Kościół olkuski w reprezentatywnym raporcie Służby Bezpieczeństwa z 1960 roku

• Authors: Paweł Glugla

Abstracts

EN

This article contains information and analysis of the Security Service's operational activities against the Catholic Church in Olkusz, based on an archival document produced by the security apparatus. The territory in question belonged administratively to the Krakow Province, while in the church administration it belonged to the Diocese of Kielce. The document includes a number of important issues: a description of the Catholic Church in Olkusz, including deaneries, and the description and staffing of individual religious congregations (for which the security police also kept up-to-date documentation); Catholic activities, being part of the structures of the church organization of individual deaneries and their parishes; a current list of Catholic agents and assets; agent cases conducted against individual church objects and the clergy; repression of the clergy; issues of catechization; cases of religious construction; cooperation between the security division and civic militia; difficulties in the work of the Olkusz security service in church matters; and “hotspots” in Olkusz. Thanks to the agents it acquired, the security apparatus had current information on the functioning of the church in Olkusz, especially the clergy. Therefore, it could effectively watch over the church’s activities, neutralize many of its intentions, and punish defiant clergy in various ways. This edited archival document illustrates a wide range of issues dealt with by the Security Service of the 1960s. Its form, and this systematic range of issues, was imposed from above and was compulsory throughout the entire territory of the People's Republic of Poland.

Keywords

EN

Olkusz; Catholic Church; Security Service; 1960s; archival document

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Krakowskie Studia Małopolskie
• Year: 2019
• Volume: 24
• Pages: 64-88

Dates

published

2019

Contributors

author

Paweł Glugla

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• Czuchnowski W., Proces kurii krakowskiej 1953, Kraków 2003.
• Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem katolickim 1944–1990 w świetle dokumentów MSW, Warszawa 2000.
• Dyrcz R., Laska J., Raźny J., Zając E., Teczka ewidencji operacyjnej na księdza. Teoria i praktyka pracy operacyjnej SB, Kraków 2009.
• Dziurok A. (red.), Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych 1945–1989, Warszawa 2004.
• Dziurok A., Marecki J., Musiał F. (wybór i oprac.), Instrukcje, wytyczne, okólniki dyrektor Departamentu V MBP dotyczące działań przeciwko Kościołowi katolickiemu w latach 1945–1953, Kraków–Katowice 2012.
• Frazik W., Musiał F., Szpytma M., Wenklar M., Ludzie bezpieki województwa krakowskiego. Obsada stanowisk kierowniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa w województwie krakowskim. Informator personalny, Kraków 2009.
• How Russia rules Poland, „Polish American Youth Fourier” 1947, nr 11.
• IPN Ka 0229/85.
• IPN Kr 057/859.
• IPN Kr 009/2066.
• IPN Kr 039/2, t. 7.
• IPN Kr 039/2, t. 13.
• IPN Kr 039/2, t. 15, cz. 3.
• Jędraszewski M., Teczki na Baraniaka, t. 1–2, Poznań 2009.
• Kornat M., Jałta – fałszywa wizja pokoju światowego, [w:] Jałta. Rzeczywistość, mit i pamięć, red. S. Łukasiewicz, Warszawa 2019.
• Krawczyk M., Działalność Urzędu do Spraw Wyznań w zakresie tworzenia i obsady stanowisk kościelnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, Seria: Administracja i Zarządzanie” 2013, nr 97.
• Marecki J., Karmelici bosi w kręgu zainteresowań aparatu bezpieczeństwa PRL na terenie województwa krakowskiego w świetle zachowanych sprawozdań kierowanych do MBP i MSW w latach 1947–1970, „Folia Historica Cracoviensia” 2004, nr 10.
• Musiał F. (red.), Wokół teczek bezpieki. Zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, Kraków 2008.
• Piotrowski M. (oprac. ), Ludzie bezpieki w walce z Narodem i Kościołem. Służba Bezpieczeństwa w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1944–1978 – Centrala, Lublin 2000.
• Piotrowski P. (red.), Aparat Bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. II: 1956–1975, Warszawa 2006.
• Ruzikowski T. (red.), Pion walki z podziemiem niepodległościowym RBP/MBP 1944–1954, Warszawa 2016.
• Smolarski L., Brystygier (Brystiger, Brüstiger) Julia, [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1, red. F. Tych, Warszawa 1978.
• Szwagrzyk K. (red.), Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 1: 1944–1956, Warszawa 2005.
• Śledzianowski J., Ksiądz Czesław Kaczmarek – biskup kielecki 1895–1963, Kielce 1991.
• Ustawa z 19 kwietnia 1950 r. o zmianie organizacji naczelnych władz państwowych w zakresie gospodarki komunalnej i administracji publicznej, Dz.U. 1950, nr 19, poz. 156.
• Ustawa z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, t.j. Dz.U. 2016, poz. 152 z późn. zm.
• Żaryn J. (oprac.), Ofensywa kleru a nasze działania, [w:] Dokumenty do dziejów PRL. Aparat bezpieczeństwa w latach 1944–1956. Taktyka, strategia, metody, cz. I: Lata 1945–1947, Warszawa 1994.

Identifiers

DOI

10.15804/ksm201905

Biblioteka Nauki

1968927