Demokratyzacja państw Europy Środkowej i Wschodniej w kontekście rozpadu Związku Radzieckiego, na łamach czasopisma podziemnego „Obóz”

• Authors: Judyta Bielanowska

Title variants

EN

Democratization of the countries of Central and Eastern Europe in the context of the collapse of the Soviet Union, in the context of the underground magazine “Obóz”

RU

Демократизация стран Центральной и Восточной Европы в контексте распада Советского Союза, в контексте подпольного журнала «Обоз»

Abstracts

RU

Демократизация стран бывшего Советского Союза была долгим и трудным процессом восстановления суверенитета, утраченного после Второй мировой войны. Политические, социальные, экономические, культурные и институциональные преобразования, происходившие в это время как на территории бывших советских республик, так и формально независимых от СССР, но фактически полностью находящихся под его властью, представляли собой конгломерат различных факторов, обуславливающих в большинстве случаев бескровная революция. Однако системная трансформация не везде шла в том направлении, которого ожидали общество и новый политический класс. Во многих странах качество общих структурных преобразований оставляло желать лучшего. Не везде удалось заполнить институциональную пустоту, образовавшуюся после ликвидированных органов власти и аппарата безопасности. Живую оценку новой, демократической политической системы, сформулированную in statu nascendi, разделяли формирующие общественное мнение круги, действовавшие до сих пор в подполье и имевшие сильное влияние на социальные настроения отдельных стран. Одним из независимых журналов, посвященных проблемам соседних стран, был подпольный журнал «Обоз».

EN

The democratization of the former Soviet Union countries was a long and arduous process of regaining the sovereignty lost after World War II. The political, social, economic, cultural and institutional transformations taking place at that time, both in the territory of the former Soviet republics and those formally independent of the USSR, but in fact completely dominated by it, constituted a conglomerate of various factors, conditioning in most cases a bloodless revolution. The systemic transformation, however, did not go everywhere in the direction expected by society and the new political class. In many countries, the quality of overall structural transformations left much to be desired. Not everywhere was it possible to fill the institutional void left by the liquidated organs of government and the security apparatus. The lively assessment of the new, democratic political system, formulated in statu nascendi, was shared by the opinion-forming circles that had so far operated in the underground and had a strong influence on the social mood of individual countries. One of the independent magazines devoted to the problems of neighboring countries was the underground periodical “Obóz”.

Keywords

EN

“Obóz”; Central and Eastern Europe; the Soviet Union; democratization

RU

«Обоз»; Центральная и Восточная Европа; Советский Союз; демократизация

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Nowa Polityka Wschodnia
• Year: 2023
• Issue: 2(37)
• Pages: 212-238

Dates

published

2023

Contributors

author

Judyta Bielanowska

• Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu
• Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku

• https://orcid.org/0000000267647859

References

• Gorbaczow, M. (2014). Sam ze wspomnieniami. Warszawa.
• Marczenko, A. (2014). Moje zeznania. Warszawa.
• „Obóz” 1981, nr 1.
• „Obóz” 1988, nr 14.
• „Obóz” 1988, nr 15.
• „Obóz” 1989, nr 16.
• „Obóz” 1990, nr 17.
• „Obóz” 1990, nr 18.
• „Obóz” 1990, nr 19.
• „Obóz” 1990/1991, nr 20.
• „Obóz” 1991/1992, nr 21.
• „Obóz” 1992, nr 22.
• „Obóz” 1992, nr 23.
• „Obóz” 1992, nr 24.
• Borowik, B., Malicki, M. (2018). Początki „Obozu” i Studium Europy Wschodniej UW: Jan Malicki, dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, w rozmowie z Bogdanem Borowikiem. Sprawy Międzynarodowe, 71(1).
• Czekalski, T. (2013). Albania po śmierci Envera Hodży – destrukcja systemu komunistycznego. Prace Komisji Środkowoeuropejskiej PAU, XXI.
• Dryblak, Ł. (2020). Sondowanie przeciwnika czy poszukiwanie sojusznika? Stosunki polsko-rosyjskie na przykładzie Koła Przyjaźni Polsko-Rosyjskiej w Paryżu w latach 1946–1953. Studia z dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, 54(2).
• Gołąbek, B. (2019). Pierwsza wojna demokratycznej Rosji na łamach paryskiej „Russkoj Mysli”. Kaukaz-przeszłość-teraźniejszość-przyszłość, 5.
• Burakowski, A., Gubrynowicz, A., Ukielski, P. (2009). 1989 – Jesień narodów. Warszawa.
• Gough, R. (2006). A Good Comrade: Janos Kadar, Communism and Hungary: Janos Kádár, Communism and Hungary. Londyn.
• Jastrzębski, M. (1994). Materiały do bibliografii druków zwartych wydanych poza zasięgiem cenzury 13 XII 1981–31 XII 1988. Warszawa.
• Juchnowski, R. (2018). Miejsce geopolityki w polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku. Toruń.
• Kunze, T. (2016). Ceausescu. Piekło na ziemi. Warszawa.
• Lorenzen, J. (2014). Erich Honecker. Biografia polityczna. Wrocław.
• Mandics, G. (2012). Zmanipulowana rewolucja. Warszawa.
• Montefiore, S.S. (2010). Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa. Warszawa.
• Nivat, G. (2011). Fenomen Sołżenicyna. Łódź.
• Rejmer, M. (2018). Błoto słodsze niż miód – głosy komunistycznej Albanii. Wołowiec.
• Sedlecka, S. (2019). Złote piachy. Wołowiec.
• Skórzyński, J. (2014). Na przekór geopolityce: Europa Środkowo-Wschodnia w myśli politycznej polskiej opozycji demokratycznej 1976–1989. Warszawa.
• Skwirowska, S. (red.). (2001). Bibliografia niezależnych wydawnictw ciągłych z lat 1976–1990. Warszawa.
• Skwirowska, S. (red.). (2001). Bibliografia niezależnych wydawnictw ciągłych z lat 1976–1990 (indeksy). Warszawa.
• Stępień-Kuczyńska, A. (2020). Gorbaczow: „pierestrojka” i rozpad imperium, wyd. I. Łódź.
• Domagalski, W. „Obóz”. Pobrane z: https://encysol.pl/es/encyklopedia/hasla-rzeczowe/14013,Oboz.html.
• Domagalski, W. „Obóz” jako podziemna instytucja badawczo-wydawnicza. Pobrane z: https://historia.interia.pl/prl/news-oboz-jako-podziemna-instytucja-badawczo-wydawnicza,nId,1056023.
• „Obóz. Problemy narodów byłego obozu komunistycznego”. Pobrane z: https://studium.uw.edu.pl/wydawnictwa/oboz/.
• Przebinda, G. Zmarła Irina Iłowajskaja-Alberti. Pobrane z: http://www.rubl.uj.edu.pl/pracownicy/fiszka.php?os=01_przebinda&jed=KKSW&opis=przeb_gw6&w=1.

Identifiers

DOI

10.15804/npw20233710

Biblioteka Nauki

24988518