Comparative Analysis of the Models of Constitutional Review in Portugal and in Poland

• Authors: Kamil Szostak

Title variants

PL

Analiza porównawcza modeli kontroli konstytucyjności w Portugalii i w Polsce

Abstracts

PL

Artykuł krytycznie analizuje modele kontroli konstytucyjności przyjęte w Portugalii i w Polsce. W tym celu zastosowano metodę komparatystyczną, porównującą rozwiązania portugalskie z polskimi. Przedstawiono kwestie teoretyczne związane z pojęciem kontroli konstytucyjności oraz przedstawiono pojęcia kontroli skoncentrowanej i rozproszonej. Następnie w publikacji przeanalizowano faktyczne modele kontroli w obu państwach z osobnym rozważeniem kontroli rozproszonej i skoncentrowanej. Rozważono przy tym zasady konstytucyjne dotyczące bezpośredniego stosowania konstytucji, konstytucyjnej jurysdykcji sędziów i działania sądów konstytucyjnych. Artykuł kończy się konkluzją, że w obu krajach funkcjonują odrębne modele kontroli konstytucyjności. W Portugalii funkcjonuje model mieszany, podczas gdy w Polsce, pomimo poglądów o dopuszczalności kontroli rozproszonej, funkcjonuje model scentralizowany.

EN

The article critically analyses the models of the constitutionality inspection adopted in Portugal and in Poland. For this purpose the comparative method has been applied, comparing Portuguese and Polish approaches. Theoretical aspects of the constitutionality inspection are discussed and the notions of the centralised and the diffuse inspection model are introduced. Then the paper analysis the actual inspection practices in both countries discussing the diffuse and concentrated inspection separately. Constitutional rules pertaining to the direct effect of the constitutions, constitutional jurisdiction of judges and operation of the constitutional courts are considered. The article concludes that in both countries different models of constitutionality inspection operate. In Portugal operates the mixed constitutionality inspection model while in Poland, despite views advocating for permissibility of the diffuse control, the centralised model functions.

Keywords

EN

constitutional court; constitutional crisis; constitutionality inspection; diffuse inspection; concentrated inspection

PL

kontrola konstytucyjności; sąd konstytucyjny; kryzys konstytucyjny; kontrola rozproszona; kontrola skoncentrowana

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2023
• Issue: 4(74)
• Pages: 311-324

Dates

published

2023

Contributors

author

Kamil Szostak

• University of Adam Mickiewicz in Poznań

• https://orcid.org/0009000025117932

References

• Amaral M.L., Ravi A.P., The Portuguese Constitutional Court [in:] The Max Planck Handbooks in European Public Law, Volume III Constitutional Adjudication: Institutions, eds. A. Bogdandy, P. Huber, C. Grabenwarter, Oxford University Press 2020.
• Aronson O., Between Diffuse and Concentrated Judicial Review: An Israeli Hybrid and its Alternatives, “Bar Ilan University Public Law Working Paper” 2011.
• Brewer-Carías A.R., Constitutional Courts as Positive Legislators [in:] General Reports of the XVIIIth Congress of the International Academy of Comparative Law, eds. K.B. Brown, D.V. Snyder, Springer 2012.
• Comella V., Constitutional Courts and Democratic Values a European Perspective, “Yale University Press” 2009.
• Cortes A., Violante T., Concrete Control of Constitutionality in Portugal: A Means Towards Effective Protection of Fundamental Rights, “Penn State International Law Review” 2011, vol. 29, no. 4.
• De Almeida Ribeiro G., Judicial Review of Legislation in Portugal: Genealogy and Critique [in:] Comparative Constitutional History. Volume One: Principles, Developments, Challenges, eds. F. Biagi, J.O. Frosini, J. Mazzone, Brill Publishers 2020.
• Garoupa N., Tiede L., Judicial Politics in Portugal [in:] The Oxford Handbook of Portuguese Politics, eds. J.M. Fernandes, P.C. Magalhães, A. Costa Pinto, Oxford University Press 2023.
• Hauser R., Trzciński J., Prawotwórcze znaczenie orzeczeń TK w orzecznictwie NSA, Warszawa 2008.
• Jabłońska P., Konstytucyjne podstawy rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa, “Przegląd Sądowy” 2020, no. 11–12.
• Kelsen H., Judicial Review of Legislation: A Comparative Study of the Austrian and the American Constitution, “The Journal of Politics” 1942, vol. 4, no. 2.
• Kustra-Rogatka A., Kontrola konstytucyjności prawa w państwach UE w świetle ewolucji sądownictwa konstytucyjnego w Europie, “Studia Iuridica Toruniensia” 2019, vol. 23.
• Łabno A., Trybunał Konstytucyjny w Portugalii [in:] Sądy konstytucyjne w Europie, t. 3, Hiszpania, Portugalia, Turcja, ed. J. Trzciński, Warszawa 1999.
• Maładziński M., Kryzys wokół Trybunału Konstytucyjnego w latach 2015–2018, Warszawa 2018.
• Mazak J., The European model of constitutionality review of legislation, Venice 2020.
• Mikuli P., Doktryna konieczności jako uzasadnienie dla rozproszonej kontroli konstytucyjności ustaw w Polsce, “Gdańskie Studia Prawnicze” 2018, vol. 11.
• Mikuli P., Zdekoncentrowana sądowa kontrola konstytucyjności prawa. Stany Zjednoczone i państwa europejskie, Kraków 2007.
• Podkowiak J., O przyczynach, przejawach i skutkach rozproszonej kontroli konstytucyjności ustaw (w świetle orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego), “Studia Prawnicze” 2022, no. 2. Portuguese Constitutional Court, Problems of Legislative Omission in Constitutional Jurisprudence.
• Portuguese Report for the XIVth Congress of the Conference of European Constitutional Courts, Vilnius 2008, https://www.confeuconstco.org/reports/repxiv/report_Portuguese%20_en.pdf.
• Radziewicz P., Kryzys konstytucyjny i paradygmatyczna zmiana konstytucji, “Państwo i Prawo” 2020, no. 10.
• Radziewicz P., Wzruszenie „domniemania konstytucyjności” aktu przez Trybunał Konstytucyjny, “Przegląd Sejmowy” 2008, vol 5, no. 88.
• Sitnicka D., Ciąg dalszy telenoweli w TK, 13 April 2023, https://oko.press/tk-rozprawa-narada.
• Tarasek M., Trybunał Konstytucyjny a kontrola zaniechań legislacyjnych, “Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, no. 1 (17).
• Trovão do Rosário P., Gadelha G., Gomes D., O Tribunal Constitucional Português e a Justiça Constitucional, Coimbra 2023.
• Tuleja P., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2019.
• Tumidalski W., Trybunał nie orzeka. Na rozstrzygnięcie czekają sprawy warte miliardy złotych, 10 March 2023, https://www.rp.pl/sady-i-trybunaly/art38100321-trybunalnie-orzeka-na-rozstrzygniecie-czekaja-sprawy-warte-miliardy-zlotych.

Identifiers

DOI

10.15804/ppk.2023.04.23

Biblioteka Nauki

18105009