Perspektywa intersekcjonalna w pedagogice międzykulturowej

• Authors: Urszula Klajmon-Lech

Title variants

EN

Intersectional perspective in intercultural pedagogy

Abstracts

PL

Spotkanie z Innym wiąże się z postawą zainteresowania, dialogu, współpracy i zrozumienia. Jednak negatywne reakcje na inność mogą rodzić także odmienne postawy. Należą do nich dyskryminacja oraz wykluczenie. W artykule podjęto problem dyskryminacji wielokrotnej (multiple discrimination), a także przedstawiono intersekcjonalność jako metodę ważną w badaniach międzykulturowych oraz ideę, którą warto poruszać i rozwijać w praktyce edukacji międzykulturowej. Przegląd teorii oraz wybrane projekty badawcze zostały przygotowane na potrzeby tego artykułu. Dyskryminacja wielokrotna dotyczy osób, które doświadczają jednocześnie dwóch lub więcej form opresji (ze względu na płeć i niepełnosprawność; ze względu na niepełnosprawność i miejsce zamieszkania; ze względu na pochodzenie etniczne, płeć i miejsce zamieszkania itp.). Intersekcjonalność wprowadza nową jakość do badań międzykulturowych. Jako paradygmat badawczy umożliwia przeprowadzenie krytycznej analizy tych obszarów ekskluzji i dyskryminacji, które dotychczas ukazywane były głównie z perspektywy potrzeb i oglądu grup większościowych. Analiza intersekcjonalna może także stać się przydatną w praktyce edukacyjnej: do przygotowania zindywidualizowanych programów pomocowych wobec osób dotkniętych dyskryminacją, a także w celu tworzenia profilaktycznych projektów zapobiegania postawom stygmatyzacji i dyskryminacji.

EN

A meeting with the Other is related to the attitude of interest, dialogue, cooperation and understanding. However, negative reactions to otherness may give rise to different attitudes as well. These include discrimination and exclusion. In this article, the problem of multiple discrimination is addressed and intersectionality is presented as both an important method in intercultural research and an idea worth raising and developing in the practice of intercultural education. Multiple discrimination pertains to people who experience two or more forms of oppression at the same time (due to gender and disability; due to disability and residence place; due to ethnic origin, gender and place of residence, etc.). Intersectionality introduces a new quality to intercultural studies. As a research paradigm, it enables a critical analysis of these areas of exclusion and discrimination which have so far been shown mainly from the perspective of the needs and views of majority groups. Intersectional analysis can also become useful in educational practice: in preparing individualized assistance programs for people affected by discrimination, as well as in creating preventive projects to keep stigmatization and discrimination away.

Keywords

PL

intersekcjonalność; dyskryminacja; dyskryminacja wielokrotna; pedagogika międzykulturowa; badania międzykulturowe

EN

intersectionality; discrimination; multiple discrimination; intercultural pedagogy; intercultural studies

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Edukacja Międzykulturowa
• Year: 2023
• Volume: 22
• Issue: 3
• Pages: 82-92

Dates

published

2023

Contributors

author

Urszula Klajmon-Lech

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000341952094

References

• Alvares-Galvez, J. and Rojas-Garcia, A. 2019. Measuring the impact of multiple discrimination on depression in Europe. BMC Public Health. 19 (435), https://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12889-019-6714-4 (27.05.2023).
• Beltran, C. 2013. Crossing and Correspondences: Rethinking Intersectionality and the Category „Latino”. Politics & Gender. 9 (4), pp. 479–483.
• Bergold, J. and Thomas, S. 2012. Participatory research methods: A methodological approach in motion. Forum: Qualitative Social Research. 3 (1), pp. 191–222.
• Brown, N.E., Caballero, G. and Gershon, S. 2021. Intersectionality in political science. Oxford Bibliographes,https://www.oxfordbibliographies.com/display/document/obo-9780199756223/obo-9780199756223-0327.xml (28.04.2023).
• Cieślikowska, D. i Sarata, N. 2012. Dyskryminacja wielokrotna. Historia, teorie, przegląd badań. Warszawa: Fundacja Fundusz Współpracy.
• Coomaraswamy, R. 2002. Identity Within: Cultural Relativism. Minority Rights and the Empowerment of Women. George Washington International Law Review. 34, pp. 483–513.
• Cormack, D., Stanley, J. and Harris, R. 2018. Multiple forms of discrimination and relationships with health and wellbeing: findings from national cross-sectional surveys in Aotearoa/New Zealand. International Journal for Equity in Health. 17 (26), pp. 17–26.
• Domańska, M. 2019. Zakaz dyskryminacji ze względu na więcej niż jedno zabronione kryterium. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Hancock, A.M. 2007. When multiplication doesn’t equal quick addition: Examining intersectionality as a research paradigm. Perspectives on Politics. 5 (1), pp. 63–78.
• Kaźmierska, K. i Waniek, K. 2020. Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda – technika – analiza. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
• Kos, E. 2013. Wywiad narracyjny jako metoda badan empirycznych. W: Urbaniak-Zając, D. i Kos, E. red. Badania jakościowe w pedagogice. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, ss. 91–116.
• Lewińska, K. 2021. Nowy aktywizm bez „narzędzi pana”. Dzikie Życie. Miesięcznik poświęcony ochronie przyrody, https://dzikiezycie.pl/archiwum/2021/maj-2021/nowy-aktywizm-bez-narzedzi-pana (26.05.2023).
• Makkonen, T. 2002. Multiple, Compound and Intersectional Discrimination: Bringing the Experience of the Most Marginalized to the Fore. Turku: Institute for Human Rights, Åbo Akademi University.
• Nikitorowicz, J. 2019. Pedagogika międzykulturowa w rewitalizacji heterologii w warunkach zróżnicowania kulturowego. Przegląd Pedagogiczny. 1, ss. 9–20.
• Oleksy, E.H. 2014. Intersekcjonalność na rozdrożach. Przegląd Kulturoznawczy. 2 (20), ss. 247–258.
• Rzeźnicka-Krupa, J. 2009. Niepełnosprawność i świat społeczny. Szkice metodologiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Skóra, M. 2011. „Emerging Intersections”: rasa, klasa i płeć w analizie intersekcjonalnej. Problemy Polityki Społecznej. 5, ss. 147–155.
• Smith, B. 1983. Home Girls, A Black Feminist Anthology. New York: Kitchen Table.
• Stuve, O., Scambor, E. and Fischer, M. 2017. Handbook International Peer Violence Prevention. Implementation Guidelines for an Intersectional Peer Viol4ence Preventive Work,https://igiv.dissens.de/fileadmin/IGIV/files/handbook/intersect_violence_complete.pdf (27.05.2023).
• Traister, R. 2010. Big Girls Don’t Cry: The Election That Changed Everything for American Women. New York–London–Toronto–Sydney: Free Presss.
• Trzebiński, J. 2002. Narracyjne konstruowanie rzeczywistości. W: Trzebiński, J. red. Narracja jako sposób rozumienia świata. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, ss. 16–42.
• Ucellari, P. 2008. Multiple Discrimination: How Law can Reflect Reality. The Equal Rights Review. 1, pp. 24–49.
• Vandenhole, W. 2007. Non-Discriminatin and Equality in the view of the UN Human Rights Treaty Bodies. Human Rights Law Review. 7, pp. 267–269.
• Wlazło, M. 2019. Intersekcjonalny wymiar polskiego dyskursu prasowego niepełnosprawności i starości. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej. 35, ss. 89–102.
• Young, I.M. 1990. Justice and The Politics of Difference. Princeton: Princeton University Press.
• Zapędowska-Kling, K. 2017. Intersekcjonalność w polityce społecznej. Społeczeństwo i Ekonomia. 2 (8), ss. 20–33.

Identifiers

DOI

10.15804/em.2023.03.05

Biblioteka Nauki

20010280