Prawnoczłowiecze aspekty funkcjonowania osób transpłciowych we współczesnym świecie

• Authors: Magdalena Joanna Leżucha , Karolina Czerwiec

Title variants

EN

Human rights aspects of transgender people functioning in the contemporary world

Abstracts

PL

Płeć, która zostaje oficjalnie przypisana z chwilą narodzin (męska lub żeńska) jest oparta na cechach fizycznych. Może ona jednak nie być zgodna z tożsamością płciową – jest to sposób, w jaki czujemy naszą płeć i w jaki o niej myślimy. Osoba transpłciowa to ktoś, kto ma inną tożsamość płciową lub manifestuje ją inaczej od tożsamości płciowej, którą jej przypisano z chwilą narodzin lub może zdecydować się na manifestowanie tożsamości płciowej w różny sposób. Operacje korekty płci oraz leczenie hormonalne mogą przyczynić się do zwiększenia komfortu życia tej grupy społecznej. Jest to jednak proces czasochłonny i kosztochłonny, który nie zawsze wiąże się z pełną zmianą płci. Osoby transpłciowe doświadczają transfobii i dyskryminacji z powodu tożsamości płciowej, która mylnie kojarzona jest z orientacją seksualną. Źle rozumiane pojęcie transpłciowości powoduje, że osoby te spotykają się z nietolerancją, brakiem empatii, czy nieistnieniem bezpiecznych przestrzeni społecznych i prawnych. Jest to spowodowane głównie brakiem wiedzy w zakresie podstawowych zagadnień dotyczących transpłciowości. Zawiłe procedury sądowej zmiany płci, brak dofinansowania leczenia hormonalnego i operacyjnej korekty narządów płciowych oraz brak możliwości zawierania związków małżeńskich jest przyczyną depresji oraz wciąż dużego odsetka prób samobójczych i samobójstw u tej grupy społecznej. Stąd też ważne jest zwracanie uwagi społeczeństwa na problemy, z jakimi borykają się osoby transpłciowe oraz upowszechnianie wiedzy na temat transpłciowości.

EN

The gender that is officially assigned at birth (male or female) is based on physical characteristics. However, it may not be compatible with gender identity – this is the way we feel and think about our gender. A transgender person is someone who has or manifests a different gender identity from the gender identity assigned to him at birth. A transgender person may choose to manifest their gender identity in a variety of ways. To make more permanent physical activity it is essential to use surgery and hormone therapy. This is a time-consuming and costly process that does not always involve complete gender reassignment. Transgender people experience transphobia and discrimination because of their gender identity, which is mistakenly associated with sexual orientation. The misunderstood concept of transgender causes that transgender people encounter intolerance, a lack of empathy, and the non-existence of safe social and legal spaces. This is mainly due to a lack of knowledge on the fundamental issues of transgenderism. Complex judicial procedures for sex reassignment, lack of funding for hormonal treatment and surgical genital correction, and the inability to marry are the cause of depression and a still high percentage of suicide attempts and suicides in this social group. Hence, it is important to draw social attention to the problems faced by transgender people and to disseminate knowledge about transgenderism.

Keywords

EN

transgender; human; society; law; knowledge; tolerance; understanding

PL

transpłciowość; człowiek; społeczeństwo; prawo; wiedza; tolerancja; zrozumienie

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2022
• Issue: 1(135)
• Pages: 60-85

Dates

published

2022

Contributors

author

Magdalena Joanna Leżucha

• Państwowa Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna im. ks. Bronisława Markiewicza w Jarosławiu

• https://orcid.org/000000025548559X

author

Karolina Czerwiec

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

• https://orcid.org/0000000237746901

References

• Abramowska, M., Bojarska, K., Chaber, A., Dynarski, W., Hunt, R., Jąderek, I., Kowalczyk, R., Krupka-Matuszczyk, I., Krzystanek, M., Loewe, A., Mazurczak, A., Rodzinka, M., Rogowska-Szadkowska, D., Sady, F. (2016). Zdrowie LGBT. Przewodnik dla kadry medycznej. Kowalczyk R., Rodzinka M., Krzystanek M. (red.) Warszawa: KPH.
• Agarwal, A., Sanyal, D., Mukherjee, N. (2019). The Queering Low. Making Indian Laws LGBT+ Inclusive. Centre for Legal Policy.
• Althaus-Reid, M. (ed.) (2006). Liberation Theology and Sexuality. Aldershot: Ashgate.
• Bieńkowska., M. (2013). Transobywatelstwo po polsku. Transseksualista/tka jako obywatel. Pogranicze. Studia Społeczne, XXII, s. 175.
• Bieńkowska, M. (2012). Transseksualizm w Polsce. Wymiar indywidualny i społeczny przekraczania binarnego systemu płci. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. s. 216-220.
• Bieńkowska-Ptasznik, M. (2008). Poza binarnym podziałem płci – rzecz o transseksualizmie. W: M. Bieńkowska-Ptasznik, J. Kochanowski (red.), Teatr płci. Eseje z socjologii gender (s. 187–202). Łódź: Wydawnictwo „Wschód-Zachód”.
• Bieńkowska-Ptasznik, M. (2008). Uwięzieni w obcym ciele – ciało i tożsamość w doświadczeniu osób transseksualnych. W: J. Bator, A. Wieczorkiewicz (red.), Ucieleśnienia II. Płeć między ciałem i tekstem (s. 247–262). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Booth, E.T. (2012). A Search for Man’s Meaning: Examining Manhood from the Margins of Gender and Orientation. Arizona: State University.
• Brill, S., Pepper, R. (2008). The transgender child. San Francisco: Cleis Press
• Burlton, D.E. (2013). Reconstruction of gender law via a critical discourse analysis of trans and 3rd wave feminist narratives of sexual subjectivity, A thesis submitted in partial fulfilment of the requirements of the Manchester Metropolitan University for the degree of Doctor of Philosophy, The School of Law. Manchester Metropolitan University.
• Butler, J. (2008). Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Clarke, J.A. (2015). Identity and Form. California Law Review, 103, 4, s. 747–839.
• Clarke, J.A. (2019). They, them, and theirs. Harvard Law Review, 132, s. 894–991.
• Conron, K.J., Scott, G., Stowell, GS, Landers, SJ. (2012). Transgender health in Massachusetts: results from a household probability sample of adults. Am. J. Public Health. 102, s. 118–22.
• Cornwall, S. (2007). No Longer Male and Female: the challenge of intersex conditions for theology. University of Exeter.
• Currah, P., Juang, R., Price Minter S. (2006). Introduction, W: P. Currah, R. Juang, M.S. Price (red.), Transgender Rights (s. 124). Minneapolis: University of Minnesota Press, London.
• Dhejne, C., Oberg, K., Arver, S., Landen, M. (2014). An analysis of all applications for sex reassignment surgery in Sweden, 2016–2010: prevalence, incidence, and regrets. Arch. Sex. Behav, 43, s. 1535–1545.
• Dokument tematyczny, część 5, Rekomendacje dla państw członkowskich Rady Europy, pkt. 6, s. 26.
• Dunn, P.R. (2018). The Conditions for Obtaining Legal Gender Recognition: A Human Rights Evaluation. University of Bristol Law School.
• Dynarski, W., Grodzka, A., Podobińska L. (2010). Tożsamość płciowa – zagadnienia medyczne, społeczne i prawne. W: A. Śledzińska-Simon (red.) Prawa osób transseksualnych. Rozwiązania modelowe a sytuacja w Polsce (s. 35–36). Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
• Dynarski, W. (2019). Między nieuznaniem a odrzuceniem. Trans rodziny a prawa człowieka. W: I. Jąderek, W. Dynarski, A.M. Kłonkowska. Rodzina przede wszystkim – trans rodzicielstwo w Polsce. Raport z badań (s. 74–75). Warszawa: Fundacja Trans-Fuzja.
• Dz.U. C 305 z 31.10.1994, s. 80. Pobrane z: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=OJ:C:2019:305:FULL&from=EN.
• Ehrensaft, D. (2012). Gender born, gender made. New York: The Experiment.
• Grant, J.M. i in. (2011). Injustice at Every Turn: A Report of the National Transgender Discrimination Survey, National Center for Transgender Equality and National Gay and Lesbian Task Force,Washington. Pobrane z: https://transequality.org/sites/default/files/docs/resources/NTDS_Report.pdf.
• Greenberg, K. (2012). Still Hidden in the Closet: Trans Women and Domestic Violence. Berkeley Journal Of Gender, Law & Justice, 27, 2, s. 198–251.
• Gromkowska-Melosik, A. (2017). Rekonstrukcje tożsamości współczesnych kobiet. Paradoksy emancypacji. Pedagogika Społeczna, 2 (64), s. 95–116.
• Grzejszczak, R. (2013). Transpłciowość w świetle badań. W: W. Dynarski, K. Śmiszek (red.). Sytuacja prawna osób transpłciowych w Polsce raport z badań i propozycje (s. 97–103). Warszawa: Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, Trans-Fuzja.
• Hines, S. (2008). (Tran)formacja gender: zmiana społeczna i transgenderowe obywatelstwo. Tłum. Małgorzata Maciejewska. W: E.H. Oleksy (red.), Tożsamość i obywatelstwo w społeczeństwie wielokulturowym (s. 114–115). Warszawa: PWN.
• Institute of Medicine. (2011). The health of lesbian, gay, bisexual, and transgender people: Building a foundation for better understanding. Washington, DC: The National Academies Press.
• Meyer, I.H. (2003). Prejudice as stress: Conceptual and measurement problems. American Journal of Public Health, 93 (2), s. 262–265.
• Mayer, L., McHugh P. (2016). Introduction, Sexuality and Gender: Findings from the Biological, Psychological, and Social Sciences. Special Report, The New Atlantis, 50, s. 10–12.
• McGill, J. (2014). SOGI… So What? Sexual Orientation, Gender Identity and Human Rights Discourse at the United Nations. Canadian Journal of Human Rights, 3, s. 1–38.
• Meadow T. (2010). A Rose Is A Rose. On Producing Legal Gender Classifications. Gender & Society, 24, 6, s. 814–837.
• Menvielle, E., Tuerk, C., Perrin, E. (2005). To the best of a different drummer: The gender-variant child. Contemporary Pediatrics, 22 (2), s. 38–45.
• O’Keefe, C. (2016). It’s a Girl?: Sex Assignment at Birth and Autonomy, Department of Philosophy, University of Michigan.
• Polderman, T., Kreukels, B., Irwig, M., Beach, L, Chan, Y., Derks, E., Esteva, I., Ehrenfeld, J., Den Heijer, D., Posthuma, D., Raynor, L., Tishelman, A., Davis, L. (2018). The Biological Contributions to Gender Identity and Gender Diversity: Bringing Data to the Table, Behavior Genetics, s. 48, 95–108.
• Rao, D. (2014). Gender identity discrimination is sex discrimination: protecting transgender students from bullying and harassment using title IX. Wisconsin Journal of Law, Gender and Society, 28, s. 245–270.
• Reiner, W., Gearhart, J. (2004). Discordant sexual identity in some genetic males with cloacal exstrophy assigned to female sex at birth. The new England journal of medicine, s. 350, s. 333–341.
• Solomon, A. (2012). Far from the tree: Parents, children and the search for identity. New York: Scribner.
• Sørlie, A. (2016). Legal Gender Meets Reality: A Socio-Legal Children’s Perspective. Nordic Journal of Human Rights, 33, 4, s. 353–379.
• Spade, D. (2006). Compliance Is Gendered a Struggling for Gender Self-Determination In a Hostile Economy. W: P. Currah, R. Juang, and S. Price Minter (red.), Transgender rights (s. 217–241). Minneapolis’ London; University of Minnesota Press.
• Steensma, T., Biemond, R., de Boer, F. & Cohen-Kettenis, P. (2010). Desisting and persisting gender dysphoria after childhood: A qualitative follow-up study. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 16 (4), s. 499–516.
• Śledzińska-Simon, A. (2013). Międzynarodowe standardy ochrony praw osób transpłciowych. W: W. Dynarski, K. Śmiszek (red.) Sytuacja prawna osób transpłciowych w Polsce raport z badań i propozycje (s. 97–103). Warszawa: Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, Trans-Fuzja.
• Śledzińska-Simon, A. (red.). (2010). Prawa osób transseksualnych. Rozwiązania modelowe a sytuacja w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
• The American Psychiatric Association (APA). (2016). What Is Gender Dysphoria? Washington, DC.
• van der Wal E. (2018). Skewing the nation: mobilising queer citizenship in South Africa, Working papers series, 27, Leipzig and Halle.
• Veale, J.F. (2008). Prevalence of transsexualism among New Zealand passport holders. Aust. N.Z.J. Psychiatry 42, s. 887–889.
• Whittle, S. (2002). Respect and Equality. Transsexual and transgender rights. London: Cavendish Publishing Limited.
• Wołyniak, K. (2010), Ciało i płeć. Rozmowa z Dorotą Hędzelek, lekarzem psychoterapeutą, o problemach transseksualistów. Polityka, 37, 2770.
• Remin, K. (red.). (2009). Zasady Yogyakarty. Zasady stosowania międzynarodowego prawa praw człowieka w stosunku do orientacji seksualnej oraz tożsamości płciowej. Autorami przekładu Zasad Yogyakarty są: A. Bodnar, J. Lora, A. Gliszczyńska, K. Sękowska-Kozłowska, A. Śledzińska-Simon, R. Wieruszewski, Warszawa: Kampania Przeciw Homofobii.
• Zucker, K., Lawrence, A.A. (2009). Epidemiology of gender identity disorder. Int. J. Transgend. 11, s. 8–18.
• Zucker, K., Lawrence, A.A., Kreukels, B. (2016). Gender Dysphoria in Adults. Annual Review of Clinical Psychology, 12, s. 217–247.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2022.01.04

Biblioteka Nauki

2117574