The State of Research on the National Education Commission in the Context of Its Anniversaries

• Authors: Elwira Kryńska

Abstracts

EN

The aim of the article is to analyze the state of research on the Commission of National Education in the context of its anniversaries, especially anniversary celebrations and scientific achievements in 1873, 1973, 2013 and 2023. The historical-comparative method was used, which is used in research on the course of phenomena and processes taking place in past and is based mainly on the analysis of historical sources. Ceremonies commemorating the founding of KEN provoke increased interest in its merits, because the achievements of this distinguished institution are still in the center of attention, not only of historians, education historians, educators, lawyers, but also of those who treat the Polish Enlightenment tradition as an inspiration for reforming the education system. And this is hardly surprising, because the National Education Commission inspired young people with the spirit of citizenship and patriotism, and thus contributed to the survival of Polish culture and language. Moreover, subsequent anniversary celebrations are also a great way to pay tribute to the members and people cooperating with KEN. Generally, these are activities that serve to consolidate historical memory, because good memory of the past is also a clear awareness of the connection with the present.

Keywords

EN

Poland; National Education Commission; enlightenment; jubilee; research

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Kultura i Edukacja
• Year: 2023
• Issue: 4(142)
• Pages: 23-40

Dates

published

2023

Contributors

author

Elwira Kryńska

• University of Bialystok

• https://orcid.org/0000000161812414

References

• Ausz, M., & Puchowski, K. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Szkoły w Wydziale Pijarskim. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 9. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Bartnicka, K. (1975). Po jubileuszu 200-lecia utworzenia Komisji Edukacji Narodowej. Rozprawy z Dziejów Oświaty, XVIII(75).
• Bartnicka, K. (Ed.) (2015). Ustawy Kommissyi Edukacyi Narodowej dla Stanu Akademickiego i na szkoły w krajach Rzeczypospolitej przepisane. Wydawnictwo Ministerstwo Edukacji Narodowej.
• Bartnicka, K. (Ed.). (2018). Research on the Commission of National Educational and its Schools: Achievements and Perspectives. Wydawnictwo Polska Akademia Nauk.
• Bartnicka, K., & Dormus, K. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Szkoły w Wydziale Mazowieckim. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 5. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Bartnicka, K., Dormus, K., & Wałęga, A. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Part I. O Komisji – wprowadzenie. Part II. Wybór tekstów źródłowych. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Bednarski, S. (1933). Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce. Wydawnictwo WAM.
• Brodziński, K. (1926). Mowy i pisma patriotyczne oraz o powołaniu i obowiązkach młodzieży akademickiej. Wydawnictwo Wyd. Nakładem Krakowskiej Spółki Wydawniczej.
• Brynkus, J. (2014). Inspiracje i odwołania do dzieła Komisji Edukacji Narodowej w nauczaniu szkolnym Polski Ludowej. In K. Dormus, B. Popiołek, A. Chłosty-Sikorska, & R. Ślęczka (Eds.), Komisja Edukacji Narodowej. Kontekst historyczno-pedagogiczny (pp. 477–493). Biblioteka Współczesnej Myśli Pedagogicznej. Vol. III. Wydawnictwo Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
• Chmielewski, W. (2013, October 18). Konferencja naukowa w 240. rocznicę utworzenia Komisji Edukacji Narodowej. Przegląd Historyczno-Oświatowy, 3-4, 206–208.
• Chrzanowski, I. (1923), Komisja Edukacyjna i jej posiew, cz. II: Posiew Komisji Edukacyjnej. Wydawnictwo Nakładem Gebethnera i Wolffa.
• Czapliński, K. (1923, October 14). Gasiciele światła. Robotnik,
• Danowska, E. (2020). Materiały do dziejów kasaty zakonu jezuitów w 1773 r. i początków działalności KEN w Bibliotece Naukowej PAU i PAN i Bibliotece Książąt Czartoryskich w Krakowie. Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie, LXV, 9–20.
• Dąbrowski, J. (1923). Historja powszechna, t. 3, Czasy nowożytne z 310 ilustracjami w tekście. Wydawnictwo Nakład i Własność K. S. Jakubowskiego.
• Dormus, K., Popiołek, B., Chłosta-Sikorska, A., & Ślęczka, R. (Eds.). (2014). Komisja Edukacji Narodowej. Kontekst historyczno-pedagogiczny. Biblioteka Współczesnej Myśli Pedagogicznej. Vol. III. Wydawnictwo Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
• Dybiec, J. (2014). Źródła rękopiśmienne, archiwalne i drukowane do dziejów Komisji Edukacji Narodowej w zbiorach polskich i obcych. In K. Dormus, B. Popiołek, A. Chłosty-Sikorska, & R. Ślęczka (Eds.), Komisja Edukacji Narodowej. Kontekst historyczno-pedagogiczny (pp. 39–43). Biblioteka Współczesnej Myśli Pedagogicznej. Vol. III. Wydawnictwo Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
• Głos Lubelski. (1923, October 28). Ku uczczeniu 150-ej rocznicy ustanowienia Komisji Edukacji Narodowej i zgonu ks. Stanisława Konarskiego. Głos Lubelski, X(293), 1–12.
• Grodziska, K. (2015). Pamięć Świata. Realizacja Programu UNESCO w Bibliotece Naukowej PAU i PAN. Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie, 60, 335–340.
• Grzebień, L. (1975). Jezuici i Komisja Edukacji Narodowej. Przegląd Powszechny, 3/4.
• Hahn, W. (1923, October 28). Obchód setnej rocznicy ustanowienia Komisji Edukacji Narodowej w r. 1873. Głos Lubelski, X(293), 8–10.
• Jamrożek, W., & Szablicka-Żak, J. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Szkoły w Wydziale Nowogródzkim. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 12. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Jobert, A. (1979). Komisja Edukacji Narodowej w Polsce 1773–1794. Jej dzieło wychowania obywatelskiego. Wydawnictwo Ossolineum.
• Kamińska, J. (1918). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Szkoły w Wydziale Litewskim. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 11. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Karbowiak, A. (1893). O książkach elementarnych na szkoły wojewódzkie z czasów Komisji Edukacji Narodowej. Wydawnictwo ze Związkowej Drukarni we Lwowie.
• Karbowiak, A. (1901). Wychowanie fizyczne Komisji Edukacji Narodowej w świetle historii pedagogiki. Muzeum, 17(3), 123–129.
• Karbowiak, A. (1902). Wychowanie fizyczne komisji Edukacji Narodowej w świetle historii pedagogiki. Wydawnictwo I. Drukarnia Związkowa.
• Karbowiak, A. (1905). System dydaktyczno-pedagogiczny Komisji Edukacji Narodowej. Przegląd Historyczny, 1(2), 222–247.
• Karbowiak, A. (1907). Pedagogika KEN w świetle systemów pedagogicznych XVIII w. Przewodnik Naukowy i Literacki, XXXV, 207–224.
• Kot, S. (1923). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Wydawnictwo Gebethner i Wolff.
• Kot, S. (1924). Historia wychowania. Wydawnictwo Gebethner i Wolff.
• Krzemiński, S. (1908). Kommissya Edukacyjna, odczyt [wydany w: „115 lat po zgaszeniu Kommissyi Edukacyjnej przez Targowicę”]. Wydawnictwo W. ARCTA.
• Kukulski, Z. (1939). Pierwsi nauczyciele świeccy w szkole wydziałowej lubelskiej w dobie Komisji Edukacji Narodowej. Wydawnictwo skład główny Księgarni św. Wojciecha.
• Kukulskiego, Z. (1923). Pierwiastkowe przepisy pedagogiczne Komisji Edukacji Narodowej z lat 1773–1776. Wydawnictwo M. ARCT i S-ka w Lublinie.
• Kurdybacha, Ł., & Mitera-Dobrowolska, M. (1973). Komisja Edukacji Narodowej. Wydawnictwo Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Majchrowicz, F. (1923). Wielka reforma szkolna ks. Stanisława Konarskiego i Komisji Edukacji Narodowej. Wydawnictwo Książnica Polska.
• Majorek, Cz. (2014). Przesłanie Komisji Edukacji Narodowej dla współczesności, w: Komisja Edukacji Narodowej. Kontekst historyczno-pedagogiczny. In K. Dormus, B. Popiołek, A. Chłosty-Sikorska, & R. Ślęczka (Eds.). Komisja Edukacji Narodowej. Kontekst historyczno-pedagogiczny. Biblioteka Współczesnej Myśli Pedagogicznej. Vol. III. Wydawnictwo Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
• Marszałek, P. K. (1995). Rada Obrony Państwa z 1920 roku: studium prawnohistoryczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Massalski, A., & Kula, E. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Szkoły w Wydziale Wołyńskim i Ukraińskim. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 7–8. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Meissner, A., & Wałęga, A. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Słownik biograficzny. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 2. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Meissner, A., Ślęczka, R., & Pękowska, M. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Szkoły w Wydziale Małopolskim. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 6. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Mrozowska, K. (1971). Trzy jubileusze Komisji Edukacji Narodowej 1873–1923–1973 (Przegląd dorobku i postulaty). Przegląd Historyczno-Oświatowy, 1, 11–34.
• Mrozowska, K. (1973). Pisma i projekty pedagogiczne doby Komisji Edukacji Narodowej. Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Mrozowska, K. (1978). Jezuici i Komisja Edukacji Narodowej. In Wiek Oświecenia. 2. Wydawnictwo PWN.
• Mrozowska, K. (1987). L’héritage des jésuites en Pologne dans l’activité de la Commission de l’Éducation Nationale, 1773–1794. Rassegna di Pedagogia, 45, 269–277.
• Na pamiątkę stuletniej rocznicy ustanowienia Komisji Edukacji Narodowej. (1873). Wydawnictwo w Księgarni Gubrynowicza i Schmidta.
• Pohowska, H. (1925). Sprawa oświaty ludu w dobie Komisji Edukacji Narodowej. Wydawnictwo M. Arcta.
• Poprawski, J. (1923). Ustanowienie i znaczenie Komisji Edukacji Narodowej. Wydawnictwo Nakł. Spółki Pedagogicznej.
• Ratajczak, K., & Nowicki, M. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Bibliografia. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 14. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Rowid, H. (1923). Komisja Edukacji Narodowej a obecne prądy w wychowaniu i nauczaniu. W 150. rocznicę ustanowienia Komisji Edukacji Narodowej 1773–1923. Ruch Pedagogiczny, 7-8, 129–140.
• Ryś, J. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Akademia Krakowska. Szkoła Główna Koronna. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 3, Part 1. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Skorzepianka, M. (1935). Feliks Oraczewski rektor Kakowskiej Szkoły Głównej. Wydawnictwo Nakł. Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.
• Szybiak, I., & Buczek, K. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Szkoły w Wydziale Żmudzkim. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 10. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Śliwerski, B. (2013, October 15). Kto zna KEN-a? sliwerski-pedagog.blogspot.com
• Topij-Stempińska, B. (2014). Jezuici i Komisja Edukacji Narodowej w polskiej historiografii XX wieku i początkach XXI wieku. K. Dormus, B. Popiołek, A. Chłosty-Sikorska, & R. Ślęczka (Eds.), Komisja Edukacji Narodowej. Kontekst historyczno-pedagogiczny (pp. 409–418). Biblioteka Współczesnej Myśli Pedagogicznej. Vol. III. Wydawnictwo Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
• Tync, S. (1922). Nauka moralna w szkołach KEN. Wydawnictwo Książnica Polska.
• Urniaż, J. (2020). Oświecenie a reforma Komisji Edukacji Narodowej, jej pionierski system scentralizowanego zarządzania, program szkolny i wychowanie fizyczne: mity i rzeczywistość. Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe, 3(1), 11–27.
• Walasek, S. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Szkoły w Wydziale Poleskim. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 13. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.
• Wierzbowski, T. (1921). Szkoły parafialne w Polsce i na Litwie za czasów Komisji Edukacji Narodowej, 1773–1794. Wydawnictwo Książnica Polska.
• Żołądź-Strzelczyk, D. et al. (2018). Komisja Edukacji Narodowej 1773–1794. Szkoły w Wydziale Wielkopolskim. Seria: Komisji Edukacji Narodowej Model Szkoły i Obywatela. Vol. 4. Wydawnictwo IHN PAN, ASPRA-JR.

Identifiers

DOI

10.15804/kie.2023.04.02

Biblioteka Nauki

27177625