Oswajanie Inności przez teatr – na przykładzie projektu „NIEW(INNY)”

• Authors: Urszula Lewartowicz

Title variants

EN

Taming the Other by theatre – the case of the project “NIEW(INNY)”

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ukazanie potencjału sztuki teatralnej w edukacji międzykulturowej, a dokładnie w procesie oswajania szeroko rozumianej Inności. W pierwszej części opracowania przybliżono kategorie pojęciowe: Inny i Obcy w perspektywie edukacji międzykulturowej. Scharakteryzowano również międzykulturowe intencje sztuki, ze szczególnym uwzględnieniem teatru, podkreślając rolę działań teatralnych w rozwijaniu postaw tolerancji wobec kulturowej odmienności. Wskazano najważniejsze cechy teatru (takie jak: synkretyzm, wielozmysłowość, symbolika, dialogiczność i dyskursywność) pozwalające ujmować teatr jako efektywne i atrakcyjne narzędzie edukacji międzykulturowej. Druga część opracowania wpisuje się w obszar praktyki edukacyjnej, ponieważ stanowi zapis autorskiego projektu teatralnego adresowanego do uczniów szkół podstawowych, mającego na celu uwrażliwienie na odmienność kulturową. W ramach projektu zrealizowany został spektakl podejmujący problematykę różnych wymiarów Obcości/Inności (biologicznej, ekonomicznej, kulturowej, geofizycznej, psychicznej), akcentujący ich względność oraz kontekstualność. Przeprowadzone zostały również warsztaty teatralno-międzykulturowe nawiązujące do spektaklu i rozwijające postawę tolerancji przy pomocy takich technik teatralnych, jak: zabawy ruchowe, drama, improwizacja teatralna, zabawy głosowe z intencją teatralną.

EN

The aim of the article is to show the potential of theatrical art in intercultural education, and more specifically in the process of taming the broadly understood Otherness. The first part of the study presents the conceptual categories: the Other and the Stranger in the perspective of intercultural education. The intercultural intentions of art are also characterized, with particular focus on theatre and emphasizing the role of theatre activities in developing attitudes of tolerance towards cultural diversity. The most important features of theatre allowing for the recognition of theatre as an effective and attractive tool for intercultural education were indicated. The second part of the study is related to educational practice, as it is a record of an original theatre project addressed to primary school students, aimed at sensitizing to cultural differences. As part of the project, a spectacle dealing with the issues of various dimensions of Strangeness / Otherness (biological, economic, cultural, geophysical, mental) was realized, emphasizing their relativity and contextuality. There were also theatrical and intercultural workshops referring to the performance and to developing the attitude of tolerance with the use of such theatrical techniques as: movement games, drama, theatre improvisation, voice games with theatrical intention.

Keywords

PL

Inny; odmienność kulturowa; teatr; sztuka; projekt edukacyjny

EN

Other; cultural diversity; theatre; art; educational project

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Edukacja Międzykulturowa
• Year: 2023
• Volume: 20
• Issue: 1
• Pages: 185-195

Dates

published

2023

Contributors

author

Urszula Lewartowicz

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000209159486

References

• Bauman, Z. 1996. Socjologia. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Grzybowski, P.P. i Idzikowski, G. 2018. Inni, Obcy – ale Swoi. O edukacji międzykulturowej i wspólnocie w szkole integracyjnej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
• Grzybowski, P.P. 2011. Edukacja międzykulturowa – konteksty. Od tożsamości po język międzynarodowy. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Kapuściński, R. 2007. Nie ogarniam świata. Z Ryszardem Kapuścińskim spotykają się Witold Bereś i Krzysztof Burnetko. Warszawa: „Świat Książki”.
• Korporowicz, L. 1997. Wielokulturowość a międzykulturowość: od reakcji do interakcji. W: Kempny, M., Kapciak, A. i Łodziński, S. red. U progu wielokulturowości. Warszawa: Oficyna Naukowa, ss. 64–72.
• Kusio, U. 2013. Kłopoty z wielokulturowością, czyli aktualność schematu „my – oni”. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia. 38 (2), ss. 7–25.
• Męczkowska-Christiansen, A. 2007. Edukacja teatralna Romany Miller jako kultywowanie obywatela. W: Szczepska-Pustkowska, M. i Rodziewicz, E. red. Więcej niż teatr. Sztuka zaangażowana i angażująca wychowawczo. Romany Miller inspiracje dla współczesnej pedagogiki. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, ss. 182–190.
• Namiotko, U. 2012. Edukacja międzykulturowa przez teatr – refleksje wokół Pracowni Kronik Sejneńskich i Teatru Sejneńskiego. Edukacja Międzykulturowa. 1, ss. 114–127.
• Namiotko, U. 2017. Teatr jako metoda kształtowania kompetencji międzykulturowych. Edukacja Międzykulturowa. 1 (6), ss. 185–195.
• Namiotko, U. 2021. Pedagogy of place in the theatrical space. Theatre as a factor in shaping intercultural identity. Edukacja Międzykulturowa. 1 (14), ss. 245–257.
• Nikitorowicz, J. 2009. Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Nikitorowicz, J. 2001. Od podmiotowości do międzykulturowości i z powrotem. Próba interpretacji niektórych perspektyw teoretycznych. W: Lewowicki, T. i Ogrodzka-Mazur, E. red. W poszukiwaniu teorii przydatnych w badaniach międzykulturowych. Cieszyn: Uniwersytet Śląski – Filia w Cieszynie, ss. 15–27.
• Nikitorowicz, J. 2004. Swój – Inny – Obcy. Koncepcja interakcji i spostrzegania innego. W: Matuszczyk, E. i Krzywosz, M. red. W kręgu sacrum i pogranicza. Białystok: Instytut Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, ss. 309–322.
• Nikitorowicz, J. 2005. Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Nikitorowicz, J. 2017. Polityka edukacyjna w kontekście potrzeby nabywania kompetencji międzykulturowych. Pogranicze. Studia Społeczne. XXX, ss. 7–19.

Identifiers

DOI

10.15804/em.2023.01.13

Biblioteka Nauki

2188356