Od zaangażowanego uczestnictwa do biernego krytykanctwa. Aktywność, oceny i opinie nauczycieli z pogranicza polsko-czeskiego

• Authors: Anna Szafrańska

Abstracts

PL

Realizowane na reprezentatywnej grupie Polaków cykliczne badania sondażowe wskazują na zmiany następujące w polskim społeczeństwie – zmienia się nastawienie Polaków do własnej aktywności nieprzynoszącej dochodów, ale mającej znaczenie ogólnospołeczne. Rosnące społeczne zaangażowanie jest bez wątpienia zjawiskiem pozytywnym. Zagadnieniem, które interesuje mnie od lat jest sprawa aktywności i zaangażowania nauczycieli – zwłaszcza mieszkających na pograniczu polsko-czeskim. Pogranicze to przestrzeń sprzyjająca wzmożonej aktywności i zaangażowaniu. Działania transgraniczne są w dużej mierze adresowane do szkół i nauczycieli, a współpraca rozwija się na badanym terenie południowego pogranicza bardzo intensywnie. Inspiracją do przeprowadzenia badań były realizowane wcześniej projekty adresowane do nauczycieli z obu stron granicy. Chciałam sprawdzić, czy poglądy reprezentowane przez nauczycieli zaangażowanych w projekty są zbliżone do tych podzielanych przez szerszą, reprezentatywną grupę osób pracujących w szkołach. W opracowaniu uzyskanych danych empirycznych zastosowane zostały metody statystyczne: testowanie statystycznej istotności różnic między zmiennymi wykonano za pomocą testu chi-kwadrat (χ2), a do zmierzenia siły związku między zmiennymi użyto współczynnika V Cramera (0 ≤ V ≤ 1). Interesowała mnie aktywność badanych nauczycieli w zakresie udziału w projektach transgranicznych oraz poszukiwania wiedzy o sąsiadach. Chciałam się również dowiedzieć, jak oceniają aktywność innych podmiotów – polityków różnych szczebli oraz stowarzyszeń i instytucji edukacyjnych, w sferze nawiązywania bliższych kontaktów między Polakami a Czechami. Analizy uzyskanych wyników badań w zakresie oceny działań podejmowanych przez różne podmioty pod kątem nawiązywania kontaktów transgranicznych wskazują na duży krytycyzm badanych. Warto przy tym zauważyć, że sami badani wykazują niewielkie zainteresowanie działaniami związanymi z nawiązywaniem kontaktów polsko-czeskich.

EN

The cyclic survey, carried out on a representative group of Poles, indicate some changes taking place in the Polish society – what has changed is Poles’ attitude to their own activity which brings no profit but is of general social significance. With no doubt, growing social engagement is a positive phenomenon. The issue which the author has explored for years is the activity and engagement of teachers – especially those inhabiting the Polish-Czech borderland. Borderland is a space which enhances intensive activity and engagement. Transfrontier activities are largely addressed to schools and teachers and the cooperation in the examined area of the southern borderland is very intensive. The research was inspired by earlier projects addressed to teachers on both sides of the border. Its aim was to find out whether the views of teachers engaged in projects are close to the views shared by a broader, representative group of school workers. The obtained empirical data were processed with the use of statistical methods: for testing the statistical significance of differences between variables the chi-square test (χ2) was used, and for measuring the intensity of the relation between variables – Cramer’s V coefficient (0 ≤ V ≤ 1). The research focus was on the surveyed teachers’ activeness concerning both the participation in transfrontier projects and the search for knowledge of the neighbours. The research was also aimed at finding out how the teachers evaluate the activeness, in the field of establishing closer contacts between Poles and Czechs, of other subjects – politicians of all levels and educational institutions or associations. The analyses of the research results concerning this issue reveal the respondents’ strong criticism. It seems worth mentioning, that the respondents themselves present little interest in the activities aimed at establishing closer Polish-Czech contacts.

Keywords

PL

nauczyciel; pogranicze; projekty transgraniczne; zaangażowanie; politycy; krytyczna ocena

EN

teacher; borderland; transfrontier projects; engagement; politicians; critical evaluation

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2018
• Issue: 3(121)
• Pages: 171-183

Dates

published

2018

Contributors

author

Anna Szafrańska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Böhm, H. (2015). Czech-Polish Borders: Comparison of the EU Funds for Cross-Border Cooperation of Schools in Selected Euroregions. In: Scott, J.W. (ed.), Yearbook-Cross-Border Review. European Institute of Territorial Co-operation (pp. 59–74). Hungary: Esztergom.
• Böhm, H. (2017). Comparison of the role of the EU funds for Czech-Polish cross-border co-operation of schools. Edukacja Międzykulturowa, 1, 145–162.
• Czechofil. Pobrane z: https://czechofil.com/ (5.05.2018).
• Gajdzica, A. (2013). Portret zbiorowy nauczycieli aktywnych – między zaangażowaniem a oporem wobec zmian. Toruń–Cieszyn: Wydawnictwo Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Gwizdała, J.P. (2015). Euroregiony jako forma współpracy transgranicznej w Europie. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 74 (2), 449–450.
• https://web.facebook.com/czechofile/?_rdr (5.05.2018).
• Komunikat z badań CBOS. Aktywność Polaków w organizacjach obywatelskich, nr 13/2016. Pobrane z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_013_16.PDF (5.05.2018).
• Komunikat z badań CBOS. Aktywność społeczna Polaków, nr 60/2014. Pobrane z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2014/K_060_14.PDF (5.05.2018).
• Komunikat z badań CBOS. Potencjał społecznikowski oraz zaangażowanie w pracę społeczną, nr 15/2016. Pobrane z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_015_16.PDF (5.05.2018).
• Komunikat z badań CBOS. Stosunek do innych narodów, nr 2018/37. Pobrane z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_037_18.PDF (5.05.2018).
• Lewowicki, T., Szczurek-Boruta, A., Szafrańska, A. (2017). Sfery życia duchowego dzieci, młodzieży i dorosłych – studium z pogranicza polsko-czeskiego. O nauczycielach, ich spostrzeganiu świata społecznego i aktywności, t. 4. Cieszyn–Toruń: Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Marzec-Holka, K. (2015). Peryferie edukacyjne szkół wiejskich w warunkach niżu demograficznego. Pedagogika Społeczna, 3.
• Mazan, L. (2007). Polska Praga, czyli dlaczego Matejko lubił knedle. Kraków: Oficyna Wydawnicza “Anabasis”.
• MSWiA, Strefa Schengen. Pobrane z: https://www.mswia.gov.pl/pl/aktualnosci/5087,dok.html (5.05.2018).
• Piwowarski, R. (2000). Szkoły na wsi - edukacyjne wyzwanie. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Rusek, H. (2004). Wyszehradzkie sąsiedztwa: Przypadek polsko-czeski. W: R. Zenderowski (red.), Europa Środkowa: wspólnota czy zbiorowość? (s. 106). Wrocław–Warszawa– Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Sadowski, A. (2008). Pogranicze – pograniczność – tożsamość pogranicza. W: H. Bojar, D. Wojakowski, A. Sadowski (red.), Polskie granice i pogranicza. Nowe problemy i interpretacje. Pogranicze. Studia Społeczne, t. XIV. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Surosz, M. (2010). Dramatyczne stulecie Czechów. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
• Szczygieł, M. (2006). Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Szczygieł, M. (2010). Zrób sobie raj. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Szczygieł, M. (2012). Láska nebeská. Warszawa: Wydawnictwo Agora S.A.
• Witkowski, L. (1991). Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała Bachtina w kontekście edukacji. Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
• Witkowski, L. (1995). Ambiwalencje tożsamości z pogranicza kulturowego. W: M.M. Urlińska (red.), Edukacja a tożsamość etniczna (s. 18). Toruń: Wyd. UMK.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2018.03.11

Biblioteka Nauki

1985696