Teatralne oblicza nieletnich w recepcji widzów - analizy, interpretacje, refleksje

• Authors: Aleksandra Pyrzyk-Kuta

Abstracts

EN

The article covers the subjects related to creative rehabilitation and the pedagogy of theater. The discussions are a result of the realization of a project of theater workshops in a probation center for youths that are socially unfit. The activities resulted in a theater play and the reactions and interpretations of the audience were studied by means of an original Audience Reception Questionnaire. The inspiration for the undertaking was the concept of creative rehabilitation by Marek Konopczyński, centered around the development of potentiality and the creation of new, individual competences. The stages of theater work were coherent and reflected the stages of a creative process. The subject of the discussion is the last stage, so the verification - the evaluation of the accuracy of the idea and the acts of creation, performed by the audience. Theater is a dialogue between the sender - the creator, and the receiver - the audience. This dyad is special in this case as it is unconventionally set in the pedagogical and cultural realm. The initiator of this undertaking and, at the same time, the author was interested in the way the audience would perceive the subject of the presented image and what sense, new approach and meaning would they contribute to it. The aesthetic and emotional spheres of the audience were of great interest. Furthermore, an attempt was made to answer the following question: “is it possible for theater work to become a concrete offer of preventive, educational and rehabilitation efforts?” The reception of the audience was categorized by means of questions, and the entirety of the lapidary statements combined with the fuller narration create very interesting optics of the whole undertaking, which is saturated with humanism.

PL

Artykuł obejmuje zagadnienia z zakresu resocjalizacji kreującej i pedagogiki teatru. Rozważania wynikają z realizacji projektu warsztatów teatralnych w ośrodku kuratorskim z młodzieżą niedostosowaną społecznie. Efektem tych działań był spektakl teatralny, a reakcje i interpretacje odbiorców badano autorskim Kwestionariuszem recepcji widza. Inspiracją do podjęcia tak zakrojonego działania stała się koncepcja twórczej resocjalizacji Marka Konopczyńskiego, zogniskowana wokół rozwijania potencjalności i kreowania nowych, indywidualnych kompetencji. Etapy pracy teatralnej były koherentne i odpowiadały fazom procesu twórczego. Przedmiotem podjętych rozważań jest ostatnia z nich, czyli weryfikacja - ocena trafności idei oraz aktów kreacji, której dokonywali widzowie. Teatr jest dialogiem między nadawcą - kreatorem a odbiorcą - widzem. Ta diada jest tu szczególna, gdyż niecodzienna, osadzona w wymiarach pedagogicznym i kulturalnym. Inicjatorka przedsięwzięcia, a jednocześnie autorka tego opracowania, była ciekawa, w jaki sposób widzowie dokonają percepcji tematu ukazanych obrazów oraz jaki nadadzą im sens, jakie przypiszą znaczenie. Zainteresowanie wzbudzał również wymiar przeżycia estetycznego i emocjonalnego odbiorców spektaklu. Podjęto także próbę odpowiedzi na pytanie: „czy praca teatrem może stanowić konkretną propozycję działań profilaktyczno-wychowawczych, resocjalizacyjnych?”. Recepcja widzów została skategoryzowana poprzez zadane w kwestionariuszu pytania, a całokształt uzyskanych wypowiedzi, tych lapidarnych i narracji o pełniejszym kształcie, tworzy ciekawą, nasyconą humanizmem optykę wydarzenia.

Keywords

PL

teatr; ekspresja; twórcza resocjalizacja; recepcja; przeżycie estetyczne; widz; kreator

EN

theatre; expression; creative rehabilitation; reception; esthetic experience; viewer; creator

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2019
• Issue: 3(125)
• Pages: 228-247

Dates

published

2019

Contributors

author

Aleksandra Pyrzyk-Kuta

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Baro, T. (2000). Teatr - terapeutyczny ekran. Scena, 4(12).
• Blumer, H. (2007). Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda. Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”.
• Clifford, S., Hermann, A. (2003). Drama. Teatr przebudzenia. Strategie milowego kroku: praktyczny przewodnik dla instruktorów prowadzących zajęcia teatralne z młodzieżą. Warszawa: Wydawnictwo Cyklady.
• Cynkutis, Z. (2012). Aktor. Animator twórczych procesów. Łódź: Wydawnictwo Biblioteki Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej.
• Goffman, E. (2008). Człowiek w teatrze życia codziennego. Warszawa: Aletheia.
• Guzy-Steinke, H., Wilk, T. (2009). Uczeń i teatr. Realia a poszukiwania możliwości realizacji edukacji teatralnej w szkole. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „AKAPIT”.
• Hausbrandt, A. (1983). Teatr w społeczeństwie. Warszawa: WSiP.
• Hausbrandt, A., Holoubek G. (1986). Teatr jest światem. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Ingarden, R. (1966). Studia z estetyki. T. III. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Jagiełło-Rusiłowski, A. (red.). (2010). Drama w STOP-KLATCE. W kierunku pozytywnej zmiany społecznej. Warszawa: Stowarzyszenie Praktyków Dramy „STOP-KLATKA”.
• Jawłowska, A. (1988). Więcej niż teatr. Warszawa: PIW.
• Konieczna, E.J. (2014). Zastosowanie teatroterapii w praktyce pedagogicznej. W: W. Sikorski, A. Sikorska (red.), Od teatru pedagogicznego do teatru terapeutycznego (s. 60-80). Warszawa: Wydawnictwo „Difin”.
• Konopczyński, M. (1996). Twórcza resocjalizacja. Wybrane metody pomocy dzieciom i młodzieży. Warszawa: Editions Spotkania, Ministerstwo Edukacji Narodowej.
• Krasoń, K., Czerkawski, A. (2009). Skłonność emergencyjna dzieci i adolescentów. Utopia socjoempatycznej podmiotowości, zachowania ryzykowne a potencjał ekspresyjny spotkania. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Krasoń, K. (2013). Cielesność aktu tworzenia w teatrze ruchu. Kraków: Wydawnictwo „Universitas”.
• Limon, J. (2008). Obroty przestrzeni. Gdańsk: Wydawnictwo „słowo/obraz terytoria”.
• Limon, J. (2011). Brzmienia czasu. O aktorstwie i mowie scenicznej. Gdańsk: Wydawnictwo „słowo/obraz terytoria”.
• Osiński, Z. (1978). Interakcja sceny i widowni w teatrze współczesnym. W: J. Degler (red.), Wprowadzenie do nauki o teatrze. Tom III. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Pankowska, K. (2013). Kultura, sztuka, edukacja w świecie zmian. Refleksje antropologiczno-pedagogiczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Read, H. (1976). Wychowanie przez sztukę. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Rozik, E. (2011). Korzenie teatru. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Siedlecki, A. (2007). Sekrety techniki aktorskiej. Jak uczyć? Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe FOSZE.
• Schejbal, M. (2002). Płaszczyzna zadaniowa - mechanizmy i zjawiska w procesie tworzenia dzieła teatralnego. W: R. Molicka, M. Schejbal (red.). Teatr i terapia. Proces artystyczny - proces grupowy (s. 20-27). Bielsko Biała: Wydawnictwo Bielskiego Stowarzyszenia Artystycznego „Teatr Grodzki”.
• Stefańska, A. (2008). Terapeutyczno-rozwojowe funkcje procesu gry. Między dramą, dramaterapią a psychodramą. W: K. Krasoń, B. Mazepa-Domagała (red). Wyrazić i odnaleźć siebie. Czyli o sztuce, ekspresji, edukacji i arteterapii. Katowice-Mysłowice: Centrum Ekspresji Dziecięcej, Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda.
• Szulc, W. (2001). Sztuka w służbie medycyny. Od antyku do postmodernizmu. Poznań: Wydawnictwo Akademii Medycznej w Poznaniu.
• Ubersfeld, A. (2002). Czytanie teatru. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wiles, D. (2012). Krótka historia przestrzeni teatralnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wojnar, I. (1984). Sztuka jako podręcznik życia. Warszawa: Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”.
• Wojnar, I. (1995). Teoria wychowania estetycznego - zarys problematyki. Warszawa: Wydawnictwo „Żak”.
• Zimnicka-Kuzioła, E. (2003). Światła na widownię. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Żardecki, W. (2013). Teatr w refleksji i praktyce edukacyjnej. Ku pedagogice teatru. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2019.03.16

Biblioteka Nauki

1967883