O tym, jak płeć oraz pochodzenie kulturowe różnicują proces diagnozy osób z ADHD

• Authors: Natalia Anna Bednarska

Title variants

EN

How gender and cultural origin differentiate the diagnosis process of people with ADHD?

Abstracts

PL

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy płeć i pochodzenie kulturowe różnicują proces diagnozy w kierunku ADHD? Inspiracją do powstania niniejszego tekstu był fakt niedostatecznej identyfikacji zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u dziewcząt i kobiet oraz u mniejszości kulturowych, etnicznych i rasowych. Analizując szczegółowo przebieg procesu diagnostycznego w kierunku zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), autorka wskazuje na te jego składowe, które mogą być odpowiedzialne za błędy diagnostyczne prowadzące do braku lub błędnego rozpoznania ADHD u osób z obu wspomnianych grup. Na pierwszy plan wybijają się takie zagadnienia jak: uprzedzenia diagnosty, kompetencje kulturowe diagnosty, kulturowe skrzywienie narzędzi diagnostycznych, obawy i uprzedzenia rodziców, które wpływają na końcowy efekt diagnozy osób w kierunku ADHD. Autorka w swym artykule odwołała się do współczesnej wiedzy na temat: zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), jego objawów i przyczyn, prawidłowości badań psychologiczno-pedagogicznych oraz najnowszych wyników badań naukowych w przedstawianym temacie.

EN

The aim of the article is to answer the question of whether gender and cultural origin differentiate the process of diagnosis towards ADHD. This text was inspired by the insufficient identification of attention deficit hyperactivity disorder ADHD in girls and women as well as cultural, ethnic and racial minorities. Analyzing in detail the course of the diagnostic process towards attention deficit hyperactivity disorder (ADHD), the author points to its components that may be responsible for diagnostic errors, leading to the lack or incorrect diagnosis of ADHD in people from both mentioned groups. The following issues stand out in the foreground: diagnostician’s prejudices, cultural competences of a diagnostician, cultural bias of diagnostic tools, parents’ fears and prejudices, which affect the final result of the diagnosis of people towards ADHD. The author in her article referred to modern knowledge about: attention deficit hyperactivity disorder (ADHD), its symptoms and causes, rules of psychological and pedagogical research and the latest results of scientific research in the presented topic.

Keywords

PL

ADHD; pochodzenie kulturowe; płeć; proces diagnostyczny; kompetencje kulturowe diagnosty

EN

ADHD; cultural origin differentiate; gender; diagnosis process; cultural competences

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Edukacja Międzykulturowa
• Year: 2023
• Volume: 20
• Issue: 1
• Pages: 144-155

Dates

published

2023

Contributors

author

Natalia Anna Bednarska

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

• https://orcid.org/0000000270244671

References

• Ardila, A. 1996. Towards a cross-cultural neuropsychology. Journal of Social and Evolutionary Systems. 19, pp. 237–248.
• Arnold, L.E. 1996. Sex differences in ADHD: Conference summary. Journal of Abnormal Child Psychology. 24 (5), pp. 555–569.
• Barkley, R.A. 2020. ADHD. Podjąć wyzwanie. Kompletny przewodnik dla rodziców. Wyd. 2. Tłum. K. Okoń. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Barzykowski, K., Grzymała-Moszczyńska, H., Dzida, D., Grzymała-Moszczyńska, J. i Kosno, M. 2013. Wybrane zagadnienia diagnozy psychologicznej dzieci i młodzieży w kontekście wielokulturowości i wielojęzyczności. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Bednarska, N. 2021. Dziewczęta z ADHD. Zarys problematyki. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.
• Bem, S.L. 2000. Męskość. Kobiecość. O różnicach wynikających z płci. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Coker, T.R., Elliott, M.N., Toomey, S.L., Schwebel, D.C., Cuccaro, P., Tortolero, S., Emery, S.T., Davies, S.L., Visser, S.N. and Schuster, M.A. 2016. Racial and ethnic disparities in ADHD diagnosis and treatment. Pediatrics. 138 (3), pp. 1–9.
• DuPaul, G.J., Reid, R., Anastopoulos, A. D., Lambert, M. C., Watkins, M. W. and Power, T.J. 2016. Parent and teacher ratings of attentiondeficit/ hyperactivity disorder symptoms: Factor structure and normative data. Psychological Assessment. 28 (2), pp. 214–225.
• Furzer, J., Dhuey, E. and Laporte, A. 2000. ADHD misidentification in school: Causes and mitigators. Working Papers 200001, Canadian Centre for Health Economics. https://www.canadiancentreforhealtheconomics.ca/wpcontent/uploads/2020/01/Furzeretal2020.pdf, (5.09.2022).
• Gąstoł, A., Skarbek, K. i Bednarska, N. 2022. Jak rozmawiać z polskim dzieckiem i z małym uchodźcą po doświadczeniu zdarzenia traumatycznego (wojny). http://www.aps.edu.pl/media/3wdlc4a3/jak_rozmawia%C4%87_z_dzieckiem__kadr_m.pdf?fbclid=IwAR1xzc5F5OTLPpjHhiDFGUertPJKPQdt8noRCEZ-RFkZhUjJfpUHn9UiVIo (5.09.2022).
• Gilliam, W.S., Maupin, A.N., Reyes, C.R., Accavitti, M.R. and Shic, F. 2016. Do Early Educators’ Implicit Biases Regarding Sex and Race Relate to Behavior Expectations and Recommendations of Preschool Expulsions and Suspensions? New Haven: Yale Child Study Center, pp. 1–18.
• Hansen, N.D., Pepitone-Arreola-Rockwell, F. and Greene, A.F. 2000. Multicultural competence: Criteria and case examples. Professional Psychology – Research and Practice. 31 (6), pp. 652–660.
• Hornowska, E. i Paluchowski, W.J. 2006. Wokół mitów dotyczących adaptacji kulturowej narzędzi diagnostycznych. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Sukces w zarządzaniu kadrami: kapitał ludzki w organizacjach międzynarodowych. 1130, ss. 468–476.
• Kang, S. and Harvey, E.A. 2020. Racial Differences Between Black Parents’ and White Teachers’ Perceptions of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Behavior. Journal of Abnormal Child Psychology. 48, pp. 661–672.
• Kołakowski, A., Wolańczyk, T., Pisula, A., Skotnicka, M. i Bryńska, A. 2014. ADHD. Zespół nadpobudliwości ruchowej. Przewodnik dla rodziców i wychowawców. Sopot: GWP.
• Konowałek, Ł. 2019. Różnicowanie ADHD i PTSD na przykładzie pacjentki w późnym okresie dorastania. Terapia Poznawczo-Behawioralna. 10, ss. 31–41.
• Krch, D., Lequerica, A., Arango-Lasprilla, J.C., Rogers, H.L., DeLuca, J. and Chiaravalloti, N.D. 2015. The Multidimensional Influence of Acculturation on Digit Symbol-Coding and Wisconsin Card Sorting Test in Hispanics. The Clinical neuropsychologist. 29 (5), pp. 624–638.
• Leer, K. 2022. ADHD. Mózg łowcy i inne supermoce. Kraków: Znak Litera Nova.
• Malinowska, J.K. 2015. Neuronauka kulturowa a kategoria rasy: na przykładzie efektu innej rasy. Filo-Sofija. 29 (2/I), ss. 125–146.
• Manly, J.J. and Echemendia, R.J. 2007. Race-specific norms: using the model of hypertension to understand issues of race, culture, and education in neuropsychology. Archives of clinical neuropsychology: the official journal of the National Academy of Neuropsychologists. 22 (3), pp. 319–325.
• Marcinkowska, A. i Sitek, E. 2017. Wybrane aspekty adaptacji kulturowej testów neuropsychologicznych. Aktualności Neurologiczne. 17 (3), ss. 150–157.
• Olaniyan, O., dosReis, S., Garriett, V., Mychailyszyn, M.P., Anixt, J., Rowe, P.C. and Cheng, T.L. 2007. Community perspectives of childhood behavioral problems and ADHD among African American parents. Ambulatory Pediatrics. 7 (3), pp. 226–231.
• Samuel, V.J., Curtis, S., Thornell, A., George, P., Taylor, A., Brome, D.R., Biederman, J. and Faraone, S.V. 1997. The unexplored void of ADHD and Black research: A review of the literature. Journal of Attention Disorders. 1 (4), ss. 197–207.
• Sciutto, M.J., Nolfi, C.J. and Bluhm, C. 2004. Effects of Child Gender and Symptom Type on Referrals for ADHD by Elementary School Teachers. Journal of Emotional and Behavioral Disorders. 12 (4), pp. 247– –253.
• Stemplewska-Żakowicz, K. 2009. Diagnoza psychologiczna. Diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Tajfel, H. 1982. Social Psychology of Intergroup Relations. Annual Review of Psychology. 33, pp. 1–59.

Identifiers

DOI

10.15804/em.2023.01.10

Biblioteka Nauki

2188346