Profesora Romana Wapińskiego refleksje odnośnie roli i zadań biografistyki historycznej

• Authors: Witold Wojdyło

Abstracts

PL

W twórczości naukowej Profesora Romana Wapińskiego (1931–2008) poczesne miejsce zajmowała biografistyka historyczna. W tym nurcie Jego pisarstwa mieszczą się m.in. biografie trzech ważnych postaci polskiej sceny politycznej pierwszej połowy XX stulecia: Władysława Eugeniusza Sikorskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, liczne biogramy umieszczone na łamach Polskiego Słownika Biograficznego, monografie poświęcone świadomości politycznej i generacjom pokoleniowym w Drugiej Rzeczypospolitej, politykom polskiej sceny politycznej XX wieku. Analiza treści poniższego artykułu sprowadza się do konstatacji przyjmującej formułę głównej tezy badawczej (identyfikuje się z nią Roman Wapiński), że walory poznawcze tego gatunku pisarstwa historycznego wymagają dalszych badań naukowych, idą w parze z uznaniem: „jego obywatelstwa, wraz z dostrzeganiem przydatności niektórych jego odmian dla badań zachowań i losów większych zbiorowości […], poza tym, nie tak chyba rzadko jest to jedyna droga do powszechniejszej edukacji historycznej”. Artykuł powstał na podstawie wyselekcjonowanej literatury przedmiotu. Specyfika omawianego zagadnienia oraz artykulacja problemu badawczego w naturalny sposób rzutowała na dobór i charakter zastosowanych metod badawczych. W tekście posłużono się elementami metody analizy dyskursu, analizy tekstu, historycznej, diachronicznej. Z zastosowanych technik badawczych najbardziej przydatna okazała się analiza świadectw myśli politycznej, której istotą jest wnioskowanie na podstawie zgromadzonych i odnoszących się do podjętej problematyki badawczej materiałów źródłowych.

EN

In the scientific work of Professor Roman Wapiński (1931–2008), a prominent place was occupied by historical biography. This stream of his writing includes among others biographies of three important figures of the Polish political scene in the first half of the twentieth century: Władysław Eugeniusz Sikorski, Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski, numerous biographical notes published in the Polish Biographical Dictionary, monographs devoted to political awareness and generational groups in the Second Polish Republic, politicians of the Polish political scene in the twentieth century. The analysis of the content of the following article boils down to the statement, which takes the form of the main research thesis (Roman Wapiński identifies with it), that the cognitive values of this genre of historical writing require further scientific research, and go hand in hand with the recognition of: “its citizenship, together with the recognition of the usefulness of some of its varieties for studying the behaviour and fates of larger communities […], besides, it is probably not so rare that this is the only way to more widespread historical education”. The article is based on selected literature on the subject. The specificity of the issue in question and the articulation of the research problem naturally influenced the selection and nature of the research methods applied. The text uses elements of discourse analysis, text analysis, historical and diachronic methods. From among the applied research techniques, the most useful turned out to be the analysis of the testimonies of political thought, the essence of which is to draw conclusions on the basis of source materials collected and relating to the undertaken research problem.

Keywords

PL

Roman Wapiński; biografia; biogram; biografistyka historyczna; myśl polityczna

EN

Roman Wapiński; biography; biographical note; historical biography; political thought

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Polish Biographical Studies
• Year: 2022
• Issue: 10
• Pages: 7-25

Dates

published

2022

Contributors

author

Witold Wojdyło

• https://orcid.org/0000000341854777

References

• Baranowski K., Kadra naukowa z zakresu dyscyplin społecznych w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1981.
• Barszczewska-Krupa A., Generacja powstańcza 1830–1831. O przemianach w świadomości Polaków XIX wieku, Łódź 1985.
• Bibliografia prac Profesora Romana Wapińskiego, [w:] Druga Rzeczypospolita z morzem w tle. Księga pamiątkowa poświęcona Profesorowi Romanowi Wapińskiemu, red. A. Drzewiecki, E. Koko, Gdańsk–Gdynia 2010.
• Cywiński B., Rodowody niepokornych, Paryż 1971.
• Dzieje kultury politycznej w Polsce. Od schyłku XIX wieku do roku 1939. Materiały sympozjum zorganizowanego w dniach 3–4 kwietnia 1981 roku przez Instytut Historii UG, red. prof. R. Wapiński, Gdańsk 1981.
• Fita S., Pokolenia Szkoły Głównej, Warszawa 1980.
• Kisielewski T., Heroizm i kompromis. Portret zbiorowy działaczy ludowych, cz. 1: Okres zaborów, Warszawa 197; cz. 2: Druga Rzeczypospolita; Wojna i okupacja; Polska Ludowa, Warszawa 1979.
• Kulak T., Biografistyka a badanie kultury politycznej, [w:] Dzieje kultury politycznej w Polsce. Od schyłku XIX wieku do 1939 roku. Materiały sympozjum zorganizowanego w dniach 3–4 kwietnia 1981 roku przez Instytut Historii UG, red. R. Wapiński, Gdańsk 1981.
• Łepkowski T., Biografistyka, żywotność, tradycjonalizm, nowoczesność, „Kwartalnik Historyczny” 1975 nr 1.
• Mroczko M., Profesor Roman Wapiński jako uczony i wychowawca, [w:] Druga Rzeczypospolita z morzem w tle. Księga pamiątkowa poświęcona Profesorowi Romanowi Wapińskiemu, red. A. Drzewiecki, E. Koko, Gdańsk–Gdynia 2010.
• Narodowa Demokracja XIX–XXI wiek. Dzieje ruchu politycznego. Księga pamiątkowa poświęcona Pamięci Profesora Romana Wapińskiego (1931–2008), t. 1: Koncepcje – ludzie, t. 2: Działalność, red. T. Sikorski, A. Wątor, Toruń 2012.
• Nowak A., Metoda biograficzna w badaniach pedagogicznych, [w:] Orientacje w metodologii badan pedagogicznych, red. S. Palka, Kraków 1998.
• Polska i Polacy. Studia z dziejów polskiej myśli i kultury politycznej XIX–XX wieku. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Romanowi Wapińskiemu, red. M. Mroczek, Gdańsk 2001.
• Rok 1914. Jaka Polska, Jaki Świat? W kręgu zainteresowań badawczych Profesora Romana Wapińskiego, red. I. Sakowicz-Tebinka, Gdańsk 2016.
• Rostworowski E., Biografia, biogram, historia grup i pokoleń, „Kwartalnik Historyczny” 1973, nr 2.
• Tarczyński M., Generalicja powstania listopadowego, Warszawa 1980.
• Wapiński R., Biografistyka w Polsce, „Wiadomości–Informacje. Stowarzyszenie Autorów Polskich” 1988, nr 13–14.
• Wapiński R., Historia myśli politycznej XIX–XX wieku, Gdańsk 1997.
• Wapiński R., Ignacy Paderewski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1999.
• Wapiński R., Narodowa Demokracja 1893–1939. Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1980.
• Wapiński R., Pokolenia Drugiej Rzeczypospolitej, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991.
• Wapiński R., Polityka i politycy. O polskiej scenie politycznej XX wieku, Wrocław–Warszawa– Kraków 2006.
• Wapiński R., Roman Dmowski, Lublin 1988.
• Wapiński R., Sceptycyzm i dystans. Rozmawiał Jarosław Kurek, „Gazeta Uniwersytecka. Pismo Społeczności Akademickiej Uniwersytetu Gdańskiego” 2006, nr 3.
• Wapiński R., Świadomość polityczna w Drugiej Rzeczypospolitej, Łódź 1989.
• Wapiński R., Uwagi wstępne, [w:] Dzieje kultury politycznej w Polsce. Od schyłku XIX wieku do roku 1939. Materiały sympozjum zorganizowanego w dniach 3–4 kwietnia 1981 roku przez Instytut Historii UG, red. R. Wapiński, Gdańsk 1981.
• Wapiński R., Władysław Sikorski, Warszawa 1978.
• Wrzesiński W., Profesor Roman Wapiński jako badacz polskiej myśli politycznej, [w:] Druga Rzeczypospolita z morzem w tle, red. A. Drzewiecki, E. Koko, Gdańsk–Gdynia 2010.
• Wyka K., Pokolenia literackie, Kraków 1997.

Identifiers

DOI

10.15804/pbs.2022.01

Biblioteka Nauki

2176624