Partycypacja społeczna dzieci współczesna odsłona dyskursu; kontestacja i kontrdziałanie wobec społecznej ekskluzji dzieci

• Authors: Ewa Jarosz

Abstracts

EN

Artykuł przedstawia partycypację społeczną dzieci – rozumienie oraz charakter dyskursu naukowego w kontekście spostrzegania sytuacji dzieci jako dyskryminowanych społecznie w dostępie do różnych praw i aktywności społecznych i obywatelskich, w tym szczególnie prawa do uczestniczenia w decyzjach społecznych. Na tle analizy społecznej ekskluzji dzieci w minionych wiekach autorka pokazuje rozwój i zmianę w społecznym i obywatelskim statusie dzieci jaka dokonuje się w społeczeństwach demokratycznych. Wskazuje na podstawowe znaczenie Konwencji o prawach dziecka i innych dokumentów w konstruowaniu tej zmiany oraz w prezentacji, a także wyjaśnianiu współczesnego rozumienia zakresu i poziomu możliwej partycypacji społecznej dzieci. W artykule ukazano też pogłębione znaczenie idei partycypacji społecznej dzieci na tle teoretycznego dyskursu tej problematyki. Autorka ukazuje dynamikę i ewolucję podstaw teoretycznych owego dyskursu, wskazując na przekierowanie z koncepcji dziecka aktora społecznego, dziecka zdolnego do działania społecznego, jakie dominowały jeszcze na początku tego stulecia, na teorie demokracji liberalnej, teorie nierówności, partycypacji obywatelskiej, teorie polityczne, teorie zarządzania oraz teorię uznania. Efektem jest rozwijanie się aktualnego dyskursu o partycypacji społecznej dzieci oraz promowanie jej implementacji społecznej jako działań niwelujących dotychczasową dyskryminację społeczną dzieci.

PL

The paper presents social participation of children – understanding of the idea and the character of the scientific discourse on it in the context of perceiving children as socially discriminated in their access to social and civic rights and activities, particularly the right to participate in social decisions. On the basis of analysis of social exclusion of children in the past centuries the Autor presents the change in social and citizen status of children that has been taking place in democratic societies. The Autor indicates on the crucial meaning of the Convention on the rights of the child and other documents in building this change and in explaining contemporary meaning of the idea and of the range and the level of possible participation of children. In the paper the very deep understanding of the idea of children’s participation based on the analysis of theoretical concepts is also explained. The Autor presents the dynamics and evolution of the theoretical background of the discourse on children’s participation and indicates on process of change: from theories of a child as a social actor and a child as able to act in social affairs, that dominated in last decades towards theories of liberal democracy, theories of inequalities, citizen’s participation, political theories, theories of governance and the theory of recognition as current theories that are used in this discourse. Finally, the development of today’s discourse on children’s participation and the promotion of its implementation in social practice are seen as crucial factors in elimination and counteracting social exclusion of children.

Keywords

PL

partycypacja społeczna dzieci; ekskluzja społeczna dzieci; dyskryminacja społeczna dzieci

EN

social participation of children; social exclusion of children; social discrimination of children

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2019
• Issue: 1(123)
• Pages: 27-44

Dates

published

2019

Contributors

author

Ewa Jarosz

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Aries, P. (1995). Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach. Tłum. M. Ochab. Gdańsk: Wydawnictwo Marabut.
• Cockburn, T. (2010). Children and deliberative democracy. W: B. Percy-Smith, N. Thomas (eds.), A Handbook of Children and Young People’s Participation. Perspectives From Theory and Practice. New York: OXON, Routledge.
• Cockburn, T. (2013). Rethinking children’s citizenship. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Cooke, B., Kothari, U. (eds.). (2001). Participation: The New Tyranny? London: Zed Books.
• Corsaro, W. (1997). The Sociology of Childhood. London: Pine Forge Press.
• Dahl, T. (2014). Children as Researchers: We Have a Lot to Learn. W: G. Melton i in. (eds.), The SAGE Handbook of Child Research. Los Angeles-Washington: SAGE.
• Fitzgerald, R., Graham, A., Smith, A., Taylor, N. (2010). Children’s Participation as a Struggle over Recognition. W: B. Percy-Smith, N. Thomas (eds.), A Handbook of Children and Young People’s Participation. Perspectives From Theory and Practice. New York: OXON, Routledge.
• Freire, P. (2005). Pedagogy of the oppressed. 30 Anniversary edition. New York-London: CONTINUUM.
• Hart, R. (1992). Children’s Participation: from Tokenism to citizenship. Florence: UNICEF.
• Hart, R. (1997). Children’s Participation: The Theory and Practice of Involving Young Citizens in Community Development and Environmental Care. London-New York: Earthscan Publications.
• Hart, R. (2009). Charity Change in the Participatory Settings of Childhood. W: N. Thomas (ed.), Children Politics and Communication. Participation at the Margins. Bristol: The Policy Press University of Bristol.
• Holt, J. (1974). Escape from childhood: the needs and rights of childhood. New York: Dutton and Co inc.
• Jarosz, E. (2008). Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Perspektywa globalna i lokalna. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Jarosz, E. (2013). Społeczne wykluczenie i dyskryminacja dzieci marginalizowany obszar nierówności społecznych. Studia Edukacyjne, 24.
• Jarosz, E. (2017). Obywatelskość dziecka wyboista droga emancypacji w warunkach oporu dorosłych. Chowanna, 2, s. 147-172.
• Jenks, Ch. (2008). Socjologiczne konstrukty dzieciństwa. W: M.J. Kehily (red.), Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Johnson, V. (2009). Children’s Autonomous Organisation: Reflection from the Ground. W: N. Thomas (ed.), Children, politics and communication. Participation at the margins. University of Bristol: The Policy Press.
• Korczak, J. (1928). Wstęp. W: M. Rogowska-Falska, Zakład wychowawczy „Nasz Dom”. Warszawa.
• Lansdowne, G. (2010). Addressing the Balance of Power. W: M. Shuurman (ed.), Valuing Children’s Potentials: How children’s participation contributes to fighting poverty and social exclusion. Brussels: Eurochild.
• Lansdowne, G. (2018). Progress and challenges in child participation. W: M. Michalak (red.), Prawa dziecka wczoraj, dziś i jutro perspektywa korczakowska. Warszawa: BRPD.
• Levy, J. (2016), Democracy Begins with Children’s Rights. Pedagogika Społeczna, 2.
• Liebel, M. (2017a). Adultyzm i dyskryminacja wobec dzieci ze względu na wiek. W: M. Liebel, U. Markowska-Manista, Prawa dziecka w kontekście wielokulturowości. Janusz Korczak na nowo odczytany. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Liebel, M. (2017b). Kulturowe wariacje form partycypacji dzieci. W: M. Liebel, U. Markowska-Manista, Prawa dziecka w kontekście międzykulturowości. Janusz Korczak na nowo odczytany. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Lister, R. (2009). Unpacking Children Citizenship. W: A. Invernizzi, J. Williams (ed.), Children and Citizenship. Los Angeles-Washington: SAGE.
• Lundy, L. (2007). “Voice” is not enough: conceptualising article 12 of the United Nations Convention On The Rights Of The Child. British Educational Research Journal, vol 33, issue 6 , pp. 927-942.
• Mannion, G. (2004). Beyond the Disneyesque: children’s participation, spatiality and adult-child relations. Childhood , Vol. 11, No. 3, pp 303-318.
• Mannion, G. (2010). After participation: The socio-spatial performance of intergenerational becoming. W: B. Percy-Smith, N. Thomas (eds.), A Handbook of Children and Young People’s Participation. Perspectives From Theory and Practice. New York: OXON, Routledge.
• Miller, A. (2009). Zniewolone dzieciństwo. Ukryte źródła tyranii. Tłum. B. Przybyłowska. Poznań: Media Rodzina (Frankfurt am Main 1980, wyd. I).
• Milne, B. (2005). Is ‘Participation’ As It is Described by the United Nations Convention on the Rights of the Child (UNCRC) the Key to Children’s Citizenship? W: A. Invernizzi, B. Milne (eds.), Children’s Citizenship: An Emergent Discourse on the Right of the Child? Journal of Social Sciences Special Issue, 9, s. 31-42.
• Morrow, V. (2005). Social Capital, Community Involvement and Community Cohesionin England: A Space for Children and Young People? Journal of Social Sciences (9), s. 57-69.
• O’Toole, T., Gale, R. (2008). Learrning from political sociology: structure, agency and inclusive governance. International Journal of Children’s Rights, 16(3), s. 369-378.
• Percy-Smith, B. (1998). Children’s Participation in Local Decision-Making. The Challenge for Local Governance. W: V. Johnson i in. (eds.), Stepping Forward: Children and Young People’s Participation in the Development Process. London: It Publication.
• Percy-Smith, B. (2010). Councils, consultation and community: Rethinking the space for children and young people’s participation. Children’s Geographies, 8(2), s. 107-122.
• Percy-Smith, B., Thomas, N.(eds.). (2010). A Handbook of Children and Young People’s Participation. Perspectives From Theory and Practice. New York: OXON, Routledge.
• Prawa dziecka. Dokumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych (2015). Oprac. P. Jaros, M. Michalak. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
• Prout, A., James, A. (eds.). (1997). Constructing and reconstructing Childhood. Contemporary Issues in the sociological study of childhood. London-Washington: Falmer Press.
• Rosen, R., Twamley, K. (eds.). (2018). Feminism and the Politics of Childhood: Friends or Foes?. London: UCLPRESS.
• Szczepska-Pustkowska, M. (2011). Od filozofii dzieciństwa do dziecięcej filozofii życia. Casus władzy (i demokracji). Kraków: Impuls.
• Śliwerski, B. (2003). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Impuls.
• Śliwerski, B. (2007). Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu. Gdańsk: GWP.
• Taylor, M., Percy-Smith, B. (2008). Children’s Participation: Learning from and for Community Development. International Journal of Children’s Rights, 16(3).
• Taylor, N.J., Smith, A.B. (eds.). (2009). Children as Citizens? International Voices. Dunedin: University of Otago Press.
• Thomas, N. (2012). Love, Rights and Solidarity: Studying Children’s Participation Using Honneth’s Theory of Recognition. Childhood, 19(4), s. 453-466.
• Thomas, N. (ed.). (2009). Children, politics and communication. Participation at the margins. University of Bristol: The Policy Press.
• Thomas, N. (2007). Towards a Theory of Participation. International Journal of Children’s Rights, 15(2).
• Tisdall, K. (2010). Governance and participatio. W: B. Percy-Smith, N. Thomas (eds.), A Handbook of Children and Young People’s Participation. Perspectives From Theory and Practice. New York: OXON, Routledge.
• Toots, A., Worley, N., Skosireva, A. (2014). Children as Political Actors. W: G. Melton i in. (eds.), The SAGE Handbook of Child Research. Los Angeles-Washington: SAGE.
• Worpole, K (2003), No Particular Place to Go? Children, Young People and Public Space. Birmingham: Groundworks UK.
• Wyness, M. (2012). Childhood and Society. Wydanie 2. London: Palgrave Macmillan.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2019.01.02

Biblioteka Nauki

1968845