The Constitutional Category of “Beauty” in the Polish Legal Order

• Authors: Grzegorz Maroń

Title variants

PL

Konstytucyjna kategoria „piękna” w polskim porządku prawnym

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest odniesienie do piękna w preambule Konstytucji RP z 1997 r. W pierwszej kolejności przedstawiono historię legislacyjną fragmentu wstępu ustawy zasadniczej stanowiącym o pięknie jako uniwersalnej wartości. Następnie dokonano jego interpretacji, zajmując stanowisko, że konstytucyjne pojęcie piękna jest nie tylko kategorią estetyczną, ale również i etyczną. W końcu, studium orzecznictwa oraz aktów normatywnych pozwoliło określić zakres operacjonalizacji piękna jako wartości konstytucyjnej. Krytycznie odniesiono się do stanu rzeczy, w którym piękno będące elementem konstytucyjnej aksjologii odgrywa ledwie zauważalną rolę w praktyce tworzenia i stosowania prawa polskiego.

EN

The subject of the article is a reference to beauty in the preamble to the Constitution of the Republic of Poland of 1997. First, the legislative history of the fragment of the introduction to the Constitution, which constitutes beauty as a universal value, has been presented. Then it has been interpreted, taking the position that the constitutional concept of beauty is not only an aesthetic category but also an ethical category. Finally, a study of jurisprudence and normative acts has allowed to define the scope of beauty operationalization as a constitutional value. Critical reference has been made to the state of affairs in which beauty, being an element of constitutional axiology, plays a barely noticeable role in the practice of creating and applying Polish law.

Keywords

EN

beauty; the Constitution of the Republic of Poland; preamble; axiology; legal order

PL

piękno; Konstytucja RP; preambuła; aksjologia; porządek prawny

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2023
• Issue: 2(72)
• Pages: 259-271

Dates

published

2023

Contributors

author

Grzegorz Maroń

• Rzeszow University

• https://orcid.org/0000000238619103

References

• Barszcz T., O pięknie w pracy prawnika, “Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2020, no. 4.
• Brzozowski W., Krzywoń A., Wiącek M., Prawa człowieka, Warszawa 2018.
• Dziedziak W., Metaaksjologia Konstytucji RP a nonkognitywizm (zarys zagadnień podstawowych), [in:] Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych, eds. M. Król, A. Bartczak, M. Zalewska, Part 2, Łódź 2014.
• Granat M., Ukryte bogactwo preambuły Konstytucji, “Państwo i Prawo” 2022, no. 3.
• Jaroszyński P., Piękno, “Powszechna Encyklopedia Filozofii”, http://www.ptta.pl/pef/pdf/p/piekno.pdf.
• Jaskólski M., Kilka refleksji nad problemem piękna i prawdy w ideach politycznych [in:] Doktryny – Historia – Władza, eds. A. Citkowska-Kimla, M. Kiwior-Filo, B. Szlachta, Kraków 2009.
• Lizisowa M., Funkcjonalne piękno języka prawnego, “Studia Iuridica” 2020, vol. 83.
• Simone Weil: An Anthology, ed. S. Miles, New York 2000.
• Paris P., The Aesthetics of Ethics: Exemplarism, Beauty, and the Psychology of Morality, “The Journal of Value Inquiry” 2021
• Piechowiak M., Preambuła Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. Aksjologiczne podstawy prawa, Warszawa 2020.
• Piechowiak M., Aksjologiczne podstawy polskiego prawa [in:] Geneza, filozofia i międzynarodowy kontekst prawa polskiego, eds. T. Guz, J. Głuchowski, M. Pałubska, Warszawa 2013.
• Szymanek J., Klauzule wyznaniowe w Konstytucji RP, “Studia z Prawa Wyznaniowego” 2005, no. 8.
• Tatarkiewicz W., O filozofii i sztuce, Warszawa 1986.
• Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć: sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, Warszawa 1975.
• Wilkanowicz S., Moja prywatna preambuła, “Tygodnik Powszechny” 1995, no. 6.
• Wittgenstein L., Tractatus Logico-Philosophicus, Frankfurt am Main 1963.
• Wójcikiewicz J., Piękno przestępstwa: prolegomena do estetyki sądowej, Kraków 2020.
• Zaidler K., Estetyka prawa, Warszawa–Gdańsk 2018.
• Zajadło J., Estetyka – zapomniany piąty człon filozofii prawa, “Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2016, iss. 4.

Identifiers

DOI

10.15804/ppk.2023.02.19

Biblioteka Nauki

2197723