Międzynarodowy Komitet „Błękitna Tarcza” w systemie ochrony dóbr kultury

• Authors: Joanna Iwaszkiewicz

Title variants

EN

International Committee “Blue Sheet” in the culture protection system

Abstracts

PL

Artykuł jest analizą funkcjonowania Międzynarodowego Komitetu Błękitnej Tarczy w systemie ochrony dóbr kultury w warunkach wojny i klęsk żywiołowych, na tle międzynarodowego systemu ochrony dóbr kultury. Autorka dokonała analizy problemu poprzez pryzmat międzynarodowego stanu prawnego ochrony dóbr kultury oraz praktycznych działań Międzynarodowego Komitetu Błękitnej Tarczy na świecie i w Polsce. Ochrona dóbr kultury w warunkach zagrożeń wojennych i klęsk żywiołowych jest ważnym elementem polityki kulturalnej państwa oraz działań wspólnoty międzynarodowej realizowanym na podstawie prawa międzynarodowego. Mimo ponad stuletniego doskonalenia prawa ochrony dziedzictwa kultury w dalszym ciągu dochodzi do licznych zniszczeń obiektów kultury. Nieskuteczność ochrony realizowanej przez państwa spowodowała włączenie się w proces ochrony międzynarodowych organizacji pozarządowych. Jedną z nich jest Międzynarodowy Komitet Błękitnej Tarczy, który skupia komitety krajowe działające na rzecz przygotowania ochrony dóbr kultury w okresie konfliktów i klęsk żywiołowych. Działania organizacji pozarządowych stwarzają szersze możliwości ochrony dóbr kultury w warunkach różnorodnych zagrożeń.

EN

The aim of the article is to present the functioning of the International Committee on the Blue Shield in the system of protection of cultural property in the conditions of war and natural disasters. The author has analyzed the problem through the prism of the international legal status of protection of cultural goods and the practical activities of the International Committee of the Blue Shield in the world and in Poland. The protection of cultural property in the context of military threats and natural disasters is an important element of the state’s cultural policy and of the international community’s activities carried out under international law. In spite of over one hundred years of improvement of the law of cultural heritage protection, numerous cultural objects have been destroyed. The ineffectiveness of state protection has contributed to the protection of international NGOs. One of them is the International Board of the Blue Shield, which brings together national committees dedicated to the preparation of the protection of cultural property during conflicts and natural disasters. Non-governmental organizations provide greater opportunities for the protection of cultural goods in a variety of threats.

Keywords

PL

dobra kultury; łup wojenny; ochrona dóbr kultury; Błękitna Tarcza

EN

cultural assets as a spoil of war; protection of cultural property; Blue Shield

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Świat Idei i Polityki
• Year: 2017
• Issue: 16
• Pages: 276-300

Dates

published

2017

Contributors

author

Joanna Iwaszkiewicz

• Urząd Miasta Torunia

References

• Amfiteatr, tetrapylon. Dżihadyści znów burzą bezcenne zabytki Palmiry, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/syria-slynne-zabytki-palmiry-zniszczone-przez-dzihadystow,708626.html, 27.07.2017.
• ANCBS, http://www.ancbs.org, 20.06.2017.
• Беликов П. Ф., Рерих (Опыт духовной биографии), Новосибирск 2011.
• Blue Shield, http://www.ancbs.org/cms/en/about-us/what-we-do, 30.12.2017.
• Brzeziński A. M., Organizacja i formy międzynarodowej współpracy intelektualnej w ramach Ligi Narodów (1922 – 1939), „Przegląd Zachodni” 2015, nr 3.
• CHwB website, http://chwb.org/, 01.08.2017.
• Centrum Szkolenia Ochrony Ludności i Dóbr Kultury, https://sapsp.pl/index.php/pl_pl/wydzialy/centrum-szkolenia-ol-i-dk, 22.07.2017.
• Courtney J., Sir Peter Scott: champion for the environment and founder of the World Wildlife Fund, Milwaukee 1989.
• Drewniacki D., Prawne i organizacyjne aspekty ochrony zabytków (dóbr kultury) na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych (szczególnych zagrożeń) w prawie polskim, http://www.mkidn.gov.pl/pages/blekitna-tarcza/pl/artykuly-i-publikacje/artykuly.php, 20.06.2016.
• Estreicher K., Straty kultury polskiej pod okupacją niemiecką 1939 – 1944 wraz z oryginalnymi dokumentami grabieży, Kraków 2003.
• Grotius H., The Law of War and Peace in three books, [Translated into English by Francis W. Kelsey with the collaboration of Arthur E. R. Boak, Henry A. Sanders, Jesse S. Reeves and Herbert F. Wright], London 1924, Book 3.
• Houpt S., Muzeum zaginionych dzieł. Historia kradzieży dzieł sztuki, Warszawa 2007.
• ICA website, https://www.ica.org/en/timeline-international-council-archives, 30.12.2017.
• ICBS website, http://www.ancbs.org/cms/en/about-us/about-icbs, 23.07.2017.
• ICOM website, http://icom.museum/the-organisation, 30.12.2017.
• ICOMOS website, https://www.icomos.org/en/, 30.12.2017.
• IFLA website, https://www.ifla.org, 30.12.2017.
• Il diritto di guerra (De Iure Belli libri tres 1598), [Introduzione di Diego Quaglioni, traduzione di Pietro Nencini, apparato critico a cura di Giuliano Marchetto e Christian Zendri], Milano 2008.
• Konwencja dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej (V konwencja haska), Haga, 18 października 1907 r., Dz.U. 1927, nr 21, poz. 161.
• Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisana w Hadze 14 maja 1954 r., Dz. U. 1957, nr 46, poz. 212.
• Konwencja o pewnych ograniczeniach w wykonywaniu prawa zdobyczy podczas wojny morskiej (XI konwencja haska), Haga, 18 października 1907 r., Dz. U. 1936, nr 6, poz. 68.
• Majewski P., Wojna i kultura: instytucje kultury polskiej w okupacyjnych realiach Generalnego Gubernatorstwa 1939 – 1945, Warszawa 2005.
• Matelski D., Grabież i restytucja polskich dóbr kultury: od czasów nowożytnych do współczesnych, t. 1 i 2, Kraków 2006.
• Matelski D., Straty polskich dóbr kultury w wojnach z sąsiadami w XVII i XVIII w., „Muzealnictwo” 2002.
• Merryman J. H., Imperialism, Arts and Restitution, Cambridge University Press, 2006.
• Miler J., Rewindykacje po Traktacie Ryskim, „Cenne, bezcenne/utracone” (cz. I) 1998 nr 1; (cz. II) 1999, nr 3; (cz. III) 1999, nr 4; (cz. IV) 1999, nr 5.
• Miles M. M., Art as Plunder: The Ancient Origins of Debate About Cultural Property, Cambridge University Press 2008.
• Nahlik S., Grabież dzieł sztuki. Rodowód zbrodni międzynarodowej, Wrocław 1958.
• North African Salafists Turn on Sufi Shrines in Mali, http://www.refworld.org/docid/4fbdf9702.html, 20.06.2017.
• Ochrona instytucji artystycznych i naukowych oraz zabytków historycznych. Traktat między Stanami Zjednoczonymi Ameryki a innymi republikami amerykańskimi. www.roerich.org/pl/Roerich_Pact_pl.html, 26.06.2017.
• Początki państwa polskiego, red. F. Kiryk, Warszawa 2002.
• Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655 – 1660, t. 2, Warszawa 1957.
• Portal internetowy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
• http://www.mkidn.gov.pl/pages/blekitna-tarcza/pl/komitet-blekitnej-tarczy/icbs.php,22.06.2017.
• http://www.mkidn.gov.pl/pages/blekitna-tarcza/pl/polski-komitetbt/sprawozdania/sprawozdania-2002-2004.php, 22.07.2017.
• http://www.mkidn.gov.pl/pages/blekitna-tarcza/pl/archiwum/konferencja-turyn-23-24.07.2004.php?s, 20.08.2017.
• http://www.mkidn.gov.pl/pages/blekitna-tarcza/pl/komitet-blekitnej-tarczy/ancbs.php, 20.08.2017.
• http://www.mkidn.gov.pl/pages/blekitna-tarcza/pl/polski-komitet-bt/przystapienie-do-miedzynarodowego-programu-bt.php, 20.08.2017.
• Portal internetowy Szkoły Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, https://sapsp.pl/index.php/pl_pl/konferencje, 22.07.2017.
• Powszechna deklaracja UNESCO o różnorodności kulturowej, http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Dekl_o_roznorodnosci.pdf, 30.12.2017.
• Project of an International Declaration concerning the Laws and Customs of War, Bruksela, 24 sierpnia 1874 r., https://ihl-databases.icrc.org/ihl/INTRO/135, 20.08.2017.
• Ptaszycki S., Wywożenie do Rosji polskiego mienia kulturalnego i jego zwrot obecny, „Przegląd Powszechny” 1923 (marzec).
• Ratowanie zbiorów zniszczonych przez powódź. Program konserwacji uratowanych po powodzi zbiorów bibliotecznych, http://www.bn.org.pl/download/document/1274269092.pdf, 20.08.2017.
• Regulamin wykonawczy do konwencji o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego; http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Haga.pdf, 27.07.2017.
• Reid D. M., Whose Pharaohs?: archaeology, museums, and Egyptian national identity from Napoleon to World War I, University of California Press, 2002.
• Rożek M., Straty kulturalne Krakowa w okresie pierwszego napadu szwedzkiego (1655 – 1657), „Biuletyn Historii Sztuki” 1972, z. 2.
• Rudzki E., Polskie Królowe. Żony królów elekcyjnych, t. II, Warszawa 1990.
• Sadowski S., Ochrona ludności cywilnej we współczesnych wojnach domowych, [w:] Bezpieczeństwo państwa a wolność jednostki: wybrane aspekty prawne i polityczne, red. M. Jastrzębski, T. Kuczur, Toruń 2013.
• Sałaciński K., Ochrona dóbr kultury w prawie międzynarodowym i polskim, http://www.mkidn.gov.pl/pages/blekitna-tarcza/pl/artykuly-i-publikacje/artykuly.php, 20.06.2016.
• Skuza C., Wojenne i powojenne losy polskich skarbów narodowych, Toruń 1994.
• Starożytny posąg odkryty w Syrii przez polskich archeologów został zniszczony, http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,405724,starozytny-posag-odkryty-w-syrii-przez-polskich-archeologow-zostal-zniszczony.html, 27.07.2017.
• Sufi Faza Disintegration, http://mogadishuman.wordpress.com/2010/04/05/the-sufi-disintegration-phase/, 20.06.2017.
• Syria: kolejny zniszczony zabytek w Palmyrze, http://wiadomosci.onet.pl/swiat/syria-kolejny-zniszczony-zabytek-w-palmyrze/bbqb6m, 27.07.2017.
• The Radenci Declaration on the Protection of Cultural Heritage in Emergencies and Exceptional Situations, http://www.ancbs.org/cms/images/The%201998%20Radenci%20Declaration.pdf, 15.08.2017.
• Torino Declaration Resolutions for the First Blue Shield International Meeting, held in Torino, Italy, 23–24 July 2004, http://www.ancbs.org/cms/images/The%202004%20Torino%20Declaration.pdf, 01.08.2017.
• World Monumente Fund, https://www.wmf.org, 20.08.2017.

Identifiers

DOI

10.15804/siip201714

Biblioteka Nauki

2195071