Klucz do sukcesu dwustronnych komisji podręcznikowych

• Authors: Lucyna Czechowska

Abstracts

EN

The aim of this article is to analyze the efficiency of the three currently working on the Polish side bilateral textbook commissions (Polish-German, Polish-Lithuanian and Polish-Ukrainian). Its added value lies, firstly, in rarely undertaken in the literature comparative research – the author’s ambitions go beyond simple description of several different textbook committees. Secondly, in the formulation of concrete conclusions, which to some extent can be applied in practice. The used research method was studying the documents. Using the technique of critical analysis of the content the author revealed similarities and differences in the functioning of the three institutions in terms of: the history of creation; tasks, procedures and organization of their work; discussed topics and appearing controversies; the effects of undertaken actions. On that basis, she formulated the conviction that a decisive impact on the effectiveness of the mentioned institutions have the following factors: ambitions and chosen by commissions course of action, the framework of states’ educational policies, the political support of the governments, wide debate on commissions’ findings, attitudes of the societies on the both sides of the border and objective factors like: time, stage of nation-building process and partners’ financial capacities.

Keywords

EN

Poland; Germany; Lithuania; Ukraine; reconciliation

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2014
• Issue: 3(103)
• Pages: 152-183

Dates

published

2014

Contributors

author

Lucyna Czechowska

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• 14 Empfehlungen deutsche-polnischen Beziehungen in den Schulbüchern der Volkrepublik Polen und der Bundesrepublik Deutschland, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/fileadmin/_dpsk/Bild/Dokumente/14_Empfehlungen.pdf.
• Buchanowski K, O stosunkach polsko-litewskich w latach 1989 – 2007 [w:] Stosunki polsko- -litewskie wczoraj i dziś: historia, kultura, polityka, W. Roman, J. Marszałek-Kawa (red.), Toruń 2009.
• Gawin K., Niezaleczone rany. Stosunki polsko ukraińskie wczoraj i dziś, „Konspekt. Pismo Akademii Pedagogicznej w Krakowie” 2006, nr 2 – 3 (26), http://www.up.krakow.pl/konspekt/26/index.php?i=033.
• Gemeinsame Deutsch-Polnische Schulbuchkommission Deutsch-Polnische Schulbuchkonferenzen 1972 – 2012, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutschpolnische.schulbuchkommission.de/pl/dzialalnosc/themenkonferenzen.html.
• Gugała J., Morderca Polaków został bohaterem narodowym, 7.08.2009, portal Wirtualna Polska, http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Morderca-Polakow-zostal-bohateremnarodowym,wid,11382986,wiadomosc.html?ticaid=113045.
• Ferszt-Piłat K., Badania podręcznikowe w kontekście komunikacji międzykulturowej [w:] Dylematy współczesnej edukacji, K. Dziurzyński (red.), Józefów 2012.
• Hoensch J.K., Dyskusja na temat polsko-niemieckich zaleceń podręcznikowych w opinii publicznej RFN – na przykładzie prasy, „Przegląd Zachodni” 1989, nr 2.
• Julkowska V., Wspólny podręcznik polsko-niemiecki do historii w kontekście europejskiego wymiaru edukacji, [w:] Toruńskie spotkania dydaktyczne V. Polska – Europa – świat w szkolnych podręcznikach historii, S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek (red.), Toruń 2008.
• Klepacka J., Wspólna przeszłość – wspólny podręcznik?, „Polski Kalendarz Europejski” 2009, nr 123.
• Komisje podręcznikowe, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=124&Itemid=137.
• Koncepcja wspólnej dwujęzycznej publikacji podsumowującej dotychczasową działalność Polsko-Litewskiej Komisji ds. Podręczników Historii i Geografii, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/images/stories/komisje_podrecznikowe/pdf.
• Krzemiński A., Sprawy podręcznikowe PRL–RFN w prasie polskiej, „Przegląd Zachodni” 1989, nr 2.
• Krzemiński A., Woś R., Co z tym podręcznikiem? Czy powstanie kiedyś polsko-niemiecki elementarz historyczny?, „Polski Kalendarz Europejski” 2009, nr 123.
• Labuda G., Polsko-niemieckie rozmowy o przeszłości, Poznań 1996.
• Lässig S., Wystawa „Podręczniki szkolne na celowniku nauki i polityki. 35 lat wspólnej polsko- -niemieckiej komisji podręcznikowej”, oficjalna strona Uniwersytetu Szczecińskiego, http://www.us.szc.pl/main.php/media?xml=load_page&st=14835&ar=1&id=7722&gs=12785&pid=18923.
• Maresz T., Wspólne dzieje dwóch narodów a ich prezentacja we współczesnych polskich i ukraińskich podręcznikach do historii [w:] Toruńskie Spotkania Dydaktyczne. Polska – Europa – świat w szkolnych podręcznikach historii, S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek (red.), Toruń 2008.
• Modzelewski W., Stosunki polsko-litewskie [w:] Polityka wobec sąsiadów. Współczesne stosunki polityczne, W. Modzelewski (red.), Olsztyn 2009.
• Organizacja, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/pl/organizacja.html.
• Plan Pracy do Porozumienia o współpracy między Ministerstwem Edukacji Narodowej i Ministerstwem Oświaty Ukrainy na rok 1995, 1995.
• Podręcznik do historii. Projekt polsko-niemiecki – Zalecenia, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://dpsk.gei.de/fileadmin/bilder/pdf/Projekte/Podrecznik%20do%20historii.Projekt%20polsko-niemiecki-Zalecenia.pdf.
• Podstawowe wiadomości o Polsce i Litwie (projekt 17.05.2005 r.), oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=362%3Akomisja-polsko-litewska-2005&catid=99%3Akomisja-polskolitewska&Itemid=137.
• Polsko-niemiecki podręcznik do nauczania historii, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/pl/polsko-niemiecki-podrecznik-do-nauczania-historii.html.
• Postulski F., Minister Edukacji Narodowej i Sportu przekazał odpowiedź na oświadczenie senator Marii Berny, złożone na 46. posiedzeniu Senatu („Diariusz Senatu RP” nr 48), „Diariusz Senatu Rzeczypospolitej Polskiej” 2003, nr 50, oficjalna strona Senatu RP, http://ww2.senat.pl/k5/dok/diar/50/5006a.html.
• Powstanie polsko-litewski podręcznik do historii, oficjalna strona Rzeczpospolitej, http://www.rp.pl/artykul/137663.html.
• Praca Komisji Podręcznikowej dzisiaj, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/pl/wystawa.html.
• Protokół VII posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji Ekspertów do spraw doskonalenia treści podręczników szkolnych historii i geografii, Sulejówek 2003, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=-article&id=354%3Akomisja-polsko-ukraiska-2003&catid=102%3Akomisja-polsko-ukraiska&Itemid=137.
• Protokół VIII posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji Ekspertów do spraw doskonalenia treści podręczników szkolnych historii i geografii, Iwano-Frankiwśk 2004, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=355%3Akomisja-polsko-ukraiska-2004&catid=102%3Akomisja-polsko-ukraiska&Itemid=137.
• Protokół X posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji Ekspertów do spraw doskonalenia treści podręczników szkolnych historii i geografii, Lwów 2007, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=357%3Akomisja-polsko-ukraiska-2007&catid=102%3Akomisja-polsko-ukraiska&Itemid=137.
• Protokół XI posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Dwustronnej Komisji Ekspertów do spraw doskonalenia treści podręczników szkolnych historii i geografii, Wrocław 2008, oficjalnastrona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=358%3Akomisja-polsko-ukraiska-2008&catid=102%3Akomisja-polsko-ukraiska&Itemid=137.
• Protokół XIII posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Dwustronnej Komisji Ekspertów do spraw doskonalenia treści podręczników szkolnych historii i geografii, Gdańsk 2010, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/images/docs/podreczniki/protokol.pdf.
• Protokół XIV posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji Ekspertów do spraw doskonalenia treści podręczników szkolnych historii i geografii, Odessa 2011, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/images/stories/doc/protok.pdf.
• Protokół XV posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji Ekspertów do spraw doskonalenia treści podręczników szkolnych historii i geografii, Katowice 2012, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/images/stories/doc/protok.pdf.
• Protokół posiedzenia Polsko-Litewskiej Dwustronnej Komisji do badania problemów nauczania historii i geografii, Druskienniki 2006, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&-id=363%3Akomisja-polsko-litewska-2006&catid=99%3Akomisja-polsko-litewska&Itemid=137.
• Protokół posiedzenia Polsko-Litewskiej Dwustronnej Komisji do badania problemów nauczania historii i geografii, Wilno 2008, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=365%3Akomisja-polsko-litewska-2008&catid=99%3Akomisja-polsko-litewska&Itemid=137.
• Protokół z I Narady Ukraińsko-Polskiej Komisji Ekspertów ds. doskonalenia treści podręczników szkolnych, Warszawa 1993.
• Protokół z IV Narady Polsko-Ukraińskiej Komisji Ekspertów ds. doskonalenia treści podręczników szkolnych, Kijów 1996.
• Protokół z VI posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji Ekspertów do spraw doskonalenia treści podręczników szkolnych historii i geografii, Lwów 2002.
• Protokół z posiedzenia Polsko-Litewskiej Dwustronnej Komisji Ekspertów do badania problemów nauczania historii, Opole-Niwki 2005, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&-id=362%3Akomisja-polsko-litewska-2005&catid=99%3Akomisja-polsko-litewska&Itemid=137.
• Protokół z posiedzenia Polsko-Litewskiej Dwustronnej Komisji Ekspertów do badania problemów nauczania historii, Sulejówek 2003, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&-id=360%3Akomisja-polsko-litewska-2003&catid=99%3Akomisja-polsko-litewska&Itemid=137.
• Protokół z posiedzenia Polsko-Litewskiej Dwustronnej Komisji Ekspertów do badania problemów nauczania historii, Wilno 2004, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=361%3Akomisja-polsko-litewska-2004&catid=99%3Akomisja-polsko-litewska&Itemid=137.
• Protokół z posiedzenia Polsko-Litewskiej Dwustronnej Komisji Ekspertów do badania problemów nauczania historii, Wilno 2002, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=359%3Akomisja-polsko-litewska-2002&catid=99%3Akomisja-polsko-litewska&Itemid=137.
• Protokół z posiedzenia Polsko-Litewskiej Dwustronnej Komisji Ekspertów do badania problemów nauczania historii i geografii, Kiejdany 2010, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/images/pdf/komisje/protokol2.pdf.
• Protokół posiedzenia Polsko-Litewskiej Dwustronnej Komisji do badania problemów nauczania historii i geografii, Birże/Biržai 2012, http://www.men.gov.pl/images/stories/komisje_podrecznikowe/Protokl_Bira_2012.pdf.
• Protokół posiedzenia Polsko-Litewskiej Dwustronnej Komisji do badania problemów nauczania historii i geografii, Lublin 2011, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/images/stories/pdf/20120126120259867.pdf.
• Protokół posiedzenia Polsko-Litewskiej Dwustronnej Komisji do badania problemów nauczania historii i geografii, Olsztyn 2009, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/images/pdf/polsko_litewska_2009.pdf.
• Protokół z posiedzenia Polsko-Litewskiej Dwustronnej Komisji Ekspertów do badania problemów nauczania historii i geografii, Toruń 2007, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&-id=364%3Akomisja-polsko-litewska-2007&catid=99%3Akomisja-polsko-litewska&Itemid=137.
• Rozmowa między „braćmi”: NRD i Polska Rzeczpospolita Ludowa, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/pl/wystawa.html.
• Ruchniewicz K., „Nasze Matki” w sądzie!, 26.11.2013, portal Niemcy-Online.pl, http://niemcy-online.pl/informacje/816-qnasze-matkiq-w-sdzie.html.
• Ruchniewicz K., Noch ist Polen nicht verloren, 29.03.2014, blog Krzysztofa Ruchniewicza, http://krzysztofruchniewicz.eu/noch-ist-polen-nicht-verloren/.
• Sanojca K., Polska narracja podręcznikowa w świetle prac Polsko-Ukraińskiej Komisji Ekspertów do spraw Doskonalenia Treści Podręczników Szkolnych do Historii i Geografii. Doświadczenia z lat 2007 – 2010 [w:] Opinie edukacyjne Polskiej Akademii Umiejętności. Prace Komisji PAU do oceny podręczników szkolnych. Tom IX, G. Chomicki (red.), Kraków
• Retrospekcja – kontakty w sprawie podręczników do lat 60-tych, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/pl/wystawa.html.
• Serczyk W., Plany i zamierzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji Podręcznikowej (wystąpienie na posiedzeniu inauguracyjnym we Lwowie, 21 października 2002 roku).
• Serczyk W., Polsko-ukraińska komisja podręcznikowa, przeszłość – stan obecny – nadzieje [w:] Polska i Ukraina w podręcznikach szkolnych i akademickich, W. Bonusiak (red.), Rzeszów 2001.
• Serczyk W., Wystąpienie otwierające obrady IX posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji ds. doskonalenia tekstów podręczników szkolnych w zakresie geografii historii, Toruń 2005, oficjalna strona Ministerstwa Edukacji Narodowej, http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=356%3Akomisja-polsko-ukraiska-2005&catid=102%3Akomisja-polsko-ukraiska&Itemid=137.
• Seria podręczników dla nauczycieli, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/pl/publikacje/seria-podrecznikow-dla-nauczycieli.html.
• Suchoński A., Polacy na kartach zagranicznych podręczników do nauczania historii [w:] Toruńskie Spotkania Dydaktyczne. Polska – Europa – Świat w szkolnych podręcznikach historii, S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek (red.), Toruń 2008.
• Tomy specjalistycznych konferencji, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/pl/publikacje/tomy-specjalistycznych-konferencji.html.
• Uchwała Senatu w 70. rocznicę rzezi na Wołyniu „Czystka etniczna nosząca znamiona ludobójstwa”, 20.06.2013, portal Wyborcza.pl, http://wyborcza.pl/1,76842,14134219,Uchwala_Senatu_w_70__rocznice_rzezi_na_Wolyniu__Czystka.html#ixzz36OsbS82f.
• Unger P., Dwustronne komisje podręcznikowe [w:] Toruńskie Spotkania Dydaktyczne. Tradycja i mity w edukacji historycznej w dobie reformy, S. Roszak, M. Strzelecka, N. Ziółkowski (red.), Toruń 2004.
• Unger P., Dwustronne komisje podręcznikowe, „Wiadomości Historyczne” 2004, 5.
• Unger P., Treści polskie w litewskich i ukraińskich szkolnych podręcznikach historii [w:] Toruńskie Spotkania Dydaktyczne. Polska – Europa – świat w szkolnych podręcznikach historii, S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek (red.), Toruń 2008.
• W hołdzie ofiarom Rzezi Wołyńskiej. W Radymnie zakończyła się inscenizacja, upamiętniająca ludobójstwo, 21.07.2013, portal wPolityce.pl, http://wpolityce.pl/polityka/162381-w-holdzie-ofiarom-rzezi-wolynskiej-w-radymnie-zakonczyla-sie-inscenizacjaupamietniajaca-ludobojstwo.
• Wóycicki K., „Wspólnota interesów” czy wspólne interesy? [w:] Polityka zagraniczna Polski. Unia Europejska, Stany Zjednoczone, sąsiedzi, J. Czaputowicz (red.), Warszawa 2008.
• Wróbel-Lipowa K., Szewczuk D., Dzieje Polski w szkolnych podręcznikach historii powszechnej na Ukrainie [w:] Toruńskie Spotkania Dydaktyczne. Polska – Europa – świat w szkolnych podręcznikach historii, S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek (red.), Toruń 2008.
• Wspólne oświadczenie z okazji 60-tej rocznicy Akcji „Wisła”, oficjalna strona internetowa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, http://www.prezydent.pl/x.node?id=1011848&eventId=11027937.
• Zadania, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/pl/dzialalnosc.html.
• Zalecenia Komisji UNESCO PRL i RFN do podręczników szkolnych, A. Czubiński, Z. Kulak (red.), Poznań 1986, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/fileadmin/_dpsk/Bild/Zalecenia_Komisji_UNESCOklein.pdf.
• Zalecenia przyjęte na spotkaniu w Brunszwiku w dniach 12 – 15 kwietnia 1972 r., Warszawa 1972, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/fileadmin/_dpsk/Bild/Zaleceni_1972.pdf.
• Zalecenia Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, oficjalna strona Wspólnej Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, http://deutsch-polnische.schulbuchkommission.de/pl/publikacje/zalecenia.html.
• Zernack K., Niemcy-Polska: z dziejów trudnego dialogu historiograficznego, Poznań 2006.
• Ziemer K., Polska i Niemcy – jaka przeszłość, jaka przyszłość? „Sprawy Międzynarodowe” 2005, nr 1.
• Ziemer K., Zazębianie się sprawy polskiej i sprawy niemieckiej i ich rozwiązanie po roku 1989, „Sprawy Międzynarodowe” 2008, nr 1.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2014.03.09

Biblioteka Nauki

2050205