Pojęcie legitymizacji na przykładzie statusu sędziego w polskim prawie konstytucyjnym

• Authors: Paweł Nowotko

Title variants

EN

The Concept of Legitimacy on the Example of the Status of a Judge in Polish Constitutional Law

Abstracts

EN

The subject of the analysis is the definition of legitimacy of the systemic status of a judge. The author has previously reconstructed two lexical understandings of the term “legitimacy”, which he defined as “state” and “process,” respectively. The thesis, that the way of defining the term “legitimacy” as “process” is adequate for analyzing the legitimacy of a judge’s constitutional position is the apex for further research. The author has formulated his own definition of legitimacy, referring to the judge’s systemic status. This is a particularly momentous task given the complexity of the construct of legitimacy, as well as the prevailing terminological confusion in the doctrine. The problem of legitimacy with regard to judges is crucial not only in terms of the legitimacy of their constitutional position, but also in terms of a possible finding of lack of legitimacy, given the consequences of this.

PL

Przedmiotem analizy jest definicja legitymizacji statusu ustrojowego sędziego. Autor dokonał wcześniej rekonstrukcji dwóch leksykalnych rozumień terminu „legitymizacja”, które określił odpowiednio jako „stan” i „proces”. Teza, że sposób definiowania terminu „legitymizacja” jako „procesu” jest adekwatny do analizy legitymizacji pozycji ustrojowej sędziego, stanowi asumpt do prowadzenia dalszych badań. Autor sformułował własną definicję legitymizacji, odnosząca się do statusu ustrojowego sędziego. Jest to szczególnie doniosłe zadanie z uwagi na złożoność konstruktu legitymizacji, a także panujący w doktrynie chaos terminologiczny. Problem legitymizacji w odniesieniu do sędziów jest kluczowy nie tylko pod względem uprawomocnienia ich pozycji ustrojowej, ale również pod względem ewentualnego stwierdzenia braku legitymizacji, z uwagi na konsekwencje takiego stanu rzeczy.

Keywords

PL

władza sądownicza; pozycja ustrojowa; wymiar sprawiedliwości; sędzia; definicja legitymizacji

EN

judge; administration of justice; judicial power; definition of legitimacy; systemic position

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2023
• Issue: 3(73)
• Pages: 25-36

Dates

published

2023

Contributors

author

Paweł Nowotko

• Uniwersytet Szczeciński

• https://orcid.org/0000000198609129

References

• Bałaban A., Zasada niezależności sądów i jej realizacja, „Krajowa Rada Sądownictwa. Kwartalnik” 2012, nr 2.
• Bień-Kacała A., Konstytucyjne podstawy prawa do sadu (zasada ustawowej regulacji władzy sadowniczej), „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2016, nr 3.
• Burdziej S., Sprawiedliwość i prawomocność. O społecznej legitymizacji władzy sądowniczej, Toruń 2017.
• Ciapała J., Kompetencja Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie powoływania sędziów. Refleksje krytycznemu, „Gdańskie Studia Prawnicze”2018, nr 40.
• Dąbrowski S., Łazarska A., Nadużycie władzy sędziowskiej, „Polski Proces Cywilny” 2012, nr 1.
• Dąbrowski S., Ustrojowa pozycja sędziego, „Kwartalnik Krajowej Rady Sądownictwa” 2014, nr 1.
• Dąbrowski S., Władza sądownicza – definicja, funkcja, atrybuty [w:] Pozycja ustrojowa sędziego, red. R. Piotrowski, Warszawa 2015.
• Ereciński T., Gudowski J., Iwulski J., Komentarz do prawa o ustroju sądów powszechnych i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, Warszawa 2002.
• Ereciński T., Weitz K., Efektywność ochrony prawnej udzielanej przez sądy w Polsce, „Przegląd Sądowy” 2005, nr 10.
• Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 10 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2021.
• Gizbert-Studnicki T., Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1986, nr 26.
• Gizbert-Studnicki T., Wieloznaczność leksykalna w interpretacji prawniczej, Kraków 1978.
• Hauser R., Konstytucyjna zasada niezawisłości sędziowskiej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2015, nr 1.
• Jaskiernia J., Problem legitymizacji władzy sądowniczej w ustroju politycznym Rzeczypospolitej Polskiej [w:] Trzecia władza. Sądy i trybunały w Polsce, red. A. Szmyt, Gdańsk 2008.
• Laskowski M., Uchybienie godności urzędu sędziego jako podstawa odpowiedzialności dyscyplinarnej, Warszawa 2019.
• Młynarska-Sobaczewska A., Autorytet państwa. Legitymizacyjne znaczenia prawa w państwie transformacji ustrojowej, Toruń 2010.
• Monteskiusz, O duchu praw, przeł. Tadeusz Żeleński (Boy), Warszawa 1927.
• Nowotko P., Leksykalne uwarunkowania legitymizacji na podstawie prawa konstytucyjnego, „Roczniki Nauk Prawny” 2022, nr 4.
• Piotrowski R., Zagadnienie legitymizacji władzy sądowniczej w demokratycznym państwie prawnym [w:] Legitymizacja władzy sądowniczej, red. A. Machnikowska, Gdańsk 2016.
• Piotrowski R., Sędziowie a władza wykonawcza. Wybrane problemy konstytucyjne, „Studia Iuridica” 2008, nr 48.
• Piotrowski R., Sędziowie i granice władzy demokratycznej w świetle konstytucji RP, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018, nr 1.
• Skotnicki K., Problem konstytucyjności składu obecnej Krajowej Rady Sądownictwa w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis” 2020, nr 93.
• Sobieralski K., Nadzór w sądownictwie [w:] Nadzór administracyjny. Od prewencji do weryfikacji, red. C. Kociński, Wrocław 2006.
• Tokarczyk R.A., Sprawiedliwość jako naczelna wartość prawa [w:] Teoria prawa. Filozofia prawa. Współczesne prawo i prawoznawstwo, Toruń 1998.
• Tuleja P., Ustrojowe znaczenie uchwały SN z 23.01.2020 r., „Państwo i Prawo” 2020, nr 10.
• Wiliński P., Karlik P., Komentarz do art. 178 [w:] Konstytucja RP, t. II, Komentarz do art. 87– 243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Wronkowska S., Prawodawca racjonalny jako wzór dla prawodawcy faktycznego [w:] Szkice z teorii prawa i szczegółowych nauk prawnych, red. S. Wronkowska, M. Zieliński, Poznań 1990.
• Wronkowska S., Zieliński M., Założenia szkoły poznańsko-szczecińskiej w teorii prawa, „Państwo i Prawo” 2013, nr 2.

Identifiers

DOI

10.15804/ppk.2023.03.02

Biblioteka Nauki

6567738