„Gabinet cieni” w westminsterskim systemie rządów

• Authors: Dominik Szczepański

Title variants

EN

The „Shadow Cabinet” in the Westminster System of Government

Abstracts

PL

„Gabinet cieni” powoływany przez największą partię opozycyjną w Izbie Gmin stanowi nieodłączny element westminsterskiego systemu rządów. Praktyka jego tworzenia została zapoczątkowana w Wielkiej Brytanii w drugiej połowie XIX w., gdzie przechodziła znaczącą ewolucję związaną z koordynowaniem strategii opozycji umożliwiającej przekształcenie się w gabinet rządowy, a także z oficjalnym uznaniem pozycji lidera partii opozycyjnej, który od 1937 r. otrzymuje stałe wynagrodzenie. Współczesne i zarazem stałe powoływanie ministrów cieni będących jednocześnie rzecznikami opozycji w konkretnych sprawach ministerialnych datuje się od długich rządów Partii Konserwatywnej (1951–1964) wobec których Partia Pracy sformułowana oficjalny „gabinet cieni”. Celem artykułu było ukazanie genezy „gabinetu cieni”, określenie jego zadań oraz pełnionych funkcji w westminsterskim modelu rządów parlamentarno-gabinetowych.

EN

The „shadow cabinet” appointed by the largest opposition party in the House of Commons is an integral part of the Westminster system of government. The practice of its creation originated in the UK in the second half of the 19th century, where it underwent a significant evolution linked to the coordination of the opposition’s strategy enabling it to become a government cabinet, as well as to the official recognition of the position of opposition party leader, who since 1937 has received a fixed salary. The modern and at the same time permanent appointment of shadow ministers who are at the same time spokespersons of the opposition on specific ministerial issues dates back to the long Conservative Party governments (1951–1964) against which the Labour Party formulated an official „shadow cabinet”. The aim of this article was to show the genesis of the „shadow cabinet”, to define its tasks and functions in the Westminster model of parliamentary-cabinet government.

Keywords

PL

gabinet cieni; opozycja; Wielka Brytania; system rządów; model westminsterski

EN

shadow cabinet; opposition; United Kingdom; system of government; Westminster model

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2023
• Issue: 6(76)
• Pages: 29-41

Dates

published

2023

Contributors

author

Dominik Szczepański

• Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/0000000190261447

References

• Ball S., The Conservative Party since 1945, Manchester 1988.
• Bazan M., Oficjalna Opozycja Jej Królewskiej Mości w Wielkiej Brytanii [w:] Specyfika organizacji i funkcjonowania organów władzy publicznej. Analiza porządków prawnych państw współczesnych, red. M. Jabłoński, M. Abu-Gholeh, Wrocław 2019.
• Bożyk S., Izba Reprezentantów – Parlament Nowej Zelandii, Warszawa 2009.
• Bożyk S., Parlament i egzekutywa w systemie konstytucyjnym Nowej Zelandii [w:] Konstytucjonalizm w państwach anglosaskich, red. A. Zięba, Kraków 2013.
• Brazier R., Constitutional Practice: The Foundations of British Government, New York 2001.
• Bulmer W.E., Constituting Scotland: The Scottish National Movement and the Westminster Model, Edinburgh 2016.
• Bulmer W.E., Westminster and the World: Commonwealth and Comparative Insights for Constitutional Reform, Bristol 2020.
• Eggers A.C., Spirling A., The Shadow Cabinet in Westminster Systems: Modeling Opposition Agenda Setting in the House of Commons, 1832–1915, „British Journal of Political Science”, kwiecień 2018, vol. 48, no. 2
• Fry E.H., The Canadian Political System, Michigan 1996.
• Gebethner S., Rząd i opozycja JKM w systemie politycznym Wielkiej Brytanii, Warszawa 1967.
• Grzybowski M., Parlament Kanady, Warszawa 1994.
• Haseler S., The Gaitskellites: Revisionism in the British Labour Party 1951–64, London 1969.
• Hockin T.A., The Roles of the Loyal. Opposition in Britain’s House of Commons: Three Historical Paradigms, „Parliamentary Affairs” 1971, vol. 25, iss. 1.
• Jaeschke A., Metamorfozy parlamentu westminsterskiego do połowy XVIII wieku, Kraków 2013.
• Jeffreys K., The Labour Party since 1945, New York 1993.
• Kaiser A., Parliamentary Opposition in Westminster Democracies: Britain, Canada, Australia and New Zeealand, „Journal of Legislative Studies” 2008, no. 14.
• Kumarasingham H., A Political Legacy of the British Empire: Power and the Parliamentary System in Post-Colonial India and Sri Lanka, London 2013.
• Lijphart A., Westminsterski model demokracji [w:] Przyszłość demokracji: wybór tekstów, wyb. i wst. P. Śpiewak, Warszawa 2005.
• Macintyre S., A Concise History of Australia, Cambridge 2020.
• Malcolmson P., Myers R., The Canadian Regime: An Introduction to Parliamentary Government in Canada, Toronto 2012.
• Michaud N., Designating the Official Opposition in a Westminster Parliamentary System, „The Journal of Legislative Studies” 2000, vol. 6, iss. 4.
• Punnett R.M., Front-Bench Opposition: The Role of the Leader of the Opposition, the Shadow Cabinet and Shadow Government in British Politics, London 1973.
• Punnett R.M., The Labour shadow cabinet, 1955–64, „Parliamentary Affairs”, sierpień 1964, vol. 18, no. 1.
• Sawer M., Abjorensen N., Larkin P., Australia: the state of democracy, Sydney 2009.
• Shaw M., The British Parliament in International Perspective, „Parliamentary Affairs” 2004, vol. 57, iss. 4.
• Smith S.A. de, Westminster’s export models: The legal framework of responsible government, „Journal of Commonwealth Political Studies” 1961, vol. 1/1.
• Stembrowicz J., Rząd w systemie parlamentarnym, Warszawa 1982.
• Turner D.R., The Shadow Cabinet in British Politics, London 1969.
• Uhr J., Parliamentary Oppositional Leadership [w:] Dispersed Democratic Leadership Origins, Dynamics, and Implications, red. J. Kane, H. Patapan, P. Hart, Oxford 2009.
• Urbaniak K., Ewolucja zaplecza doradczo-urzędniczego premiera jako element redefinicji brytyjskiego systemu rządów [w:] Parlamentarny system rządów: teoria i praktyka, red. T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz, Warszawa 2012.
• Urbaniak K., Formowanie rządu w Wielkiej Brytanii: wybrane problemy teorii i praktyki [w:] Parlament, prezydent, rząd: zagadnienia konstytucyjne na przykładach wybranych państw, red. T. Mołdawa, J. Szymanek, Warszawa 2008.
• Webber G., Loyal opposition and the political constitution, „Oxford Journal of Legal Studies” 2016, vol. 37.
• Zuba K., Rywalizacja międzypartyjna i wewnątrzpartyjna w kampanii referendum europejskiego w Wielkiej Brytanii z 2016 r., „Politeja” 2017, t. 46, nr 1.

Identifiers

DOI

10.15804/ppk.2023.06.02

Biblioteka Nauki

27177662