Wpływ sytuacji międzynarodowej na kształt dwudziestowiecznych polskich konstytucji

• Authors: Adam Tokarski

Title variants

EN

The Impact of the International Situation on the Shape of the Twentieth-Century Polish Constitutions

Abstracts

PL

Tematem artykułu jest kwestia wpływu sytuacji międzynarodowej na kształt polskich dwudziestowiecznych ustaw zasadniczych i określenie, w jaki sposób polski ustrojodawca umożliwiał realizację założeń polskiej polityki zagranicznej. W pierwszej części opracowania omówiony został wpływ sytuacji międzynarodowej na postanowienia Konstytucji z 1921 r. i 1935 r., ze szczególnym uwzględnieniem przepisów odnoszących się do czasu wojny. W części drugiej artykułu zwrócono uwagę na kwestie zmian ustrojowych związanych z przynależnością Polski do państw bloku wschodniego. Część trzecia artykułu dotyczy wpływu sytuacji geopolitycznej na kształt reform konstytucyjnych w okresie transformacji ustrojowej Polski. W ostatniej części opracowania dokonano analizy wpływu polskich dążeń do integracji europejskiej i wstąpienia do NATO na kształt obecnie obowiązującej Konstytucji z 1997 r.

EN

The subject of the article is the issue of the impact of the international situation on the shape of Polish twentieth-century fundamental laws and the determination of how the Polish constitutional legislator made it possible to implement the assumptions of Polish foreign policy. The first part of the article discusses the impact of the international situation on the provisions of the Constitutions of 1921 and 1935, with particular emphasis on the provisions relating to wartime. The second part of the article draws attention to the issues of political changes related to Poland’s membership in the Eastern Bloc countries. The third part of the article concerns the impact of the geopolitical situation on the shape of constitutional reforms during the period of Poland’s political transformation. The last part of the article analyzes the impact of Polish aspirations for European integration and NATO accession on the shape of the currently binding Constitution of 1997.

Keywords

PL

sytuacja międzynarodowa; Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej; funkcje ustrojowe Prezydenta; integracja europejska

EN

international situation; the Constitution of the Republic of Poland; the President’s political functions; European integration

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2023
• Issue: 4(74)
• Pages: 25-37

Dates

published

2023

Contributors

author

Adam Tokarski

• Akademia Handlowa Nauk Stosowanych w Radomiu

• https://orcid.org/000000019675260X

References

• Balicki R., Zagadnienie „rozdziału europejskiego” w Konstytucji RP – uwagi de lege ferenda [w:] Zasada pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej w praktyce działania organów władzy publicznej RP, red. M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska, Wrocław 2015.
• Bień-Kacała A. Tarnowska A., Rozporządzenia z mocą ustawy – modele, teoria i praktyka w polskim systemie parlamentarno – gabinetowym w latach 1921–1926 oraz po 1989 r., „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2021, nr 14 (4).
• Boć J., Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, Wrocław 1998.
• Brzeziński Z., Wielka szachownica. Główne cele polityki amerykańskiej, Warszawa 1998.
• Eckert M., Historia polityczna Polski lat 1918–39, Warszawa 1988.
• Fiktus P., Ocena nowelizacji Konstytucji PRL w 1976 r. według publicystyki paryskiej „Kultury” [w:] Rodzinna Europa. Europejska myśl polityczno – prawna u progu XXI wieku, red. P. Fiktus, H. Malewski, M. Marszał, Wrocław 2015.
• Gdulewicz E., Zasada jednolitej i niepodzielnej władzy prezydenta w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 23 kwietnia 1935 r., „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G” 1974, vol. XXI.
• Gorbaczow M., Przebudowa i nowe myślenie. Dla naszego kraju i całego świata, Warszawa 1988.
• Jarosz Z., Zawadzki S., Prawo konstytucyjne, Warszawa 1980.
• Kustra-Rogatka A., Czy Unia Europejska zmieniła Konstytucję? (o dynamice znaczenia integracji europejskiej w polskim konstytucjonalizmie), „Państwo i Prawo” 2022, z. 10.
• Mażewski L., Stany nadzwyczajne w Polsce w latach 1918–1989. Szkic ustrojowopolityczny, Toruń 2007.
• Moczulski L., Polska pomiędzy Niemcami a Rosją. Mit geopolityczny a rzeczywistość [w:] Problematyka geopolityczna ziem polskich, red. P. Eberhardt, Warszawa 2008.
• Mojak R., Geneza i kształtowanie się koncepcji instytucji prezydenta w procesie reform ustrojowych w r. 1989, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G” 1992, vol. XXXIX.
• Paszkudzki A., Konstytucja z dnia 23 kwietnia 1935 roku, Lwów–Warszawa 1935.
• Patyra S., Akty o mocy ustawy w polskim porządku konstytucyjnym. Tradycja a współczesność, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 2.
• Persak K., „Troskliwy opiekun i światły doradca Polski Ludowej” – poprawki Józefa Stalina do Konstytucji PRL z 22 lipca 1952 r. [w:] PRL. Trwanie i zmiana, red. D. Stola, M. Zaremba, Warszawa 2003.
• Posseltówna I., Konstytucja z dnia 23 kwietnia 1935 r. wraz z ustawą wyborczą do Sejmu, Senatu oraz ustawą o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej, Warszawa–Lwów 1935.
• Radziewicz P., Komentarz do art. 116 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
• Rybicki M., Naczelne organy władzy państwowej [w:] Ustrój polityczny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, red. T. Fuks, A. Łopatka, Warszawa 1981.
• Siemieński F., Kwietniowa nowela konstytucyjna 1989 roku, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1989, z. 4.
• Szpunar M., Komentarz do art. 90 [w:] Konstytucja RP, t. II, Komentarz do art. 87–243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Tokarski A., Funkcje prezydenta w polskiej tradycji ustrojowej, Radom 2022.
• Tokarski A., Prezydent jako strażnik przestrzegania międzypaństwowych sojuszy wojskowych w świetle Ustawy o zmianie Konstytucji PRL z dnia 7 kwietnia 1989 roku, „Prawo i Polityka” 2018, t. 8.

Identifiers

DOI

10.15804/ppk.2023.04.02

Biblioteka Nauki

18104748