Philosophy and Social Sciences in a Securitological Perspective

• Authors: Janusz Świniarski

Abstracts

EN

The inspiration of this text is the belief of the Pythagoreans that the roots and source of complete knowledge is the quadruple expressed in the “arch-four”, also called as tetractys. Hence the hypothesis considered in this paper is: the basis of the philosophy of social sciences is entangled in these four valours, manifested in what is “general and necessary” (scientific) in social life, the first and universal as to the “principles and causes” of this life (theoretically philosophical) and “which can be different in it” (practically philosophical) and “intuitive”. The quadruple appears with different clarity in the history of human thought, which seeks clarification and understanding of the things being cognised, including such a thing as society. It is exposed in the oath of the Pythagoreans, the writings of Plato and Aristotle, who applied these four valours, among other things, in distinguishing the four types of knowledge and learning about the first four causes and principles. This fourfold division seems to be experiencing a renaissance in contemporary theological-cognitive holism and can be treated as an expressive, a “hard core”, and the basis of research not only of social but mainly of global society as a social system. This entanglement of the foundations of the philosophy of the social sciences leads to the suggestion of defining this philosophy as the knowledge of social being composed of “what is general and necessary” (scientific), genetically first, universal (theoretically philosophical) and “being able to be different” (philosophically practical) and intuitive.

Keywords

EN

knowledge; science; philosophy; intuition; scientific philosophy; philosophy of social sciences; First Causes according to the Big Bang Theory; the first four causes; the four elements of the social system

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Polish Political Science Yearbook
• Year: 2023
• Issue: 3(53)
• Pages: 55-77

Dates

published

2023

Contributors

author

Janusz Świniarski

• Military University of Technology

• https://orcid.org/0000000246944600

References

• Arystoteles. (1996). Dzieła wszystkie, vol. 1 and 5. Wyd. Nauk. PWN.
• Bacon, F. (1955). Novum Organum. PWN.
• Bacon, F. (1995). Nowa Atlantyda i Z wielkiej odnowy. Wyd. Alfa.
• Benton, T., & Craib, I. (2003). Filozofia nauk społecznych. Od pozytywizmu do postmodernizmu. Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji
• Bohm, D. (1988). Ukryty porządek. Pusty Obłok.
• Capra, F. (1987). Punkt zwrotny. PIW.
• Capra, F. (2019). Tao Fizyki. REBIS.
• Comte, A. (1961). Metoda pozytywna w szesnastu wykładach. PWN.
• Czajkowski, A. (2020). Wyjaśnianie empiryczne i interpretacyjne działań politycznych. Teoria Polityki, 4.
• Filozofia nauki (n.d.). https://pl.wikipedia.org/wiki/Filozofia_nauki
• Flis, A. (1999). Wyzwania wobec nauk społecznych u progu XXI wieku. Universitas.
• Gałganek, A. (2021). Filozofia nauk o stosunkach międzynarodowych. Ontologia. Epistemologia. Metodologia. Universitas.
• Heller, M. (2009). Konieczność i przypadek w ewolucji wszechświata. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, 44.
• Jung, C. (1993). Archetyp i symbole. Pisma Wybrane. Czytelnik.
• Krasnodębski, Z. (1986). Rozumienie ludzkiego zachowania. Rozważania o filozoficznych podstawach nauk humanistycznych i społecznych.
• Kuczyński, J. (1989). Uniwersalizm jako metafilozofia, vol. 1. Biblioteka Dialogu.
• Lakatos, I. (1971). Historia nauki a jej racjonalne rekonstrukcje. https://sady.up.krakow.pl/filnauk.lakatos.hnracjrek.htm
• Lakatos, I. (1995). Pisma z filozofii nauk empirycznych. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Leartios, Diogenes. (1988). Żywoty i poglądy słynnych filozofów. PWN.
• Lisowska-Magdziarz, M. (2020). Irracjonalizm w zmediatyzowanym społeczeństwie wiedzy. Ramowanie, słownik, retoryka, ikonografii. Studia Medioznawcze, 21(2).
• Marszałek-Kawa, J., & Plecka, D. (Eds.) (2019). The Dictionary of Political Knowledge. Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Nicholas of Cusa. (2014). O oświeconej niewiedzy. Aletheia.
• Pascal, B. (1989). Myśli.
• Penrose, R. (2017). Moda, wiara i fantazja w nowej fizyce Wszechświat. Copernicus Center.
• Platon. (1986). Timajos Kritias albo Atlantyk. PWN.
• Platon. (1988). Uczta, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, Fedon. PWN.
• Popper, K. R. (1977). Logika odkrycia naukowego. PWN.
• Popper, K. R. (1988). Jak widzę filozofię. Przegląd Powszechny, 7-8.
• Possenti, V. (2006). Trzecie żeglowanie. Filozofia bytu a przyszłość metafizyki. Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwiny.
• Possenti, V. (2019). „Trzecie żeglowanie” i rozwój metafizyk. http://www.ptta.pl/zws/1/vpossenti.pdf
• Reale, G. (2012). Historia filozofii starożytnej, vol. II: Platon i Arystoteles. Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. (2018, September 20). U. z 2018 r. poz. 1818. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180001818
• Russell, B. (1920). Why men fight? A method of abolishing the international due.
• Russell, B. (2009). The Elements of Ethics (1910). In Philosophical Essays. Routledge.
• Sady, W. (1996). Cztery wielkie nurty w metodologii XX wieku. Filozofia Nauki, 4/2.
• Sagan, D. (2014). Wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia jako metodologiczna podstawa inteligentnego projektu. Zagadnienia Naukoznawstwa, 1.
• Seligman, E. N. A. (1930).Encyclopedia of the social sciences, I. Macmillan.
• Świniarski, J., & Kawalerski, P. (2019). Drogi i bezdroża securitologii. WAT.
• Szacki, J. (2002).Historia myśli socjologicznej. Nauk. PWN.
• Tatarkiewicz, W. (1968). Historia filozofii, vol. 1. PWN.
• Turchin, P. (2022). Wojna i pokój, i wojna. Jak powstają i upadają imperia. Wydawnictwo WEI.
• Vico, G. (1966). Nauka nowa.
• Walczak, M. (2004). Wartościujący wymiar kategorii racjonalności nauki. Roczniki Filozoficzne, 52(2).
• Walczak, M. (2006). Racjonalność nauki. Problemy, koncepcje, argumenty. Wyd. Towarzystwa Naukowe KUL.
• Wallerstein, I. (2004). Koniec świata jaki znamy. SCHOLAR.
• Wilkin, J. (2012). Komu potrzebne są nauki społeczne? Nauki społeczne w polskiej i europejskiej przestrzeni badawczej oraz w rozwiązywaniu problemów rozwoju. NAUKA, 4.
• Woleński, J. (2003). Dwa racjonalizmy i irracjonalizm. Roczniki Filozoficzne, LI(1).

Identifiers

DOI

10.15804/ppsy202302

Biblioteka Nauki

22358874