O wartościach i ich zmianie - raport z badań porównawczych nad systemami wartości studentów

• Authors: Mirosława Czerniawska

Abstracts

EN

The present publication deals with the description of selected aspect of young people’s mentality, i.e. their systems of values. The research was conducted three times: in 2003 (325 respondents), in 2008 (379 respondents), and in 2013 (368 respondents), and it embraced students of the Bialystok universities. An attempt was made to establish if in the period of the ten years between the three surveys, and thus with the advancement of the transformational processes in Poland, one could observe changes in the mentality in the desired direction from the point of view of political transformations from ‘collectivism’ to ‘individualism’. The way of understanding values was adopted from M. Rokeach’s theory. To study the system of values, the Rokeach Value Survey was used. The obtained results lead to a conclusion that together with the advancement of transformation processes, young people’s systems of values undergo the transformation ‘towards individualism’ (except the comparison of the groups from 2008 and 2013). However, this ‘individualisation’ refers to a particular category of values. A growth of preferences for ‘pro-developmental’ values, which are essential for the system changes, was not observed. Instead, there is stronger acceptance of hedonistic values connected with the need for stimulation (an interesting, pleasant and diversified life), as well as the values connected with the social and material status. There was also an increase in the significance of collective values, which are a part of stabilizingaffiliate syndrome.

Keywords

EN

values of youths; Rokeach’s value theory; political transformations; collectivism-individualism

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2016
• Issue: 3(113)
• Pages: 135-153

Dates

published

2016

Contributors

author

Mirosława Czerniawska

References

• Braithwaite, V.A., Makaki, T., Pittelkow, Y. (1996). Inglehart’s materialism-postmaterialism concept: Clarifying the dimensionality debate through Rokeach’s model of social values. Journal of Applied Social Psychology, 17 (26), s. 1536-1555. DOI: 10.1111/j.1559-1816.1996.tb00085.x.
• Brzozowski, P. (1989). Skala Wartości (SW). Polska adaptacja Value Survey M. Rokeacha. Warszawa: Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
• Brzozowski, P. (2007). Wzorcowa hierarchia wartości. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Budzyńska, E. (2008). Podzielane czy dzielące? Wartości społeczeństwa polskiego. W: J. Mariański, L. Smyczek (red.), Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie (s. 35-56). Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Czerniawska, M. (2010). Zmiany wartości i postaw młodzieży w okresie przeobrażeń ustrojowych. Indywidualizm versus kolektywizm. Białystok: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej.
• Dyczewski, L. (1995). Kultura polska w okresie przemian. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Feldman, S. (2008). Wartości, ideologia i strukturalizacja postaw politycznych. W: D.O. Sears, L. Huddy, R. Jervis (red.), Psychologia polityczna (s. 435-464). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Gurycka, A. (2001). Światopogląd młodzieży. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
• Miszalska, A. (1997). Psychokulturowy kontekst rozwoju kapitalizmu w Polsce. Kultura i Społeczeństwo, 4 (41), s. 57-73.
• Reber, A.S., Reber, E.S. (2005). Słownik psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: Free Press.
• Sawczuk, W. (2000). Wartości preferowane przez studentów w okresie transformacji ustrojowej. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Schwartz, S.H. (2004). Mapping and interpreting cultural differences around the world. W: H. Vinken, J. Soeters, P. Ester (red.), Comparing culture, dimensions of culture in comparative perspective (s. 43-73). Leiden: Brill.
• Schwartz, S.H., Bardi, A. (2001). Value hierarchies across cultures: Taking a similarities perspective. Journal of Cross-Cultural Psychology, 3 (32), s. 268-290. DOI: 10.1177/0022022101032003002.
• Schwartz, S.H., Sagie, G. (2000). Value consensus and importance. A cross-national study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 4 (31), s. 465-497. DOI: 10.1177/0022022100031004003.
• Skarżyńska, K. (2005). Czy jesteśmy prorozwojowi? Wartości i przekonania ludzi a dobrobyt i demokratyzacja kraju. W: M. Drogosz (red.), Jak Polacy przegrywają. Jak Polacy wygrywają (s. 69-92). Gdańsk: GWP.
• Świda-Ziemba, H. (1998). Wartości egzystencjonalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych. Warszawa: Copyright by Hanna Świda-Ziemba i ISNS UW.
• Ziółkowski, M. (2006). Zmiany systemu wartości. W: J. Wasilewski (red.), Współczesne społeczeństwo polskie. Dynamika zmian (s. 145-174). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2016.03.08

Biblioteka Nauki

2007876