Metodologiczne aspekty zasady komplementarności

• Authors: Barbara Ciżkowicz

Abstracts

EN

The development of quantum physics and formulation of complementarity and uncertainty principles gave rise to numerous interpretational problems. For the first time microworld laws were formulated in probabilistic rather than deterministic language. In the philosophy of nature there was a need for revision of views on realism, determinism, reductionism and the role of the observer in the conduct of research. However the question whether the perceived boundaries of knowledge are the result of the nature essence or of actual cognitive abilities remains open. In the social sciences, after years of dispute about the research methodology, the need for a complementary use of quantitative and qualitative approaches has been accepted. Qualitative researchers, however, continue to criticize legitimacy of quantitative research. At the same time the assumptions of qualitative approach build on neo-positivist interpretation already outdated in the light of naturalists new discoveries. The article aims to demonstrate that the changes that have taken place in the theory of knowledge as a result of naturalists discoveries lead to convergence between the two research approaches. Taking into account these changes will end the polemic with assumptions already outdated in the natural sciences.

Keywords

EN

pedagogics; complementarity; methodology; indeterminism; holism; realism

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2015
• Issue: 1(107)
• Pages: 113-128

Dates

published

2015

Contributors

author

Barbara Ciżkowicz

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Ablewicz, K. (1994). Hermeneutyczno-fenomenologiczna perspektywa badań w pedagogice. Kraków: UJ.
• Babbie, E. (2004). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Białobrzeski, Cz. (1984). Podstawy poznawcze fizyki świata atomowego. Warszawa: PWN.
• Bohr, N. (1963). Fizyka atomowa a wiedza ludzka. Warszawa: PWN.
• Butryn, S. (2006). Zarys filozofii Alberta Einsteina. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Capra, F. (1987). Punkt zwrotny. Warszawa: PIW.
• Charmaz, K. (2009). Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Creswell, J. (2014). Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. London: SAGE.
• DurajNowakowa, K. (1997). Wyzwania epistemologiczne „radykalnej zmiany” we współczesnej pedagogice. W: K. DurajNowakowa, J. Gnitecki (red.), Epistemologiczne wyzwania współczesnej pedagogiki. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
• Einstein, A. (1998). Pisma filozoficzne. Warszawa: IFiS PAN.
• Flick, U. (2010). Projektowanie badań jakościowych. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Folkierska, A. (1998). Kilka uwag o tzw. postmodernizmie. Kwartalnik Pedagogiczny, 1/2, s. 3–10.
• Gnitecki, J. (1989). Zarys metodologii badań w pedagogice empirycznej. Zielona Góra: WSP.
• Gnitecki, J. (1995). Nauki pedagogiczne w okresie metodologicznego i ontologicznego przełomu. W: A. Maszke (red.), Stałość i zmienność w naukach pedagogicznych. Olsztyn: WSP.
• Gnitecki, J. (1997). Ontologicznoepistemologiczne wyzwania współczesnej pedagogiki. W: K. DurajNowakowa, J. Gnitecki (red.), Epistemologiczne wyzwania współczesnej pedagogiki. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
• Gnitecki, J. (2006). Orientacje metodologiczne we współczesnej pedagogice. W: D. Kubinowski, M. Nowak (red.), Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie. Kraków: Impuls.
• Gostkowski, Z., Sułkowski, B. (1997) (red.). Namysł nad metodą. Łódź: UŁ.
• Górski, F. (1997). Kwestia scjentyzmu w socjologii. Namysł nad metodą. Folia Sociologica, 26, s. 11–20.
• Grobler, A. (2006). Metodologia nauk. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Guba, E., Lincoln, Y. (2009). Kontrowersjach wokół paradygmatów, sprzeczności i wyłaniające się zbieżności. W: N. Denzin, Y. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hawking, S. (1994). Czarne dziury i Wszechświaty Niemowlęce. Warszawa: Wydawnictwo ALKAZAR.
• Hawking, S. (1996). Krótka historia czasu: Od Wielkiego Wybuchu do czarnych dziur. Warszawa: Wydawnictwo Zysk i Ska.
• Hawking, S., Mlodinow, L. (2010). The grand design. New York: Bantam Books.
• Heisenberg, W. (1979). Ponad granicami. Warszawa: PIW.
• Heisenberg, W. (1987). Część i całość. Rozmowy o fizyce atomu, Warszawa: PIW.
• HejnickaBezwińska, T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Heller, M., Lubański, M., Ślaga, Sz. (1980). Zagadnienia filozoficzne współczesnej nauki. Wstęp do filozofii przyrody. Warszawa: ATK.
• Heller, M. (1995). Nauka i wyobraźnia. Kraków: Znak.
• Horodecki, R. (2009). Świat przez kwantowe okulary. Forum Akademickie, 7-8.
• Husserl, E. (1993). Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia. Warszawa: Fundacja Alethia.
• Johnson, R., Onwuegbuzie, A. (2004). Mixed methods research: A research paradigm whose time has come, Educational Researcher, 33, s. 14–26.
• Konarzewski, K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe: metodologia praktyczna. Warszawa: WSiP.
• Konarzewski, K. (2001). Badania jakościowe – szansa czy złudzenie? W: J. Krajeński, T. Lewowicki, J. Nikitorowicz (red.), Problemy współczesnej metodologii. Olecko: Wszechnica Mazurska.
• Kotowa, B. (1998). Antynaturalistyczna koncepcja poznania a społeczne funkcje nauki. W: A. Motycka (red.), Wiedza a podmiotowość. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Kwieciński, Z., Witkowski, L. (red.) (1993). Spory o edukację: dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach. Warszawa: IBE.
• Kruk, J. (1995). Dychotomia metodologiczna w pedagogice i jej współczesna dyskwalifikacja. W: T. Lewowicki (red.), Dylematy metodologiczne pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Krüger, H. (2005). Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu. Gdańsk: GWP.
• Krüger, H. Pfaff, N. (2006). Metody badań pedagogicznych. W: B. Śliwerski (red.), Pedagogika (t. 2). Gdańsk: GWP.
• Krüger, H. (2007). Metody badań w pedagogice. Gdańsk: Pedagogika GWP.
• Lewowicki, T. (2006). Szkic do dziejów metodologii pedagogiki. W: D. Kubinowski, M. Nowak (red.), Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie. Kraków: Impuls.
• Lugtig, P., Boeije, H.. LensveltMulders, G. (2012). Change? What change? An exploration of the use of mixedmethods research to understand longitudinal measurement variance; Methodology: European Journal of Research Methods for the Behavioral and Social Sciences, 8 (3), s. 115–123.
• Łobocki, M. (1999). Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Miles, M., Huberman, A. (2000). Analiza danych jakościowych. Białystok: Trans Humana.
• Nagel, E. (1961). Struktura nauki. Warszawa: PWN.
• Niemierko, B. (1999). Pomiar wyników kształcenia. Warszawa: WSiP.
• Palka, S. (1997). Epistemologiczne podstawy ilościowego i jakościowego badania efektów kształcenia szkolnego. W: K. DurajNowakowa, J. Gnitecki (red.), Epistemologiczne wyzwania współczesnej pedagogiki. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
• Palka, S. (2006). Humanistyczne podejście w badaniach pedagogicznych i praktyce pedagogicznej. W: D. Kubinowski, M. Nowak (red.), Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Palka, S. (2006a). Metodologia, badania, praktyka pedagogiczna, Gdańsk: GWP.
• Papuziński, A. (1995). Teoretyczny paradygmat pedagogiki jako przyczyna jej praktycznych trudności. W: T. HejnickaBezwińska (red.), Racjonalność pedagogiki. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
• Penrose, R. (1995). Nowy umysł cesarza: o komputerach, umyśle i prawach fizyki. Warszawa: PWN.
• Phillips D., Burbules N. (2000). Postpositivism and Educational Research. NY: Rowman & Littlefield Publishers.
• Pilch, T., Bauman, T. (2001). Zasady badań pedagogicznych: strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: „Żak”.
• Planck, M. (2003). Nowe drogi poznania fizycznego a filozofia. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Popper, K. (1997a). W poszukiwaniu lepszego świata. Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza”.
• Popper, K. (1997b). Mit schematu pojęciowego. W obronie nauki i racjonalności. Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza”.
• Prigogine, I., Stangers, I. (1990). Z chaosu ku porządkowi. Warszawa: PIW.
• Rubacha K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Salomon, G. (1991). Transcending the qualitative – quantitative debate: The analytic and systemic approaches to educational research. Educational Researcher, 20 (6), s. 10–18.
• Selleri, F. (1999). Wielkie spory w fizyce kwantowej. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
• Silverman, D (2007). Interpretacja danych jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Silverman, D. (2009), Prowadzenie badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sokal, A., Bricmont, J. (1998). Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów. Warszawa: Prószyński i Ska.
• StraśRomanowska, M. (2000). O metodzie jakościowej w kontekście rozważań nad tożsamością psychologii. W: M. StraśRomanowska (red.), Metody jakościowe w psychologii współczesnej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Szczuciński, A. (1997). Antyrealistyczne inspiracje fizyki kwantowej i realistyczna propozycja Einsteina. W: H. Korpikiewicz, E. Piotrowska (red.), Alternatywy i przewartościowania we współczesnej filozofii nauk. Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM.
• Szkudlarek, T. (1995). Pedagogizm i pedagogika. W: T. HejnickaBezwińska (red.), Racjonalność pedagogiki. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
• Tempczyk, M. (1998). Rola obserwatora w mechanice kwantowej. W: A. Motycka (red.), Wiedza a podmiotowość. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• UrbaniakZając, D. (2008). Rzeczywistość pedagogiczna a sposoby jej poznawania – perspektywa interpretacyjna. W: K. Rubacha (red.) Konceptualizacje przedmiotu badań pedagogiki. Kraków: Impuls.
• Zaręba, E. (1998). Eksperyment i próby eksperymentalne w pedagogice. W: S. Palka (red.), Orientacje w metodologii badań pedagogicznych. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Życiński, J. (1989). Epistemologiczna zasada nieokreśloności i jej następstwa w metafilozofii. W: J. Perzanowski (red.), Jak filozofować?: Studia z metodologii filozofii. Warszawa: PWN.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2015.01.06

Biblioteka Nauki

2045772