Obraz władców polskich w osiemnastowiecznych księgach silva rerum

• Authors: Joanna Orzeł

Title variants

EN

The image of Polish rulers in eighteenth-century silva rerum books

CS

Obraz polských panovníků v knihách silva rerum z 18. století

Abstracts

EN

The aim of this article is to present the view of Polish rulers by the nobility of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the eighteenth century. These reflections were based on the silva rerum books written in the eighteenth century, containing separate sections on the history of the Polish Kingdom. As in the printed works, there is a noticeable slow change in the manner of descriptiveness – the abandonment of factual information in favour of an attempt to evaluate the ruler and the times of his reign. The painful reality of the successive partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth, and then its collapse, resulted in a more critical approach to certain rulers, but also to the mechanisms of governance.

Keywords

PL

Rzeczpospolita Obojga Narodów; silva rerum; królowie polscy; wiek XVIII; szlachta

EN

Polish-Lithuanian Commonwealth; silva rerum; Polish monarchs; eighteenth century; nobility

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Historia Slavorum Occidentis
• Year: 2023
• Issue: 2(37)
• Pages: 70-92

Dates

published

2023

Contributors

author

Joanna Orzeł

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000188165157

References

• Biblioteka Czartoryskich w Krakowie
• Silva rerum 1754–1763, prawdopodobnie spisana przez Wojciecha Orzeszko, skarbnika czerwonogrodzkiego, rkp. 1700/IV
• Biblioteka Narodowa w Warszawie
• Historia polska od Władysława II do Augusta II, czyli od roku 1139 do 1738, Biblioteka Ordynacji Zamoyskiej, rkp. 819
• Polonia geographice, historice et polityce descripta: anno domini 1702 Calissii, Biblioteka Ordynacji Zamoyskiej, rkp. 805
• Wykład historii rzymskiej i polskiej tudzież uwagi z natury prawa, Biblioteka Ordynacji Zamoyskiej, rkp. 838
• Świat polski herbownymi klejnotami przyozdobiony, rycerskimi orężami uzbrojony, mówcom polskim do każdej mowy z okoliczności herbów gotową, obfitą i wyborną materią podający, Anno Domini 1716 r., rkp. 6864/I
• Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
• Miscellanea zebrane w roku 1746 i 1747, rkp. 1074
• Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu
• Zbiór krótki historii polskiej (aż do wyboru Stanisława Augusta). Pismo wieku 18, rkp. 322
• Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu
• Pisma i wiersze Adama Jana Warakomskiego, rkp. 126/IV
• Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka
• Encyklopedia, rkp. F17-2
• Skarbiec rozmaitych scjencji z kilkoletniej pracy i starania I.I.S. dla własnych synów podjętego zebranymi ubogacony, na sześć różnych części dywidowany, a oraz osobami poważnemi wielu alegowanych autorów przyozdobiony, rkp. F17-41
• Księga dziejów, w której przez Xa Wojciecha Wincentego Kanta Bagińskiego S[a] Th[a] Doktora od wstąpienia swego do zakonu S[o] Dominika w Roku 1747 wolnemi od zabaw zakonnych godzinami, unikając próżnowania jak domowe, tak publiczne godne pamięci, ciekawości umieszczają się, rkp. F18-12
• Lietuvos valstybės istorijos archyvas
• Manuskryptu część pierwsza, w którym według propozycji poniżej eksprymowanych zawierają się w opisaniu różne materie, f. 1135, op. 2, poz. 103
• Vilniaus universiteto biblioteka
• Historia Polski krótko zebrana, rkp. F1-D618
• Silva rerum, rkp. F1-C170
• Series regnum polonorum, rkp. F3-1097
• Variae variorum eruditiones, rkp. F3-1788
• Kołudzki A., Thron oyczysty abo pałac wiecznosci w ktotkim [!] zebraniu monarchow xiazat y krolow polskich z roznych approbowanych autorow, od pierwszego Lecha az do teraznieyszych czasow, Poznań 1707
• Waga T., Historya xiążąt y krolow polskich krótko zebrana, Warszawa 1786
• Bartkiewicz K., Obraz dziejów ojczystych w świadomości historycznej w Polsce doby Oświecenia, Poznań 1979
• Frost R., Dobry Król, Zły Król, Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym 8 (2006), s. 51–56
• Grabski A.F., Myśl historyczna polskiego oświecenia, Warszawa 1976
• Obremski K., Panegiryczna sztuka postaciowania: August II Mocny (J.K. Rubinkowski, Promienie cnót królewskich...), Toruń 2003
• Orzeł J., Historia – tradycja – mit w pamięci kulturowej szlachty Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, Warszawa 2016
• Orzeł J., Obrona czy krytyka? Echa debaty na temat dziejów bajecznych Polski w sylwach szlacheckich długiego wieku osiemnastego, Klio. Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym 24 (2023) 1, s. 131–145
• Roćko A., Kontusz i frak. O symbolice stroju w XVIII-wiecznej literaturze polskiej, Warszawa 2015
• Szmerek A., Okoliczności powstania polskiej prowincji zakonu pijarów (1642–1662), Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce 118 (2012), s. 195–205
• Taraszkiewicz J., Edukacja historyczna w szkolnictwie pijarskim Rzeczypospolitej 1642–1773, Gdańsk 2011

Identifiers

DOI

10.15804/hso230203

Biblioteka Nauki

6378931