Ustrojowy charakter prawa łaski i amnestii w kontekście instytucji ekstradycji

• Authors: Lidia Brodowski

Title variants

EN

The Systemic Nature of Pardon and Amnesty in the Context of the Institution of Extradition

Abstracts

EN

The article addresses the issue of the concept, scope and systemic character of pardon and amnesty in correlation with the institution of extradition. It presents the divergent positions of the doctrine regarding the interpretation of the nature of the title measures and possible ways of recognizing the status of a person who has been pardoned or amnestied, and at the same time the request for extradition applies, by international agreements regulating extradition transactions. The aim of the article is to analyze the legal conditions of pardon and amnesty in comparison with binding standards in the field of extradition, both those that qualify the impediment to pardon and amnesty as an obligatory extradition impediment, and those that do not give it the indicated character. As part of the work, research methods traditionally applied in legal sciences were used, the formal-dogmatic method, the comparative method and the historical-legal method.

PL

Artykuł podejmuje problematykę pojęcia, zakresu oraz ustrojowego charakteru prawa łaski i amnestii w korelacji z instytucją ekstradycji. Prezentuje rozbieżne stanowiska przedstawicieli doktryny w zakresie interpretacji charakteru tytułowych środków oraz możliwe sposoby ujmowania statusu osoby, którą objęto ułaskawieniem lub amnestią, a jednocześnie której dotyczy wniosek o wydanie, przez reprezentatywne umowy międzynarodowe regulujące obrót ekstradycyjny. Celem artykułu jest analiza prawnych uwarunkowań ułaskawienia i amnestii w zestawieniu z wiążącymi normami w zakresie ekstradycji, zarówno tych które kwalifikują przeszkodę ułaskawienia i amnestii jako obligatoryjną przeszkodę ekstradycyjną, jak i tych które nie nadają jej wskazanego charakteru. W ramach pracy zastosowano tradycyjnie wykorzystywane w naukach prawnych metody badawcze, a mianowicie metodę formalno-dogmatyczną, metodę komparatystyczną oraz metodę historyczno-prawną.

Keywords

PL

prawo łaski; ułaskawienie; abolicja; amnestia; amnestia a ułaskawienie; ekstradycja a prawo łaski; ekstradycja a amnestia

EN

the law of grace; pardon; abolition; amnesty; amnesty vs pardon; extradition vs amnesty; extradition vs pardon

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2023
• Issue: 3(73)
• Pages: 75-89

Dates

published

2023

Contributors

author

Lidia Brodowski

• Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/000000017828868X

References

• Balicki R., Komentarz do art. 139 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. M. Haczkowska, Warszawa 2014.
• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2008.
• Banaszak B., Prawo łaski nazbyt łaskawe, „Rzeczpospolita” 2005, nr 295.
• Baran B., Prawo łaski w polskim systemie prawnym na tle powszechnym, Sosnowiec 2011.
• Brodowski L., Zasada pacta sunt servanda a Konstytucja RP, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 5.
• Buchała K., Zoll A., Polskie prawo karne, wyd. 2, Warszawa 1997.
• Complak K., Amerykańska łaska prezydencka drogowskazem dla polskiej odpowiedniczki? [w:] Wokół wybranych problemów konstytucjonalizmu. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Bałabana, red. J. Ciapała, P. Mijal, Warszawa 2017.
• Daniluk P., Amnestia i jej konstytucyjne uwarunkowania, „Przegląd Sejmowy” 2014, nr 3.
• Duda A., Wąglorz A., Zakres przedmiotowy prawa łaski z art. 139 Konstytucji (o niedopuszczalności stosowania abolicji indywidualnej, „Czaspismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2016, z. 1.
• Dugard J., Dealing with Amnesty Crimes of a Past Regime. Is Amnesty Still an Option, „Leiden Journal of International Law” 1999, vol. 12.
• Dzierżyński B., Rozporządzenia z mocą ustawy jako akty nadzwyczajnego ustawodawstwa delegowanego na tle konstytucji polskich – wybrane problemy, „Przegląd Prawa i Administracji” 2003, t. LIV.
• Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 234 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
• Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2015.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2015.
• Górecki D., Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2015.
• Grajewski J., Paprzycki L.K., Płachta M., Kodeks postępowania karnego, t. II, Komentarz do art. 425–673 k.p.k., Zakamycze 2003.
• Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2005.
• Holy K, Prawo międzynarodowe publiczne wobec amnestii, Warszawa 2015.
• Jachimowicz M., Przedmiotowy zakres prawa łaski, „Jurysta” 2007, nr 7.
• Jachimowicz M., Ułaskawienie, „Prokurator” 2006, nr 3.
• Kaczmarczyk-Kłak K., Prawo łaski w Polsce na tle porównawczym dawniej i współcześnie, Rzeszów 2013.
• Kaczmarczyk-Kłak K., Prawo łaski w świetle Konstytucji z 17 marca 1921 r. Zagadnienia ustrojowe i procesowe, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014, nr 23.
• Kozłowski K., Prawo łaski Prezydenta RP. Historia. Regulacja. Praktyka, Warszawa 2013.
• Kwiatkowski W., Federalne prawo łaski w Stanach Zjednoczonych Ameryki, „Zeszyty Prawnicze” 2015, tom 15, nr 3.
• Murzynowski A., Refleksje na temat instytucji ułaskawienia w świetle aktualnego stanu prawnego [w:] Prawo, społeczeństwo, jednostka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Kubickiemu, red. A. Łopatka, B. Kunicka-Michalska, S. Kiewilicz, Kraków 2003.
• Piotrowski R., Stosowanie prawa łaski przez Prezydenta RP, „Studia Politologiczne” 2016, vol. 42.
• Płachta M., Amnestia jako jeden ze sposobów „rozliczania” sprawców najcięższych zbrodni międzynarodowych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2003, z. 4.
• Pracki H., Funkcjonowanie prawa łaski w Polsce i innych krajach europejskich, Warszawa 2003.
• Prokop K., Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Białystok 2005.
• Rogoziński P., Instytucja ułaskawienia w prawie polskim, Warszawa 2009.
• Snitko-Pleszko M., Instytucja ułaskawienia (uwagi de lege lata i postulaty de lege ferenda), „Państwo i Prawo” 2007, z. 1.
• Sobczak J., Nowy kształt instytucji ułaskawienia [w:] Rozważania o prawie karnym: księga pamiątkowa z okazji siedemdziesięciolecia urodzin profesora Aleksandra Ratajczaka, red. A.J. Szwarc, Poznań 1999.
• Sobiech J., Prawo łaski w Rzeczypospolitej Polskiej okresu międzywojennego, „Prawo i więź” 2020, nr 1.
• Stefański R.A., Ułaskawienie w nowych uregulowaniach, „Prokuratura i Prawo” 1997, nr 9.
• Weisman N., A History and Discussion of Amnesty, „Columbia Human Rights Law Review” 1972, t. 4.
• Wilk L., O instytucji ułaskawienia (Uwagi de lege ferenda), „Państwo i Prawo” 1997, z. 5.
• Wiszowaty M., Prawo łaski Prezydenta III RP jako realizacja funkcji przedstawiciela suwerennego narodu oraz strażnika bezpieczeństwa państwa. Uwagi po Uchwale Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2017 r. (sygn. akt I KZP 4/17), „Gdańskie Studia Prawnicze” 2018, t. XL.

Identifiers

DOI

10.15804/ppk.2023.03.06

Biblioteka Nauki

6645785