Impeachment w Hispanoameryce w latach 1993 – 2015 w ujęciu komparatywnym

• Authors: Piotr Walewicz

Title variants

EN

A comparative analysis of impeachment in Spanish America in 1993 – 2015

Abstracts

PL

Nagła zmiana władzy i niedokończone kadencje towarzyszą polityce państw latynoamerykańskich od samego początku ich powstania. Przez ponad półtora wieku następowało to wyłącznie w wyniku zamachów stanu, przewrotów lub rewolucji, natomiast demokratyzacja tzw. „trzeciej fali” przyniosła nowe, demokratyczne i legalne sposoby usuwania ze stanowisk najważniejszych osób w państwie. Celem artykułu jest porównanie wybranych przypadków impeachmentu, który zastąpił w miarę powszechnie zamach stanu, choć podłoże polityczne, gospodarcze i społeczne każdego przypadku było odmienne. Po analizie siedmiu przypadków udało się wskazać pewne prawidłowości, jak odwoływanie prezydenta z powodu skandalu korupcyjnego lub niewypełniania obietnic wyborczych i masowych wyrazów niezadowolenia obywateli z neoliberalnych reform. Impeachmenty są z jednej strony bardzo pożądaną alternatywą dla rozwiązań siłowych, a jednocześnie ich częstość świadczy o wadach istniejących systemów politycznych.

EN

Sudden changes in power and unfinished terms have been a part of Latin American politics since the countries’ birth. For more than one and a half century they had been made by way of coup d’état or revolution. However, the “third wave” of democratization brought new, democratic and legal ways to remove the most important people from power. The article aims to compare specific cases of impeachment, which took the place of the coup, although the political, economic and social background differs in each case. The analysis showed that some patterns are noticeable, like removing a president after a corruption scandal or because he had not fulfilled his campaign promises or because of mass demonstrations of discontent with neoliberal reforms. Impeachment is a very welcome alternative to any use of force, but at the same time its high frequency proves that there are some faults in the political systems.

Keywords

PL

impeachment; demokracje nieskonsolidowane; Ameryka Łacińska – polityka XX i XXI w

EN

impeachment; unconsolidated democracy; Latin America – politics XX and XXI century

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Świat Idei i Polityki
• Year: 2017
• Issue: 16
• Pages: 174-200

Dates

published

2017

Contributors

author

Piotr Walewicz

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Aguirre Rojas C. A., Ameryka Łacińska na rozdrożu, Warszawa 2008.
• Ahmed A., Malkin E., Otto Pérez Molina of Guatemala Is Jailed Hours After Resigning Presidency, “The New York Times” 3 września 2015, http://www.nytimes.com/2015/09/04/world/americas/otto-perez-molina-guatemalan-president-resigns-amid-scandal.html, 22.10.2017.
• Barber B. R., Strong Democracy. Participatory Politics for a New Age, 20th Anniversary Edition, University of California Press, 2003
• Beittel J. S., Paraguay: Political and Economic Conditions and U.S. Relations, Congressional Research Service, 1 lutego 2010.
• Booth J. A., Wade Ch. J., Walker Th. W., Understanding Central America. Global Forces, Rebellion, and Change, Westview Press 2015.
• Bueno León E., El fenómeno Fujimori y la crisis política en el Perú, “América Latina Hoy” 1992, nr 3
• Cacerolazo en Quito contra el presidente Lucio Gutiérrez, “El Universo” 14 kwietnia 2005, http://www.eluniverso.com/2005/04/14/0001/8/10CA7B80AAFC4A8ABF30F30995D5DF8C.html, 22.10.2017.
• Chomsky N., Turning the Tide. US Intervention in Central America and the Struggle for Peace, Boston 1985.
• Chomsky N., Zysk ponad ludzi. Neoliberalizm a ład globalny, Wrocław 2000.
• Contreras G., Alvarado H., Red de defraudación controlaba operaciones de la SAT, “Prensa Libre” 16 kwietnia 2015, http://www.prensalibre.com/guatemala/justicia/red-de-defraudacion-controlaba-operaciones-de-la-sat, 22.10.2017.
• Cueva A., El velasquismo: ensayo de interpretación (1972), [w:] Entre la ira y la esperanza y otros ensayos de crítica latinoamericana, Buenos Aires, Bogota, CLACSO 2008.
• de la Torre C., Populism and Democracy: Political Discourses and Cultures in Contemporary Ecuador, “Latin American Perspectives” 1997, t. 24, nr 3.
• Dejuana C. A., Ecuador Accepts Dollar as Its New Currency, “ABC News”, 9 września 2000, http://abcnews.go.com/International/story?id=82666&page=1, 22.10.2017.
• Ecuador atraviesa crisis política, “El Universo” 24 kwietnia 2005, http://www.eluniverso.com/2005/04/24/0001/8/E8BC3021F3D948ED99F8270C9EA3C6EB.html, 22.10.2017.
• El-Hage J., Should Paraguay be Expelled from the OAS, Mercosur and Unasur?, “Americas Quarterly” 25 czerwca 2012, http://www.americasquarterly.org/should-paraguay-be-expelled-from-the-oas-mercosur-and-Unasur, 22.10.2017.
• Fournier D., Burges S. W., Form before function: democratization in Paraguay, “Canadian Journal of Latin American and Caribbean Studies / Revue canadienne desétudes latino-américaines et caraïbes” 2000, t. 25.
• Freidenberg F., ¡En tierra de caciques! Liderazgos populistas y democracia en Ecuador, “OPERA” 2015, nr 16.
• Gawrycki M. F., A. Szeptycki, Podporządkowanie – niedorozwój – wyobcowanie. Postkolonializm a stosunki międzynarodowe, Warszawa 2011.
• Gonzales M., ECUADOR: Thousands Strike for Bucaram’s Impeachment, Inter Press Service, 5 lutego 1997, http://www.ipsnews.net/1997/02/ecuador-thousands-strike-for-bucarams-impeachment/, 22.10.2017.
• Guatemala’s Crippled Peace Process: A Look Back on the 1996 Peace Accords, Council on Hemispheric Affairs, 10 maja 2011, http://www.coha.org/guatemalas-crippled-peace-process-a-look-back-on-the-1996-peace-accords/, 22.10.2017.
• Ha-Joon Chang, Źli samarytanie. Mit wolnego handlu i tajna historia kapitalizmu, Warszawa 2016.
• Haman J., Demokracja. Decyzje. Wybory, Warszawa 2003.
• Hebisz M. E., Polityka i działania edukacyjne Świetlistego Szlaku w regionie środkowej Sierry w Peru, [w:] Ruchy społeczne i etniczne w Ameryce Łacińskiej, red. K. Derwich, M. Kania, Kraków 2011.
• Jacome H. L. I., The Late 1990s Financial Crisis in Ecuador: Institutional Weaknesses, Fiscal Rigidities, and Financial Dollarization at Work, IMF Working Paper, WP/04/12, styczeń 2004.
• Jonas S., Democratization through Peace: The Difficult Case of Guatemala, “Journal of Interamerican Studies and World Affairs” 2000, t. 42, nr 4.
• Jonas S., The Guatemalan Peace Accords, “NACLA Report on the Americas” 1997, t. 30, nr 6.
• Kading T. W., The Guatemalan Military and the Economics of La Violencia, “Canadian Journal of Latin American and Caribbean Studies / Revue canadienne desétudes latino-américaines et caraïbes” 1999, t. 24, nr 47.
• Karl T. L., Petroleum and Political Pacts: The Transition to Democracy in Venezuela, “Latin American Research Review” 1987, t. 22, nr 1.
• Kołodko G., Wędrujący świat, Warszawa 2008.
• Krzywicka K., Ameryka Łacińska u progu XXI wieku. Studia i szkice, Lublin 2009.
• Lalander R., The Impeachment of Carlos Andrés Pérez and the Collapse of Venezuelan Patryarchy, [w:] Presidential Breakdowns in Latin America. Causes and Outcomes of Executive Instability in Developing Democracies, red. M. Llanos, L. Marsteintredet, PALGRAVE MACMILLAN 2009.
• Lambert P., A Decade of Electoral Democracy: Continuity, Change and Crisis in Paraguay, “Bulletin of Latin American Research” 2000, t. 19, nr 3.
• Lander E., Fierro L. A., The Impact of Neoliberal Adjustment in Venezuela, 1989 – 1993, “Latin American Perspectives” 1996, t. 23, nr 3.
• Levine D. H., The Decline and Fall of Democracy in Venezuela: Ten Theses, “Bulletin of Latin American Research” 2002, t. 21, nr 2.
• Lucio Gutiérrez asegura que su destitución fue inconstitucional, “El Universo” 22 kwietnia 2005, http://www.eluniverso.com/2005/04/22/0001/8/CDE78A2FAF824A17AE5D51BE3D49E1BE.html, 22.10.2017.
• Łaciński P., Peru między populizmem a liberalizmem, Warszawa 2006.
• Łaciński P., Systemy polityczne państw latynoamerykańskich – refleksje z perspektywy dwustulecia niepodległości Ameryki Łacińskiej, [w:] Dwieście lat niepodległości państw Ameryki Łacińskiej. Perspektywa historyczna i wyzwania współczesności, red. K. Krzywicka, Lublin 2012.
• Marsteintredet L., Llanos M., Nolte D., Paraguay and the Politics of Impeachment, “Journal of Democracy” 2013, t. 24, nr 4.
• Mejía Acosta A., Polga-Hecimovich J., Coalition Erosion and Presidential Instability in Ecuador, “Latin American Politics and Society” 2001, t. 53, nr 2.
• Moser B. F., Not Even Mr. Fujimori Can Control the Weather, “The Brown Journal of World Affairs” 1998, t. 5, nr 2.
• Navia J., Noboa: „Mahuad abandonó el poder”, “La Nacion” 25 stycznia 2000, http://www.lanacion.com.ar/2889-noboa-mahuad-abandono-el-poder, 22.10.2017.
• Noielli M. J., Análisis de las presidencias de Carlos Andrés Pérez (1989 – 1993) y Fernando Collor de Mello (1989 – 1992): la llegada al poder, sus planes económicos y las consecuencias sociales, „Revista de Ciencia Política Online”, Revista Nº3 Repensando la década del 90 II, http://www.revcienciapolitica.com.ar/num3art2.php, 22.10.2017.
• Olano Alor A., Reforma política y autoritarismo en el Perú, “Reflexión Política” 2000, t. 2, nr 4.
• Paraguay Leader on Trial in Senate, “Los Angeles Times” 26 marca 1999, http://articles.latimes.com/1999/mar/26/news/mn-21252, 22.10.2017.
• PARAGUAYAN POLS PLOT PARLIAMENTARY PUTSCH, https://wikileaks.org/plusd/cables/09ASUNCION189_a.html, 22.10.2017.
• Pérez-Liñán A., Two-Level Theory of Presidential Instability, “Latin American Politics and Society” 2014, t. 56.
• Peru’s Fujimori resigns, „BBC News”, 20 listopada 2000, http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/1032381.stm, 22.10.2017.
• Pietraś Z. J., Decydowanie polityczne, Warszawa-Kraków 2000.
• Ponce López J. I., ¿Una revolución pacífica y armada? Cambio, conflicto, violencia social y política durante la revolución bolivariana de Venezuela, 1989 – 2006, “Estudios Políticos” 2015, nr 46.
• Portocarrero M. F., La economía peruana en los años 80, “Apuntes: Revista de Ciencias Sociales” 1989, nr 25.
• Reuters, Ecuador Congress Votes to Oust President for ‘Mental Incapacity’, “The New York Times” 7 lutego 1997, http://www.nytimes.com/1997/02/07/world/ecuador-congress-votes-to-oust-president-for-mental-incapacity.html, 22.10.2017.
• Romo R., Botelho G., Otto Pérez Molina out as Guatemala’s President, ordered to jail, CNN, 4 września 2015,: http://edition.cnn.com/2015/09/03/americas/guatemala-president-arrest-warrant/index.html, 22.10.2017.
• Rotella S., Paraguay’s President Quits to Defuse Political Crisis, “Los Angeles Times” 29 marca 1999, http://articles.latimes.com/1999/mar/29/news/mn-22189, 22.10.2017.
• Russell B., What is Democracy?, Londyn 1953.
• Rynarzewski T., Zielińska-Głębocka A., Międzynarodowe stosunki gospodarcze. Teoria wymiany i polityki handlu międzynarodowego, Warszawa 2006.
• Sánchez J. M., El discurso en la estrategia autoritaria de Alberto Fujimori, “Revista Mexicana de Ciencias Políticas y Sociales” 2000, t. XLIV, nr 180.
• Sánchez O., Guatemala’s Party Universe: A Case Study in Underinstitutionalization, “Latin American Politics and Society” 2008, t. 50, nr 1.
• Selverston M., The unraveling of a presidency, “NACLA Report on the Americas”, maj/czerwiec 1997, t. 30, nr 6.
• Serrafero M. D., El «Impeachment» en America Latina: Argentina, Brasil y Venezuela, “Revista de Estudios Políticos” 1996, nr 92.
• Sherman J. W., Latin America in Crisis, Wright State University, Westview Press 2000.
• Shifter M., Bonfire of the Andes, “Foreign Affairs” 11 maja 2005, https://www.foreignaffairs.com/articles/bolivia/2005-05-11/bonfire-andes, 22.10.2017.
• Smith P. H., Democracy in Latin America. Political Change in Comparative Perspective, Oxford University Press 2005.
• Szucs R., A Democracy’s »Poor Performance«: The Impeachment of Paraguayan President, “George Washington International Law Review” 2014, t. 46, nr 2.
• The video that shocked Peru, „BBC News”, 22 listopada 2000, http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/930613.stm, 22.10.2017.
• Tibi Weber C., Los retos de ser un presidente »para todos los paraguayos« y el proceso de democratización, “Iberoamericana” 2013, rok 13, nr 52.
• Transparency International, Corruption Perceptions Index 2009, http://www.transparency.org/research/cpi/cpi_2008/0/, 22.10.2017.
• Tusińska M., Nierówności dochodowe w krajach Ameryki Łacińskiej, [w:] Systemowe uwarunkowania wzrostu i rozwoju gospodarczego krajów Ameryki Łacińskiej, red. S. Swadźba, Katowice 2016.
• Venezuelan Leader Faces Impeachment, “Chicago Tribune” 21 maja 1993 oraz L. Vinogradoff, Carlos Andres Pérez, encarcelado por corrupción, “El País” 19 maja 1994.
• World: Americas Paraguay sealed off after assassination, “BBC News”, 23 marca 1999, http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/301800.stm, 22.10.2017.
• Young Hun Kim, Bahry D., Interrupted Presidencies in Third Wave Democracies, “The Journal of Politics” 2008, t. 70, nr 3.

Identifiers

DOI

10.15804/siip201709

Biblioteka Nauki

2195064