Samorząd terytorialny w kryzysach III RP. Zarys problematyki

• Authors: Andrzej Piasecki

Title variants

EN

Local government in the crises in the Third Polish Republic. An outline of the issue

Abstracts

EN

During the majority of Polish crises, apart from the reaction of the central authorities, the responses of the local institutions were also noticeable. The very creation of local government in 1990 materialized under conditions of the profound political, social and economic crisis. In 1997, the flood revealed the weaknesses in the administration of the commune. In turn, the strength of frustration that was accumulated in many local communities, manifested itself during the agricultural protests in 1999. The global financial crisis (2008–2009) has had the mild impact on Poland, but it caused a breakdown in many communes. Similarly, the effects of social unrest during the pandemic and the wave of refugees from across the eastern border (2020–2022) were unevenly distributed. This article is an attempt to address the questions concerning its title: did the crises turn out to be more of a threat or an opportunity for local communities? To what extent have the crises revealed the specific functioning of local government? Were local councilors and municipality staff able to work effectively under the extreme circumstances? How to assess the crisis experiences in the context of legal and institutional changes.

Keywords

EN

crisis; local government; communes (or municipalities); administration; politics

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Krakowskie Studia Małopolskie
• Year: 2023
• Volume: 3(39)
• Pages: 141-167

Dates

published

2023

Contributors

author

Andrzej Piasecki

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

• https://orcid.org/0000000152452242

References

• Bokszczanin A., Społeczne i psychiczne reakcje dzieci i młodzieży na powódź 1997 roku, Warszawa 2003.
• Ciak J.M., Bankructwa, t. I, „Państwa i samorządy”, Warszawa 2023.
• Drelich S., Liberalizm w żargonie politycznym Leppera, „Dialogi Polityczne” 2004, nr 2,
• Dudek A., Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Kraków 2004.
• Ferens A., Transformacja systemu władzy lokalnej w Polsce. Próba identyfikacji zasadniczych tendencji, [w:] Ewolucja polskiego systemu politycznego po 1989 r. w świetle komparatystycznej teorii polityki, A. Antoszewski (red.), Wrocław 1994.
• Ferguson N., Rynek I ratusz. O ukrytej sieci powiązań, która rządzi światem, (tłum. W. Tyszka), Kraków 2020.
• Foryś G., Dynamika sporu. Protesty rolników w III Rzeczpospolitej, Warszawa 2008.
• Fraszka B., Sytuacja na granicy polsko-białoruskiej: przyczyny, aspekt geopolityczny, narracje, raporty specjalne, Warsaw Institute, 23 grudnia 2021 r., https://warsawinstitute.org/pl/sytuacja-na-granicy-polsko-bialoruskiej-przyczyny-aspekt-geopolityczny-narracje/.
• Gadomska A., Korzeniowska K., Polska bardziej gościnna, „Gazeta Wyborcza”, 21.03.2022.
• Gadomska A., Pawłowska D., Sto tysięcy ofiar wirusa, „Gazeta Wyborcza”, 10.01.2022.
• Grosse T.G., Plan antykryzysowy rządu: bardziej stabilności czy rozwoju?, „Międzynarodowy Przegląd Polityczny” 2009, nr 1.
• Janicki M., Bartoszyce: przegrana bitwa policji, „Polityka”, 28.08.1999.
• Janicki M, Sondaż: Polacy a wojna, „Polityka”, 30.03.2022.
• Kamiński R., Zarząd komisaryczny jako instrument nadzoru nad samorządem terytorialnym w Polsce. Studium politologiczno-prawne, Wrocław 2019.
• Klapsa J., Nysa na dnie, „Wspólnota”, 16.08.1997.
• Klimas B., My z Wami, „Wspólnota”, 12.03.2022.
• Klimek M., Działania pomocowe jednostek samorządu terytorialnego wobec epidemii, [w:] Wyzwania dla polityki społecznej w kontekście pandemii korona wirusa, N. Pikuła, M. Grewiński, E. Zdebska, W. Glac (red.), Kraków 2020.
• Książkowski M., Liczba nadmiarowych zgonów w czasie pandemii: Polska na drugim miejscu wśród krajów OECD [RAPORT], „Puls Medycyny”, 3 grudnia 2021, https://pulsmedycyny.pl/liczba-nadmiarowych-zgonow-od-poczatku-pandemii-polska-na-drugim-miejscu-wsrod-krajow-oecd-raport-1135288.
• Kudełko J., Wałachowski K., Żmija D., Gospodarka regionalna w obliczu kryzysu wywołanego pandemią COVID-19, Warszawa 2020.
• Kulesza M., Budowanie samorządu. Wybór tekstów ze „Wspólnoty” 1990–1997, Warszawa 2008.
• Leśniewski B. i in., Klęska, „Wprost”, 20.07.1997.
• Marcisz I., Co najpilniej potrzebne, „Wspólnota”, 9.08.1997.
• Materialny wymiar życia rodzin, CBOS BS/61/2009.
• Mikołajska M., Ponad 90 tys. nadmiarowych zgonów w Polsce. Lekarz o zapaści w ochronie zdrowia¸ „Medonet” 26 marca 2021, https://www.medonet.pl/koronawirus/koronawirus-w-polsce,covid-19-w-polsce--zapasc-sluzby-zdrowia--przyczyny--skutki--zalecenia,artykul,80863373.html.
• Mojkowski J., Łowienie winnych, „Polityka”, 2 sierpnia 1997.
• Nalewajko E., Chłopi – rolnicy – farmerzy: polityka i interesy w kontekście integracji Polski z Unią Europejską, „Studia Europejskie” 1999, nr 2
• NIK, Informacja o wynikach kontroli stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego kraju oraz przebiegu działań ratowniczych w czasie powodzi na terenie południowej i zachodniej Polski w lipcu 1997 r., Warszawa maj 1998, nr ewid. 23/98P/97/210/P/97/211/
• Nycz E. (red.), Społeczności lokalne w sytuacji zagrożenia i kataklizmu. Materiały z III Kędzierzyńsko-Kozielskiego Seminarium Naukowego „Społeczeństwo wobec sytuacji zagrożenia i kataklizmu” (7 listopada 1997 r.), Opole–Kędzierzyn Koźle 1998.
• Okólska H., Kot J.B. (red.), Wrocław – powódź wszechczasów 1997, Wrocław 2007.
• Opałka A., Sytuacja na giełdzie papierów wartościowych w Warszawie. Próba oceny, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2010, nr 33.
• Piasecki A.K., Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne, Warszawa 2009.
• Piasecki A., Samorząd terytorialny wobec kryzysu migracyjnego 2022 w świetle publikacji mediów branżowych. Wstęp do badań, [w:] Samorządy wobec wyzwań współczesności, P. Rogalski (red.), Lublin 2022.
• Pokładecki J., Samorząd terytorialny w warunkach transformacji systemu politycznego w Polsce, Poznań 1996
• Protest rolników 27 stycznia 1999 r. w Łagiewnikach, https://www.youtube.com/watch?v=vpApV6C5Xoo.
• Regulski J., Samorząd III Rzeczypospolitej. Koncepcje i realizacja, Warszawa 2000.
• Roman, G. Wielka powódź – Siechnice 1997, Wrocław 2017.
• Rychard A., Haman J., Wybory prezydenckie 2020. Kontekst społeczny i polityczny, Warszawa 2020, https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2020/10/Wybory-prezydenckie-2020.-Kontekst-spo%C5%82eczno-polityczny.pdf.
• Sekuła P., Aktywność protestacyjna Polaków w latach 1989–2009, „Polityka i Społeczeństwo” 2013, nr 3(11).
• Stencel M., Prekariat – nowa klasa społeczna, „Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne”, Wrocław 2014, nr 15.
• Sułek A., Opinie i nastroje społeczeństwa polskiego na przełomie 1989/1990 roku, [w:] Wielka transformacja. Zmiany ustroju w Polsce po 1989 roku, I. Krzemiński (red.), Warszawa 2011.
• Szymanowski R., Kryzys modelu państwa neoliberalnego, [w:] Kryzys w państwie. Kryzys w Unii Europejskiej. Analiza wieloaspektowa, A. Czachór, J. Jancz (red.), Poznań 2016.
• Śleszyński P., Wyzwania organizacji przestrzennej kraju w różnych skalach terytorialnych dobie kryzysów i niepewnej przyszłości, [w:] Potrzeba zmian w samorządzie terytorialnym, C. Trutkowski, J. Podgórska-Rykała (red.), Warszawa 2023.
• Tymowska K., Założenia i rzeczywistość w reformowaniu opieki zdrowotnej, [w:] Cztery reformy. Od koncepcji do realizacji, L. Kolarska-Bobińska (red.), Warszawa 2000.
• Urzędy w czasach pandemii, „Wspólnota”, 23 kwietnia 2022.
• Wojdat M., Cywiński P., Miejska gościnność: wielki wzrost, wyzwania i szanse. Raport o uchodźcach z Ukrainy w największych polskich miastach, https://metropolie.pl/fileadmin/user_upload/Ump_Ukraina_RAPORT_final_2.pdf.
• Żelazowska-Przewłoka A., Kryzys, jako element sytuacji gospodarczej, Ostrowiec Świętokrzyski 2014.

Identifiers

DOI

10.15804/ksm20230307

Biblioteka Nauki

16647951