Środowiska w(y)łączające dorosłe osoby z zaburzeniami autystycznymi

• Authors: Anna Zamkowska

Abstracts

EN

The aim of the paper is to indicate elements of social environments that both include a person with autism spectrum disorder into their group and provide support, as well as those elements that exclude them, whether explicitly, in a declared way or in a hidden, outwardly inclusive way. Based on a comparison of in- and exclusive environments, the retrospective narratives of the mothers of two autistic males who experienced the above-mentioned phenomena are presented. The presented analyses of the results of foreign surveys and in-depth interviews show that both inclusive and special schools contain elements that include and exclude people who are on the spectrum of autistic disorders. The inclusive elements of the environment include teachers who have pro-integration attitudes and shape positive social behaviors among peers which in turn integrate and protect people vulnerable to victimization. Negative experiences of victimization can lead to the aggravation of neurotic disorders and the sense of social isolation and loneliness. However, positive school experiences and participation in organized social activities is a predictor of a higher number of people with autism spectrum disorder taking part in spontaneous social activities in adulthood.

PL

Celem artykułu jest wskazanie zarówno na te elementy środowiska społecznego, które włączają osobę ze spektrum zaburzeń autystycznych do swego grona, udzielając jej wsparcia, jak i te elementy, które mają charakter wykluczający, czy to w sposób jawny, deklarowany, czy też ukryty, pozornie włączający. Na tle rozważań dotyczących porównania środowiska włączającego i wyłączającego zaprezentowano opisy przeżyć dwóch dorosłych mężczyzn z zaburzeniami autystycznymi doświadczających konsekwencji obu omawianych zjawisk w retrospektywnej narracji ich matek. Z prezentowanych analiz wyników badań zagranicznych i pogłębionych wywiadów wynika, że zarówno środowiska z założenia włączające (szkoła inkluzyjna), jak i segregacyjne (szkoła specjalna) zawierają elementy społecznie włączające oraz wykluczające osoby ze spektrum zaburzeń autystycznych. Do włączających elementów środowiska można zaliczyć nauczycieli - prezentujących nastawienia pro- integracyjne i kształtujących wśród rówieśników pozytywne zachowania społeczne o charakterze integracyjnym i chroniącym osoby narażone na wiktymizację. Negatywne doświadczenia wiktymizacji mogą prowadzić do nasilenia zaburzeń nerwicowych i poczucia osamotnienia, i izolacji społecznej. Natomiast pozytywne doświadczenia szkolne i udział w zorganizowanych działaniach społecznych jest predykatorem większego udziału osób ze spektrum zaburzeń autystycznych w niezorganizowanych działaniach społecznych w życiu dorosłym.

Keywords

PL

środowisko włączające; wykluczenie społeczne; dorosłość; spektrum zaburzeń autystycznych; wiktymizacja

EN

inclusive environment; social exclusion; adulthood; autism spectrum dis order; victimization

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2019
• Issue: 1(123)
• Pages: 283-295

Dates

published

2019

Contributors

author

Anna Zamkowska

• Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu

References

• Bauminger, N., Kasari, C. (2000). Loneliness and friendship in high-functioning children with autism. Child Development, 71(2), s. 447-456.
• Bejerot, S., Eriksson, J.M., Mörtberg, E. (2014). Social anxiety in adult autism spectrum disorder. Psychiatry Research, 220(1-2), s. 705-707. DOI: 10.1016/j.psychres.2014.08.030.
• Bishop-Fitzpatrick, L., Smith DaWalt, L., Greenberg, J.S., Mailick, M.R. (2017). Participation in Recreational Activities Buffers the Impact of Perceived Stress on Quality of Life in Adults With Autism Spectrum Disorder. Autism Research, 10(5), s. 973-982. DOI: 10.1002/aur.1753.
• Cappadocia, M.C., Weiss, J.A., Pepler, D. (2012). Bullying Experiences Among Children and Youth with Autism Spectrum Disorders. Journal of Autism & Developmental Disorders, 42 (2), s. 266-277. DOI: 10.1007/s10803-011-1241-x.
• Delfabbro, P., Winefield, T., Trainor, S., Dollard, M., Anderson, S., Metzer, J., Hammarstrom, A. (2006). Peer and teacher bullying/victimization of South Australian secondary school students: Prevalence and psychosocial profiles. British Journal of Educational Psychology, 76(Pt1), s. 71-90. DOI: 10.1348/000709904X24645.
• Dillenburger, K., McKerr, L., Jordan, J.A., Devine, P., Keenan, M. (2015). Creating an Inclusive Society. How Close are We in Relation to Autism Spectrum Disorder? A General Population Survey. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 28(4), s. 330-340. DOI: 10.1111/jar.12144.
• Falkmer, M., Anderson, K., Joosten, A., Falkmer, T. (2015). Parents’ Perspectives on Inclusive Schools for Children with Autism Spectrum Conditions. International Journal of Disability, Development and Education, 62 (1), s. 1-23. DOI: 10.1080/1034912X.2014.984589.
• Gray, C. (2004). Gray’s guide to bullying parts I-III. Jenison Autism Journal, 16 (1), s. 2-19.
• Mahady-Wilton, M.M, Craig, W.M., Pepler, D.J. (2000). Emotional regulation and display in classroom bullying: Characteristic expressions of affect, coping styles and relevant contextual factors. Social Development, 9 (2), s. 226-245. DOI:10.1111/1467-9507.00121.
• Mazurek, M.O. (2014). Loneliness, friendship, and well-being in adults with autism spectrum disorders. Autism: The International Journal of Research and Practice, 18(3), s. 223-232. DOI: 10.1177/1362361312474121.
• Mesibov, G.B., Shea, V. (2001). The culture of autism. From theoretical understanding to educational practice. Pobrane z http://www.autismuk.com/index3sub1.htm.
• Orsmond, G.I., Krauss, M.W., Seltzer, M.M. (2004). Peer relationships and social and recreational activities among adolescents and adults with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34(3), s. 245-256.
• Orsmond, G.I., Shattuck, P.T., Cooper, B.P., Sterzing, P.R., Anderson, K.A. (2013). Social participation among young adults with an autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43(11), s. 2710-2719. DOI: 10.1007/s10803-0131833-8.
• Pisula, E. (2008). Dziecko z autyzmem jako ofiara przemocy. Dziecko Krzywdzone, 1(22), s. 1-14.
• Roekel, E. van, Scholte, R.H.J., Didden, R. (2010). Bullying Among Adolescents With Autism Spectrum Disorders: Prevalence and Perception. Journal of Autism & Developmental Disorders, 40(1), s. 63-73. DOI: 10.1007/s10803-009-0832-2.
• Schmidt, L., Kirchner, J., Strunz, S., Broźus, J., Ritter, K., Roepke, S., Dziobek, I. (2015). Psychosocial functioning and life satisfaction in adults with autism spectrum disorder without intellectual impairment. Journal of Clinical Psychology, 71(12), s. 1259-1268. DOI: 10.1002/jclp.22225.
• Solish, A., Perry, A., Minnes, P. (2010). Participation of children with and without disabilities in social, recreational and leisure activities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 23(3), s. 226-236. DOI: 10.1111/j.1468-3148.2009.00525.x.
• Taylor, L.J., Adams, R.E., Bishop, S.L., Social Participation and Its Relation to Internalizing Symptoms Among Youth With Autism Spectrum Disorder as They Transition From High School. Autism Research, 2017, 10(4), s. 663-672. DOI: 10.1002/aur.1709.
• United Nations Department of Economic and Social Affairs (2008). Creating an Inclusive Society: Practical Strategies to Promote Social Integration. Final Report of the Expert Group Meeting. Pobrane z http://www.un.org/esa/socdev/egms/docs/2008/Paris-report.pdf.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2019.01.17

Biblioteka Nauki

1968819