Głosowania referendalne w Rumunii – sukces czy porażka demokracji bezpośredniej?

• Authors: Małgorzata Podolak , Sabina Grabowska

Title variants

EN

Referendum Votes in Romania – Success or Failure of Direct Democracy?

Abstracts

PL

W państwach Europy Środkowo-Wschodniej instytucja referendum jest najbardziej popularnym narzędziem demokracji bezpośredniej wykorzystywanym w procesie podejmowania decyzji. Możemy dostrzec rozszerzenie zakresu spraw, które zostają poddane pod głosowanie, oprócz tradycyjnych kwestii przedmiotem referendum stają się sprawy silnie polaryzujące opinię społeczną i wywołujące znaczne emocje. W artykule przedstawiono praktykę polityczną głosowań referendalnych w Rumunii. W latach 1991–2019 odbyło się osiem głosowań, które dotyczyły najważniejszych kwestii życia publicznego, w tym dwukrotnie odwołania Prezydenta państwa Traiana Băsescu. Sprawy poddawane pod głosowanie w dużej mierze są efektem istniejących konfliktów w obozie władzy, pomiędzy prezydenta, a rządem i parlamentem, a także rywalizacji partyjnej i preferowanej problematyki zbieżnej z programami partii i oczekiwaniami społecznymi.

EN

In the countries of Central and Eastern Europe, the institution of a referendum is the most popular tool of direct democracy used in the decision-making process. We can see the extension of the scope of issues that are put to the vote, in addition to traditional issues, the subject of a referendum are issues that strongly polarize public opinion and evoke significant emotions. The article presents the political practice of referendum votes in Romania. In the years 1991–2019, eight votes were held on the most important issues of public life, including the recall of the president twice Traiana Băsescu. The matters put to the vote to a large extent result from the existing conflicts in the ruling camp, between the president and the government and parliament, as well as from party rivalry and preferred issues consistent with the party’s programs and social expectations.

Keywords

PL

Rumunia; referendum; demokracja bezpośrednia

EN

Romania; referendum; direct democracy

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2022
• Issue: 4(68)
• Pages: 137-153

Dates

published

2022

Contributors

author

Małgorzata Podolak

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000262504170

author

Sabina Grabowska

• Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/000000030530708X

References

• Brodziński W., Republika Rumunii, [w:] W. Brodziński, D. Gorecki, K. Skotnicki, T. Szymczak, Wzajemne stosunki między władza ustawodawczą a wykonawczą (Białoruś, Czech, Litwa, Rumunia, Słowacja, Węgry), Łodź
• Bryndas W., Rumunia, [w:] Systemy polityczne państw Europy Środkowej i Wschodniej. Ustrój, organy władzy, partie polityczne, red. M. Barański, Katowice 2005.
• Burakowski A., Stan M., Kraj smutny pełen humoru. Dzieje Rumunii po 1989 roku, Warszawa 2012.
• Całus K., Rumunia: lider obozu rządzącego w więzieniu, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2019-05-29/rumunia-lider-obozu-rzadzacego-w-wiezieniu.
• Ciesielska-Klinkowska J., Rumunia i Bułgaria na drodze do Unii Europejskiej (1990– 2007) – perspektywa Niemiec i Francji, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2011, nr 5.
• Culic I., Romania, [w:] Direct democracy: The Eastern and Central Experience, red. Auer, A. Butzer, Sydney 2001.
• Dąborowski T. Kolejna rekonstrukcja rządu w Rumunii. waw.pl, 17 stycznia 2018.
• Dąbrowski T., Rumunia: powrót wrogiej kohabitacji, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2012-08-22/rumunia-powrot-wrogiej-kohabitacji.
• Demian S.. A blow for Băsescu, Transitions Online, 07/01/2008.
• Dragoman D., Schimbăm (doar) ca să câştigăm? Huliganismul politic şi schimbarea regulilor electorale în România, „Polis. Revista de Știiţe Politice” 2014, nr 4.
• Dziemidok-Olszewska B., Bichta T System polityczny Rumunii, [w:] Systemy polityczne państw bałkańskich, red. T. Bichta, M. Podolak, Lublin 2012.
• Dziemidok-Olszewska B., Instytucja prezydenta w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2003.
• Dziemidok-Olszewska B., System polityczny Rumunii, [w:] Systemy polityczne państw Europy Środkowej i Wschodniej, red. W. Sokoł, M. Żmigrodzki, Lublin 2005.
• Grabowska S., Formy odpowiedzialności konstytucyjnej w Republice Rumunii, [w:] Formy odpowiedzialności konstytucyjnej w państwach europejskich, red. S. Grabowska R. Grabowski, Toruń
• Grabowska S., Immunitet parlamentarny w Rumunii, [w:] Immunitet parlamentarny w wybranych państwach europejskich, red. S. Grabowska, J. Juchniewicz, Rzeszow 2017.
• Grabowska S., Modele odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta we współczesnych państwach europejskich, Toruń
• Grabowska S., Odpowiedzialność karna głowy państwa na przykładzie Prezydenta Rumunii, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2010, nr 1.
• Jarosz A., System polityczny Rumunii, http://www.psz.pl/117-polityka/system-polityczny-rumunii.
• Konstytucja Rumunii, wstęp W. Brodziński, Warszawa 1996.
• Marian C.G., King R.F., Plus ça change: Electoral law reform and the 2008 Romanian parliamentary elections, „Communist and Post-Communist Studies” 2010, nr 43.
• Musiał-Karg M., Referenda w państwach europejskich teoria, praktyka, perspektywy, Toruń 2008.
• Pawłowski K., Zmiany polityczne w Rumunii: kryzys w Partii Socjaldemokratycznej, https://ies.lublin.pl/komentarze/zmiany-polityczne-w-rumunii-kryzys-w-partiisocjaldemokratycznej.
• Podolak M., Instytucja referendum w wybranych państwach Europy Środkowej i Wschodniej (1989–2012), Lublin 2014.
• Podolak M., Systemy polityczne w regionie – miedzy autorytaryzmem a demokracją, [w:] Wprowadzenie do studiów wschodnioeuropejskich, red. W. Paruch, A. Mironowicz, T. Wicha, t. 1, Bałkany: Przeszłość – Teraźniejszość – Przyszłość, red. M. Podolak, Lublin 2013.
• Rytel-Warzocha A., Referendum ogólnokrajowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, Warszawa 2011.
• Šedo J., Bršťakova P., Pozice rumunského prezidenta v ústavě a v praxi po roce 1989, „Politologicka revue” 2009, nr 2.
• Skrzydło W., Republika Rumunii, [w:] Ustroje państw współczesnych, red. E. Gdulewicz, Lublin 2002.

Identifiers

DOI

10.15804/ppk.2022.04.11

Biblioteka Nauki

2123365