Postrzeganie realizacji wolności akademickiej przez nauczycieli akademickich w Polsce

• Authors: Monika Stachowiak-Kudła

Title variants

EN

Perception of the Implementation of Academic Freedom by Academic Teachers in Poland

Abstracts

PL

Wychodząc od teorii postrzegania praw człowieka i wolności podstawowych, artykuł identyfikuje rodzaje naruszeń wolności akademickiej w polskich szkołach wyższych oraz cechy nauczycieli akademickich i typ uczelni, których te naruszenia najczęściej dotyczą. W opracowaniu zostały wykorzystane podstawowe miary statystyki opisowej, a także metoda najmniejszych kwadratów. Badanie ujawnia, że bardziej pozytywnie postrzegają realizację wolności akademickiej nauczyciele akademiccy zatrudnieni na stanowisku profesora i profesora uczelni. Natomiast w największym stopniu naruszenia odczuwają osoby zajmujące niższe stanowiska z długim stażem pracy. Nauczyciele akademiccy zatrudnieni w uczelniach o długiej tradycji kształcenia pozytywniej odczuwają realizację wolności akademickiej niż ich koledzy zatrudnieni w uczelniach o krótkiej tradycji kształcenia.

EN

Stemming from the theory of the perception of human rights, the article identifies the main types of violations of academic freedom in Polish universities, the features of scientists, and the type of university the most often affected by these violations. The methods involve basic descriptive statistics measures and ordinary least squares regression. The study reveals that perceived academic freedom is higher for full professors or university professors than for assistant professors. The highest violations are felt by scientists holding lower academic positions but with long work experience. Academics employed at universities with a long tradition of education perceive the implementation of academic freedom more positively than their colleagues employed at universities with a short tradition of education.

Keywords

PL

wolność badań naukowych; wolność nauczania; wolność akademicka; teoria postrzegania praw człowieka

EN

academic freedom; freedom of scientific research; freedom of teaching; the theory of the perception of human rights

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2023
• Issue: 6(76)
• Pages: 271-286

Dates

published

2023

Contributors

author

Monika Stachowiak-Kudła

• Uniwersytet w Siedlcach

• https://orcid.org/000000015718454X

References

• Anderson C., Paskeviciute A., Sandovici M., Tverdova Y., In the eye of the beholder? The foundations of subjective human rights conditions in East-Central Europe, „Comparative Political Studies” 2005, t. 38, nr 7.
• Anderson C., Regan P.M., Ostergard R.L., Political repression and public perceptions of human rights, „Political Research Quarterly” 2002, t. 55, nr 2.
• Barton D.-G., Hillebrecht C., Wals S.C., A neglected nexus: Human rights and public perceptions, „Journal of Human Rights” 2017, t. 16, nr 3.
• Berlin I., Introduction [w:] Liberty. Incorporating four essays on liberty, red. H. Hardy, Oxford 2004 [1969].
• Carlson M., Listhaug O., Citizens’ perceptions of human rights practices: an analysis of 55 countries, „Journal of Peace Research” 2007, t. 44, nr 4.
• Ceci S.J., Williams W.M., Mueller-Johnson K., Is tenure justified? An experimental study of faculty beliefs about tenure, promotion, and academic freedom, „Behavioral and Brain Sciences” 2006, t. 29, nr 6.
• Chorążewska A., Wolność nauczania a autonomia edukacji akademickiej zgodnie z ustawą 2.0, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2023, nr 1.
• Davis D.R., Murdie A., Steinmetz C.G., Makers and shapers: Human rights INGOs and public opinion, „Human Rights Quarterly” 2012, t. 34, nr 1.
• Evans G., Lipsmeyer C.S., The democratic experience in divided societies: The Baltic states in comparative perspective, „Journal of Baltic Studies” 2001, t. 32, nr 4.
• Fearon J.D., Laitin D.D., Violence and the social construction of ethnic identity, „International Organization” 2000, t. 54, nr 4.
• Garlicki L., Komentarz do art. 73 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. III, red. L. Garlicki, Warszawa 2003.
• Gołda-Sobczak M., Aspekt międzynarodowy statusu wolności akademickiej w kulturze europejskiej, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2014, nr 3.
• Henderson C., Population pressures and political repression, „Social Science Quarterly” 1993, t. 74, nr 2.
• Jarosz-Żukowska S., Żukowski Ł., Wolność badań naukowych i nauczania [w:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. M. Jabłoński, Wrocław 2014.
• Karran T., Academic freedom in Europe: a preliminary comparative analysis, „Higher Education Policy” 2007, t. 20.
• Karran T., Mallinson L., Academic freedom and world-class universities: a virtuous circle? „Higher Education Policy” 2019, t. 32, nr 3.
• Kudła J., Stachowiak-Kudła M., Figurski A., Quality of teaching and research in public higher education in Poland: Relationship with financial indicators and efficiency. „Central European Management Journal” 2016, t. 24, nr 4.
• Melosik Z., Wolność akademicka. Konteksty i rekonstrukcje, „Rocznik Lubuski” 2015, t. 41, nr 2.
• Poe S., Tate C.N., Keith L.C., Repression of the human right to personal integrity revisited: A global cross-national study covering the years 1976–1993, „International Studies Quarterly” 1999, t. 43, nr 2.
• Romanowski M.H., Nasser R., Faculty perceptions of academic freedom at a GCC university, „Prospects” 2010, nr 40.
• Spannagel J., Introducing Academic Freedom in Constitutions: a new global dataset, 1789– 2022, „European Political Science” 2023.
• Stachowiak-Kudła M., Wolność nauki i nauczania oraz autonomia uczelni a jakość naukowa uniwersytetów, „Przegląd Sejmowy” 2016, t. 137, nr 6.
• Stachowiak-Kudła M., Academic freedom as a source of rights’ violations: a European perspective, „Higher Education” 2021, t. 82, nr 5.
• Stachowiak-Kudła M., Westa S., Santos Botelho C., Bartha I., Academic freedom as a defensive right, „Hague Journal on the Rule of Law” 2023, nr 15.
• Świstak M., Autonomia publicznych uczelni akademickich w Polsce, Lublin 2022.
• Teixeira da Silva J.A., How to shape academic freedom in the digital age? Are the retractions of opinionated papers a prelude to „cancel culture” in academia? „Current Research in Behavioral Sciences” 2021, nr 2.
• Wasilewski A., Wolność nauki jako przedmiot regulacji prawnej, „Studia Iuridica” 1996, nr XXXII.

Identifiers

DOI

10.15804/ppk.2023.06.20

Biblioteka Nauki

27177638