„Przestępstwa bez ofiar” w świetle polskiej Konstytucji oraz orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego

• Authors: Michał Szymański

Title variants

EN

Victimless crimes in the light of the Polish Constitution and the jurisprudence of Constitutional Court

Abstracts

PL

Pojęcie „przestępstw bez ofiar” (victimless crimes) to jeden z czołowych terminów amerykańskiej kryminologii, stosowany również przez środowiska libertariańskie. Zakłada ono, że czyny, które nie powodują krzywdy drugiej osoby (lub dokonywane są za jej zgodą), powinny być legalne. Teoria ta znalazła również oddźwięk w amerykańskim konstytucjonalizmie, natomiast w polskiej nauce prawa konstytucyjnego pojęcie to jest w zasadzie nieznane. Również orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego ma charakter bardziej konserwatywny i paternalistyczny niż libertariański. Trybunał nie uznał za niekonstytucyjne przepisów nakazujących jazdę samochodem z zapiętymi pasami bezpieczeństwa. Posiadanie marihuany na własny użytek również, zdaniem Trybunału, może być zakazane przez polskie prawo, a uzasadnienie posługiwało się typowo konserwatywnymi argumentami. Polska Konstytucja chroni także moralność publiczną, co stoi w dalekiej sprzeczności z libertarianizmem. Autor koncepcji, Edwin Schur, uznawał również aborcję za victimless crime. Trybunał Konstytucyjny stoi na skrajnie innym stanowisku, uznając potrzebę ochrony życia nienarodzonego. Aksjologia polskiej Konstytucji bliższa jest tym samym duchowi chrześcijańskiej demokracji niż liberalizmu.

EN

The term “victimless crimes” is one of the leading concepts of American criminology, also used by libertarian circles. It assumes that acts that do not cause harm to the other person (or are made with his consent) should be legal. This theory has also found a resonance in American constitutionalism, whereas in Polish science of constitutional law this concept is virtually unknown. The case law of the Constitutional Tribunal is also more conservative and paternalistic than libertarian. The Tribunal did not consider unconstitutional provisions to drive a car with fastened seatbelts. Possession of marijuana for own use also, in the Court’s opinion, may also be prohibited by Polish law and the justification used typical conservative arguments. The Polish Constitution also protects public morality, which is in direct contradiction to libertarianism. The author of the concept, Edwin Schur, also considered abortion as “victimless crime”. The Constitutional Tribunal has an extremely different position, recognizing the need to protect unborn life. The axiology of the Polish Constitution is closer to the same spirit of Christian democracy than to extreme liberalism.

Keywords

EN

Congress of Polish Women; women’s rights; women in politics

PL

Kongres Kobiet Polskich; prawa kobiet; kobiety w polityce

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Świat Idei i Polityki
• Year: 2018
• Issue: 17
• Pages: 332-344

Dates

published

2018

Contributors

author

Michał Szymański

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

• https://orcid.org/0000000300338469

References

• Banaszak B., Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
• Casey G., Libertarian Anarchy: Against the State, Londyn–Nowy Jork 2012.
• Dziennik Ustaw 1993, nr 61.
• Dziennik Ustaw 1998, nr 147.
• Dziennik Ustaw 1996, nr 139.
• Dziennik Ustaw 1977, nr 38.
• Greßler M., Moralność publiczna jako wyznacznik treści pojęcia wolność gospodarcza, „Prawo Kanoniczne” 2015, nr 58/2.
• Libertarian Party of America – Platform, https://www.lpmn.org/platform, 10.10.2018.
• Orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Otto Preminger Institute v. Austria z dnia 20 września 1994 roku (skarga nr 13470/87).
• Orzeczenie TK z dnia 20.10.2010 r., P 37/09, OTK-A 2010, nr 8, poz. 79.
• Orzeczenie TK z dnia 28 maja 1997 r., sygn. akt K. 26/96.
• Pasy – zapinać czy nie? Janusz Korwin-Mikke kontra eksperci, https://moto.onet.pl/porady-i-przepisy/porady/pasy-zapinac-czy-nie-janusz-korwin-mikke-kontraeksperci/rxszepk, 10.10.2018.
• Rothbard M., For a New Liberty: The Libertarian Manifesto, Auburn 2006.
• RPO przeciw eutanazji, https://www.gosc.pl/doc/1573520.RPO-przeciw-eutanazji, 10.10.2018.
• Schur E., Badeau H, Victimless crimes: two sides of a controversy, Prentice-Hall, 1974.
• Schur E., Crimes without victims: deviant behavior and public policy: abortion, homosexuality, drug addiction, Prentice-Hall 1965.
• Stephens O.Jr., Scheb II J., American Constitutional Law, Vol. II: Civil Rights and Liberties, Belmont 2008.
• Wyrok TK z dn. 25 lutego 1999 r., K 23/98.
• Wyrok TK z dn. 2 kwietnia 2001 r., SK 10/00.
• Wyrok TK z dn. 4 listopada 2014 r., SK 55/13.
• Wyrok TK z dnia 6 października 2015 r., sygn. akt SK 54/13.
• Wyrok TK z dnia 9 lipca 2009 r., sygn. akt SK 48/05.
• Ziobro przesłał TK stanowisko ws. aborcji. „Nieuleczalna choroba nie uzasadnia przerywania ciąży”, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,23469227,ziobro-przeslal-tk-stanowisko-ws-aborcji-nieuleczalna-choroba.html,10.10.2018.

Identifiers

DOI

10.15804/siip201817

Biblioteka Nauki

2194604