Kolonializm, kolonizacja i dekolonizacja w filozofii wychowania Paulo Freirego

• Authors: Piotr Stańczyk

Abstracts

EN

This article aims at reconstruction of crucial for pedagogy of emancipation notions associated with colonisation and decolonisation. This objective includes both literally and metaphor meanings of colonisation and decolonisation used by P. Freire in his philosophy of education. Thus I will present modified by P. Freire conception of closed society as a relic of colonial society and I will also present his notion of colonisation and decolonisation of minds as an objective action for basic literacy during decolonisation processes in Africa in the seventies. The main reason of such purpose of this text is that colonisation is the crucial point and the main cause of emancipation in Freire’s conception of social movements in general and popular education in particular. On the other hand decolonisation is an archetypal form of emancipation, thus taking into account present social inequalities theory of P. Freire is still totally valid.

Keywords

EN

Paulo Freire; colonisation; decolonisation; popular education; literacy; emancipatory pedagogy; critical pedagogy; revolutionary pedagogy

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2017
• Issue: 3(117)
• Pages: 58-73

Dates

published

2017

Contributors

author

Piotr Stańczyk

References

• A Luta Continua. Segundo Caderno de Cultura Popular. (1978) Minisrério de Educação Nacional e Desportos, São Tomé.
• Brandão, C.R., Assumpção, R. (2009). Cultura Rebelde. Escritos sobre a Educação Popular ontem e agora. São Paulo: Instituto Paulo Freire.
• Czerepaniak-Walczak, M. (2007). Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka. Gdańsk: GWP.
• Dowbor, L. (2001). A Reprodução Social, vol. I. São Paulo: Maszynopis. Pobrano z: dowbor.org/01repsoc1.doc (1.03.2016).
• Dowbor, L. (2003). O que é capital. São Paulo: Maszynopis. Pobrano z: dowbor.org/03quecap.doc (1.03.2016).
• Dowbor, L. (2009). Demokracja ekonomiczna alternatywne rozwiązania w sferze zarządzania społecznego. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Dowbor, L. (2009). Educação e desenvolvimento local. W: J. Mafra, J.E. Romão, A.C. Scocuglia, M. Gadotti (red.), Globalização, Educação e Movimentos Sociais. 40 anos da Pedagogia do Oprimido, (s. 22-36). São Paulo: Instituto Paulo Freire.
• Pini, F. Rodrigues de Oliveira, Moraes, C.V. (red). (2011). Educação, Participação, Política e Direitos Humanos. São Paulo: Instituto Paulo Freire.
• Freire, P. (1967). Educação como prática da liberdade. Rio de Janeiro: Paz e Terra. Pobrano z: dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/livro_freire_educacao_pratica_liberdade. pdf (1.03.2016).
• Freire, P. (1979). Educação e Mudança. Rio de Janeiro: Paz e Terra. Pobrano z: dhnet.org. br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_educacao_e_mudanca.pdf (1.03.2016).
• Freire, P. (1989). A importáncia do ato de ler, Cortez, São Paulo. Pobrano z: http://educacaointegral.org.br/wp-content/uploads/2014/10/importancia_ato_ler.pdf (1.09.2017).
• Freire P. (1994). Pedagogia do Oprimido. Rio de Janeiro: Paz e Terra. Pobrano z: dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_pedagogia_do_oprimido.pdf (1.03.2016).
• Freire, P. (1997). Pedagogia da Esperança. Rio de Janeiro: Paz e Terra. Pobrano z: dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_pedagogia_da_esperanca.pdf (1.03.2016).
• Freire, P. (2000a). „Bankowa” koncepcja edukacji jako narzędzie opresji. W: K. Blusz (red.), Edukacja i wyzwolenie (s. 95-112). Kraków: Impuls.
• Freire, P. (2000b). Pedagogia da indignação. São Paulo: UNESP. Pobrano 1.03.2016 z: dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_pedagogia_da_indignacao.pdf
• Freire, P. (2001). Política e Educação. São Paulo: Cortez. Pobrano z: dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_politica_e_educacao.pdf (1.03.2016).
• Freire P., Faundez A. (1998). Por uma pedagogia da pergunta. Rio de Janeiro: Paz e Terra. Pobrano z: dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_por_uma_pedagogia_da_pergunta.pdf (1.03.2016).
• Freire, P., Giroux, H.A. (1993). Edukacja, polityka i ideologia. W: Z. Kwieciński (red.), Nieobecne dyskursy. Część III (s. 44-60). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Gawlicz, K., Starnawski, M. (2014). Jak edukacja może zmieniać świat? Demokracja, dialog, działanie. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Giroux, H.A. (1988). Teachers as Intellectuals. Toward a Critical Pedagogy of Learning. Massachusetts: Bergin&Garvey.
• Giroux, H.A. (2001). Theory and Resistance in Education. Towards a Pedagogy for the Opposition. Westport-London: Bergin&Garvey.
• Grzybowski, P.P. (2009). Edukacja i praca jako czynnik budzenia świadomości uciśnionych. Refleksja o działalności Instytutu Paula Freirego w Brazylii. W: R. Borzyszkowska, E. Lemańska-Lewandowska, P.P. Grzybowski (red.), Edukacja i praca (s. 327-339). Bydgoszcz: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.
• Grzybowski, P.P. (2014). Oczekiwania wobec szkoły w środowiskach defaworyzowanych. Freirowskie obrazki z Ameryki Łacińskiej. Studia Pedagogiczne, t. LXVII, s. 53-68.
• Kopciewicz, L. (2011). Pedagogiczne teorie i feministyczne rewizje-John Dewey, Paulo Freire. Forum Oświatowe, No 2(45), s. 27-39.
• Kostyło, H. (2011). Przesłanie „Pedagogii uciśnionych” Paula Freire. Forum Oświatowe, No 2(45), s. 7-26.
• Mafra, J., Romão, J.E., Scocuglia, A.C., Gadotti, M. (red). (2009). Globalização, Educação e Movimentos Sociais. 40 anos da Pedagogia do Oprimido. São Paulo: Instituto Paulo Freire.
• McLaren, P. (2000). Che Guevara, Paulo Freire, and the Pedagogy of Revolution. Lanham: Rowman & Littlefield.
• Romão, J.E. (2008). Razões Oprimidas: introdução a uma nova geopolítica do conhecimento. W: C.A. Torres, F. Gutiérrez, J.E. Romão, M. Gadotti (red). Reinventado Paulo Freire no sécolo 21 (s. 63-90). São Paulo: Instituto Paulo Freire.
• Romão, J.E., Gadotti, M. (2012). Paulo Freire e Amílcar Cabral. A descolonização das mentes. São Paulo: Instituto Paulo Freire.
• Silva, T.T. (2005). Pedagogia do Oprimido versus pedagogia dos conteúdos. Educação, Sociedade & Culturas, nº 23, s. 207-214
• Stańczyk, P. (2016a). Pedagogika radykalna Paulo Freire wobec różnic społecznych: rzecz o edukacji ludowej. Teraźniejszość-Człowiek-Edukacja, Nr 1(73), s. 37-51.
• Stańczyk, P. (2016b). Interesy, ekonomia i emancypacja. O powrocie pedagogiki krytycznej do zagadnień społeczno-ekonomicznych i pojęciu interwencji. Teraźniejszość-Człowiek-Edukacja, Nr 2(74), s. 31-52.
• Stańczyk, P. (2016c). Ekonomia dla emancypacji: doktryny gospodarcze w Instytucie Paula Freirego. Forum Oświatowe, No 1(55), s. 55-76.
• Stańczyk, P. (2017). A Luta Continua. Cadernos de Cultura Popular: podręcznik do alfabetyzacji i postalfabetyzacji dorosłych współautorstwa Paula Freire jako przykład emancypacyjnej edukacji ludowej. Teraźniejszość-Człowiek-Edukacja, Nr 2(78), s. 29-51.
• Starego, K. (2014). Od politycznych żądań do politycznych rozwiązań-podstawy edukacji demokratycznej. W: K. Gawlicz, P. Rudnicki, M. Starnawski, T. Tokarz (red.), Demokracja i edukacja: dylematy, diagnozy, doświadczenia (s. 49-70). Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Starego, K. (2016). Poza dyskurs kompetencji w edukacji krytycznej. „Trzeci termin” oraz Paula Freirego i Jaquesa Rancière’a idea dialogu „zapośredniczonego”. Forum Oświatowe, No 28(1), s. 33-53.
• Starego, K. (2017). Czytając Miller Freirem-czyli o dwoistości i niewykorzystanym potencjale emancypacyjnym. W: M. Szczepska-Pustkowska, E. Rodziewicz (red.), Więcej niż teatr. Sztuka zaangażowana i angażująca wychowawczo-Romany Miller inspiracje dla współczesnej pedagogiki, (s. 221-240). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Teodoro, A. (2009). Crítica e utopística: contributos para uma agenda política educacional cosmopolitana. W: J. Mafra, J.E. Romão, A.C. Scocuglia, M. Gadotti (red.), Globalização, Educação e Movimentos Sociais. 40 anos da Pedagogia do Oprimido (s. 13-21). São Paulo: Instituto Paulo Freire.
• Zielińska (Kostyło), H. (2000). Paulo Freire i jego rozumienie sytuacji edukacyjnej. W: Z. Kwieciński (red.), Nieobecne dyskursy. Część VI (s. 215-229). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Zielińska-Kostyło, H. (2004). Pedagogika emancypacyjna. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogikia, tom 1 (s. 394-414). Warszawa: PWN.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2017.03.04

Biblioteka Nauki

1996756