Adultyzm - próba sygnalizacji zjawiska na podstawie badań własnych

• Authors: Dagmara Dobosz , Katarzyna Front-Dziurkowska

Abstracts

EN

Age, next to gender, is one of the main features determining the social standing of the individual. Discrimination by age most often appears in the context of older people. The discrimination of young people is rarely noticed and in the scientific literature exists under the name of adultism. Broadly speaking, adultism is the perception of young people regarding immaturity. This perception is not supported by the nature of the discriminated person’s behaviour but only arises from the viewpoints of those who discriminate. These notions rely on the tendency to generalise by negative experiences with people of similar age and to attribute alleged traits as typical for the entire age bracket. This form of discrimination is present in social institutions, law, customs and attitudes. The studies were carried out in two stages, combining the quantitative strategy (diagnostic survey using the questionnaire) and qualitative research strategy (Photovoice method). The primary goal of the research was to get to know the areas in which young people experience discrimination and its forms. The study group consisted of young people aged 18-24 (100 respondents), selected in a targeted manner from the area of the Silesian Province. The culmination of the research project was preparing and leading the workshop on adultism for young adults. The analysis of the collected empirical material and experience in work on the project exposed the ignorance of young people about the existence of this type of discrimination and mistaking the adultism with other forms. What is also disturbing is the phenomenon of rapid internalisation by the youth of the attitudes characteristic to adults against younger than themselves, thus coming full circle in discrimination.

PL

Wiek, obok płci, stanowi jedną z głównych cech determinujących pozycję społeczną jednostki. Dyskryminacja ze względu na wiek najczęściej pojawia się w kontekście osób starszych. Problematyka ta jest często podejmowana w dyskursie naukowym i medialnym. Rzadziej dostrzega się problem ageizmu z innej strony - dyskryminacji osób młodych, która w literaturze naukowej funkcjonuje pod nazwą adultyzmu. Najogólniej ujmując, adultyzm to postrzeganie młodych osób w kategoriach niedojrzałości. Percepcja ta nie jest poparta racjonalnymi przesłankami wynikającymi z zachowania dyskryminowanej osoby, a jedynie wynika z wyobrażeń osoby dyskryminującej. Wyobrażenia te polegają na tendencji do uogólniania w oparciu o negatywne doświadczenia z osobami w podobnym wieku i przypisaniu domniemanych cech jako typowych dla całego przedziału wiekowego. Ta forma dyskryminacji obecna jest w instytucjach społecznych, prawie, obyczajach i postawach. Przeprowadzone badania przebiegały dwuetapowo, łącząc w sobie strategię ilościową (sondaż diagnostyczny z wykorzystaniem ankiety) i jakościową (metoda Photovoice). Celem badań było poznanie obszarów, w obrębie których młodzi ludzi doświadczają dyskryminacji oraz jej form. Grupę badaną stanowiła młodzież w wieku 18-24 lat (100 badanych), dobrana w sposób celowy z terenu województwa śląskiego. Zwieńczeniem projektu badawczego było przygotowanie i poprowadzenie przez osoby w niego zaangażowane warsztatu dotyczącego adultyzmu dla młodzieży. Analiza zebranego materiału empirycznego oraz doświadczenia w pracy nad projektem obnażyły nieświadomość młodych ludzi w kwestii występowania takiej formy dyskryminacji oraz mylenie adultyzmu z innymi jej formami. Niepokojące jest również zjawisko szybkiej internalizacji przez młodzież postaw charakterystycznych dla osób dorosłych względem młodszych od siebie, zataczając tym samym koło w dyskryminacji.

Keywords

PL

adultyzm; dyskryminacja osób młodych; młodzież; wykluczenie

EN

adultism; discrimination against young people; youth; exclusion

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2019
• Issue: 1(123)
• Pages: 197-215

Dates

published

2019

Contributors

author

Dagmara Dobosz

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

author

Katarzyna Front-Dziurkowska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Abood, M. (2009). Beyond adult‐centrism Advancing children’s rights and well‐being through participatory urban planning: A case study of Southeast Los Angeles. Pobrane z: https://www.oxy.edu/sites/default/files/imported/assets/UEP/Comps/2010/Abood_Beyond%20adult-centrism.pdf.
• Allport, G.W. (1979). The Nature of Prejudice. London: Addison-Wesley Publishing Company.
• Amancio da Silva, W. (2014). Literature children - child as a textual protagonist. International Journal of Elementary Education, 3(3), s. 54-57.
• Bell, J. (1995). Understanding Adultism: A Major Obstacle to Developing Positive Youth-Adult Relationships. Somerville, MA: YouthBuild USA. Pobrane z: https://youthbuild.org/sites/youthbuild.org/files/kb_item/2011/11/792/UnderstandingAdultism.pdf.
• Bessant, J. (2012). Seen But Not Heard: Age Prejudice and Young People. Pobrane z: http://thecannyoutlaw.com/features/original/2012/10/seen-but-not-heard-age-prejudiceand-young-people/.
• Bonnichsen, S. (2011). Three Types of Youth Liberation: Youth Equality, Youth Power, Youth Culture. Pobrane z: http://www.youthrights.org/research/library/three-types-of-youth-liberation.
• Chekoway, B. (1996). Adults as Allies. Partnerships/Community. Pobrane z: https://digitalcommons.unomaha.edu/slcepartnerships/38.
• Czerepaniak-Walczak, M. (2010). Zaskakujące, intrygujące, niezwyczajne obrazy młodzieży. Próba zastosowania koncepcji „Czarnych Łabędzi” w pedagogice młodzieży. Przegląd Pedagogiczny, 1(13), s. 52-64.
• Devlin, M. (2006). Inequality and the stereotyping of young people. Report for The National Youth Council of Ireland and The Equality Authority. Dublin: The Equality Authority.
• Drela, K. (2012). Dyskryminacja na polskim rynku pracy - aspekt młodzieży. Zeszyty Naukowe ZPSB Firma i Rynek, 1, s. 103-113.
• Dubanik, J., Kubacka, J. (2010). Ageizm. W: M. Branki, D. Cieślikowska (red.), Edukacja antydyskryminacyjna. Podręcznik trenerski. (s. 136-142), Kraków: Villa Decius.
• Fahrun, H., Skowron, E., Zimmermann, N-E. (2014). Diversity Dynamics: Activating the Potential of Diversity in Trainings A Handbook for Facilitators in Active Citizenship Education. Berlin: Deutsche Nationalbibliothek.
• Flasher, J. (1978). Adultism, Adolescence. 13(51), s. 517-523.
• Flick, U. (2010). Projektowanie badania jakościowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.Gamelas, C. (2007). “We are all equal and that’s the truth.” Children and young people talk about age-discrimination and equality. London: Children’s Rights Alliance for England. Pobrane z: http://www.crin.org/docs/CRAE_UK.pdf.
• Gargouri, Ch., Guaman, C. (2017). Discriminating Against Millennials in the Workplace Analysis on Age Discrimination Against Young Adults. Journal of US-China Public Administration, 14(1), s. 38-45. DOI: 10.17265/1548-6591/2017.01.004.
• Giddens, A. (2004). Socjologia. Tłum. A. Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Główny Urząd Statystyczny (2017). Polska w liczbach. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych. Pobrane z: https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/…/polska_w_liczbach_2017.pdf.
• Goffman, E. (2005). Piętno: rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Grotowska-Leder, J. (2005). Ekskluzja społeczna - aspekty teoretyczne i metodologiczne. W: J. Grotowska-Leder, K. Faliszek, (red.), Ekskluzja i inkluzja społeczna. Diagnoza-uwarunkowania-kierunki działań (s. 25-45). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Grzelak, S. (red). (2015). Vademecum skutecznej profilaktyki problemów młodzieży. Przewodnik dla samorządowców i praktyków oparty na wynikach badań naukowych. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Dyskryminacja w sferze prywatnej. Słownik pojęć związanych z dyskryminacją. Pobrane z: http://www.siecrownosci.gov.pl/slownik-pojec/art,24,dyskryminacja-w-sferzeprywatnej.html.
• Jarosz, E., Gierczyk, M. (2016). Photovoice w badaniach i działaniach społecznych. Pedagogika Społeczna, 2 (60), s. 167-181.
• Kacprzak, A., Kudlińska, I. (2013). „Błędne koło”. Wykluczenie społeczne w biograficznym doświadczeniu biednych kobiet i trzeźwiejących alkoholików. W: A.M. Kłonkowska, M. Szulc (red.), Niewygodni, nienormalni, nieprzystosowani, nieadekwatni - społecznie wykluczeni (s. 251-266). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Konecki, K. (2008). Wizualna teoria ugruntowana. Rodziny kodowania wykorzystywane w analizie wizualnej, Przegląd Socjologii Jakościowej, 4 (3), s. 89-115.
• Kosche, M. (2011). Ocena stygmatyzacji w świetle zasad życia społecznego. Seminare. Poszukiwania naukowe, 29, s. 123-136.
• Krupa, B. (2012). Starość w percepcji młodzieży - perspektywa pedagogiczna, Nowiny Lekarskie, 81 (1), s. 36-43.
• Kudlińska, I. (2011). Stygmatyzacja społeczna jako perspektywa teoretyczno-badawcza (na przykładzie badań nad stygmatyzacją ludzi biednych). Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica, 38, s. 51-72.
• Levy, B.R., Banaji, M.R. (2002). Implicit ageism, W: T.D. Nelson (ed.), Ageism. Stereotyping and prejudice against older persons (s. 49-75). London: MIT Press.
• Liebel, M. (2017). Adultyzm i dyskryminacja wobec dzieci ze względu na wiek. W: U. Markowska-Manista, M. Liebel (red.), Prawa dziecka w kontekście międzykulturowości Janusz Korczak na nowo odczytany (s. 133-157). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Maciaszek, J. (2012). Pietno: problem stygmatyzacji i wykluczenia społecznego osób z zaburzeniami psychicznymi. Studia politicae Universitatis Silesiensis, 9, s. 299-315.
• Multiple discrimination and young people in Europe (2014). Report and Survey commissioned by the European Youth Forum. Pobrane z: https://www.youthforum.org/multiple-discrimination-and-young-people-europe.
• Nizołek, K. (2011), Fotografia uczestnicząca. Od jakościowych badań światów społecznych do interwencji socjologicznej. Qualitative Sociology Review, VII, 1, s. 22-41.
• Nykiforuk, C.I.J., Vallianatos, H., Nieuwendyk, L.M. (2011). Photovoice as a Method for Revealing Community Perceptions of the Built and Social Environment. International Journal of Qualitative Methods, 103-124. DOI 10.1177/160940691101000201.
• Ostrowicka, H. (2011). Młodość jako kategoria i relacja w dyskursie edukacyjnym. Przegląd Pedagogiczny, 1(25), s. 277-284.
• Projekt Inkla. Uniwersytet SWPS. Pobrane z: http://inkla.pl/photovoice-3/.
• Szcześniak, M., Rondón, G. (2011). Pokolenie „ani-ani”: o młodzieży, która się nie uczy, nie pracuje i nie dba o samokształcenie. Psychologia Społeczna, 3(18), s. 241-251.
• Szukalski, P. (2004). Uprzedzenia i dyskryminacja ze względu na wiek (Ageism) - Przyczyny, przejawy, konsekwencje. Polityka Społeczna, 2(359), s. 11-15.
• Szukalski, P. (2008). Ageizm - dyskryminacja ze względu na wiek. W: J.K. Kowalewski, P. Szukalski (red.), Starzenie się ludności Polski - między demografią a gerontologią społeczną (s. 153-184). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Szukalski, P. (2015). Dyskryminacja ze względu na wiek jako bariera jakości życia seniorów. Space - Society - Economy, 14, s. 11-23.
• Świderska, M. (2015). Ageizm jako problem społeczny. Pedagogika Rodziny, 5(4), s. 41-50.
• Świerszcz, J. (2015). Dyskryminacja i edukacja antydyskryminacyjna w systemie edukacji formalnej. Wnioski z badań. Na podstawie prezentacji Małgorzaty Dymowskiej i Marty Rawłuszko, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej. W: Przeciwdziałanie dyskryminacji w szkole i zapewnienie równego traktowania w edukacji. Pobrane z: https://kph.org.pl/wp-content/uploads/2016/03/2015_Publ-pokonf_Rowna-Szkola.pdf.
• Turska, E. (2000). Od zabawy do pracy. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
• Wang, C. (2006), Youth Participation in Photovoice as a Strategy for Community Change. Journal of Community Practice, 14(1-2), s. 147-161.
• Willow, C., Franklin, A., Shaw, C. (2007). Meeting the obligations of the Convention on the Rights of the Child in England: Children and young people’s messages to Government. London: Children’s Alliance for England & National Children’s Buereau.
• Winiarska, A., Klaus, W. (2011). Dyskryminacja i nierówne traktowanie jako zjawisko społeczno-kulturowe. W: B. Kłos, J. Szymańczak (red.), Zasada równości i zasada niedyskryminacji, (s. 9-40). Warszawa: Biuro Analiz Sejmowych, Wydawnictwo Sejmowe Kancelarii Sejmu.
• Wójcik, M., Mondry, M. (2017). Badania partycypacyjne z udziałem młodzieży. Projekt INKLA - zapobieganie przemocy rówieśniczej oraz projekt Photovoice - Szkoła, klasa, grupa rówieśnicza - blaski i cienie. Teraźniejszość - Człowiek - Edukacja , 20 (4), s. 85-102.
• Young-Bruehl, E. (2012). Childism: Confronting Prejudice against Children. New Haven: Yale University Press.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2019.01.12

Biblioteka Nauki

1968825