możliwe konsekwencje.

EN

The aim of the article is to present the self-stereotype of people with homosexual orientation. For this purpose, the study involved the application of the Twenty Statements Test developed by Manford Kuhn, used to describe oneself and perceive oneself. The theoretical basis for the considerations is the theory of biculturalism in relation to the acquisition of identity by a minority group. It shows the process of acquiring „biculturalism” by people with homosexual orientation, which proceeds in the opposite direction than in ethnic groups. 90 people of homosexual orientation participated in the study. The research material was collected using the snowball method. The respondents described themselves primarily in terms of groups and categories, and the research results indicate three pillars of their identity: sexual orientation, gender, sense of being human. The statements of the respondents also highlight the difficulties they face due to their sexual orientation – stereotypes, discrimination, social exclusion. The article shows homosexual people as perceiving their „otherness”, while pointing to their broad interests, passions, positive character traits, as well as negative attitudes of society towards this group and their possible consequences.

Keywords

PL

osoby homoseksualne; dwukulturowość; stereotyp; autostereotyp; poczucie tożsamości

EN

homosexuals; biculturalism; stereotype; self-stereotype; sense of identity

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Edukacja Międzykulturowa
• Year: 2023
• Volume: 20
• Issue: 1
• Pages: 89-103

Dates

published

2023

Contributors

author

Sylwia Ryszawy

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000185194796

References

• Abramowicz, M. red. 2007. Sytuacja społeczna osób biseksualnych i homoseksualnych w Polsce. Raport za lata 2005 i 2006. Warszawa: Kampania Przeciw Homofobii i Stowarzyszenie Lambda Warszawa.
• Amnesty International Publications: Crimes of hate, conspiracy of silence: Torture and ill-treatment based on sexual identity. ACT 40/016/2001.
• Babbie, E. 2004. Podstawy badań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Błuszkowski, J. 2003. Stereotypy narodowe w świadomości Polaków. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
• Bokszański, Z. 1989. Tożsamość, interakcja, grupa. Tożsamość jednostki w perspektywie teorii socjologicznej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• CBOS: Stosunek Polaków do osób homoseksualnych. Nr 121/2021. Oprac. Jonathan Scovil.
• Grzybowski, P.P. 2008a. Edukacja międzykulturowa – przewodnik. Pojęcia – literatura – adresy. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
• Grzybowski, P.P. 2008b. Razem czy osobno? Edukacyjne implikacje efektu pogranicza. W: Lewowicki, T., Ogrodzka-Mazur, E. i Gajdzica, A. red. Socjopatologia pogranicza a edukacja. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 59–71.
• Grzybowski, P.P. 2011. Spotkania z Innymi. Czytanki do edukacji międzykulturowej. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
• Grzybowski, P.P. 2014. Literackie spotkania z Innymi. Zabawne lektury w edukacji międzykulturowej dzieci i młodzieży. W: Lewowicki, T., Chojnacka-Synaszko, B. i Piechaczek-Ogierman, G. red. Edukacja dzieci i młodzieży w środowiskach zróżnicowanych kulturowo. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 165–177.
• Hamer, H. 1994. Demon nietolerancji. Nie musisz stać się prześladowcą ani ofiarą. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
• Kuhn, M.H. and McPartland, T.S. 1954. An Empirical Investigation of Self-Attitudes. American Sociological Review. 19 (1), pp. 68–76.
• Link, B.G. and Phelan, J.C. 2001. Conceptualizing Stigma. Annual Review of Sociology. 27, pp. 363–385.
• Lukes, C.A. and Land, H. 1990. Biculturality and Homosexuality. Social Work. 35 (2), pp. 155–161.
• Łukaszewski, W. i Weigl, B. 2001. Stereotyp stereotypu czy prywatna koncepcja natury ludzkiej? W: Kofta, M. i Jasińska-Kania, A. red. Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, ss. 44–66.
• Mackie, D.M., Hamilton, D.L., Susskind, J. i Rosselli F. 1999. Społeczno-psychologiczne podstawy powstawania stereotypów. W: Macrea, C.N., Stangor, Ch. i Hewstone, M. red. Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, ss. 39–65.
• Meyer, I.H. 2003. Prejudice, Social Stress, and Mental Health in Lesbian, Gay, and Bisexual Populations: Conceptual Issues and Research Evidence. Psychological Bulletin. 129 (5), pp. 674–697.
• Nelson, T.D. 2003. Psychologia uprzedzeń. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Nikitorowicz, J. 2002. Edukacja międzykulturowa wobec dylematów kształtowania tożsamości w społeczeństwach wielokulturowych. W: Lewowicki, T., Nikitorowicz, J., Pilch, T. i Tomiuk, S. red. Edukacja wobec ładu globalnego. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, ss. 33–55.
• Nikitorowicz, J. 2009. Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Ogrodzka-Mazur, E. 2014. Tożsamość kulturowa dzieci, rodziców i nauczycieli – między etnicznością a integracją. W: Ogrodzka-Mazur, E., Klajmon-Lech, U. i Różańska, A. Tożsamość kulturowa, religijność i edukacja religijna postrzegana z perspektywy społeczności szkół z polskim językiem nauczania w wybranych krajach europejskich. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 54–98.
• Pilecka, B. 1999. Psychospołeczny kontekst homoseksualizmu. Kraków: Wydawnictwo Radamsa.
• Sandfort, T.G.M., Melendez, R.M. and Diaz, R.M. 2007. Gender Nonconformity, Homophobia, and Mental Distress in Latino Gay and Bisexual Men. Journal of Sex Research. 44 (2), pp. 181–189.
• Schaff, A. 1981. Stereotypy a działanie ludzkie. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
• Schneider, D.J. 1999. Współczesne badania nad stereotypami: niedokończone zadanie. W: Macrea, C.N., Stangor, Ch. i Hewstone, M. red. Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, ss. 335–367.
• Stangor, Ch. i Schaller, M. 1999. Stereotypy jako reprezentacje indywidualne i zbiorowe. W: Macrea, C.N., Stangor, Ch. i Hewstone, M. red. Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, ss. 13–36.
• Stein, G.L., Berkman, C., O’Mahony, S., Godfrey, D., Javier, N. M. and Maingi, S. 2020. Experiences of Lesbian, Gay: Bisexual, and Transgender Patients and Families in Hospice and Palliative Care: Perspectives of the Palliative Care Team. Journal of Palliative Medicine. 23 (6), pp. 817–824.
• Stephan, W.G. i Stephan, C.W. 2007. Wywieranie wpływu przez grupy. Psychologia relacji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Suchodolska, J. 2017. Postawy młodzieży wobec innego. W: Lewowicki, T., Chojnacka-Synaszko, B., Kwadrans, Ł. i Suchodolska, J. Sfery życia duchowego dzieci i młodzieży – studium z pogranicza polsko-czeskiego. T. 3. Spostrzeganie wyznaczników tożsamości i postawy wobec Innych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, ss. 20–88.
• Szczurek-Boruta, A. 1998. Młodzież wobec niektórych zjawisk budzących społeczne kontrowersje (na przykładzie uczniów szkół średnich na Śląsku Cieszyńskim). W: Lewowicki, T. i Grabowska, B. red. Młodzież i tolerancja. Studium z pogranicza polsko-czeskiego. Cieszyn: Wydawnictwo Uniwersytet Śląski – Filia w Cieszynie, ss. 120–144.
• Szczurek-Boruta, A. 2013. Doświadczenia społeczne w przygotowaniu przyszłych nauczycieli do pracy w warunkach wielokulturowości. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Świder, M. i Winiewski, M. red. 2017. Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce. Raport za lata 2015–2016. Warszawa: Wydawnictwo Kampania Przeciw Homofobii.
• Świerszcz, J. 2011. Przemoc motywowana homofobią – badanie i wyniki. W: Makuchowska, M. red. Przemoc motywowana homofobią. Raport 2011. Warszawa: Wydawnictwo Kampania Przeciw Homofobii, ss. 56–87.
• Świerszcz, J. red. 2012. Lekcja Równości. Postawy i potrzeby kadry szkolnej i młodzieży wobec homofobii w szkole. Warszawa: Wydawnictwo Kampania Przeciw Homofobii.
• Tambor, J. 2008. Stereotyp i prototyp – znaczenia terminów. Postscriptum Polonistyczne. 1, ss. 23–29.
• Walasek-Jarosz, B. 2010. Tok realizacji badań oraz opracowanie wyników. W: Palka, S. red. Podstawy metodologii badań w pedagogice. Gdańsk: Pedagogika GWP, ss. 177–199.
• Wojciszke, B. 2003. Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Wycisk, J. 2018. Homofobia jako źródło zagrożeń dla bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w szkole. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka. 17 (1), ss. 96–114.

Identifiers

DOI

10.15804/em.2023.01.06

Biblioteka Nauki

2188339