Anthropocentrism and Biocentrism in Human Attitudes toward Some Selected Dilemmas of Environmental Ethics – Case of Kuyavian and Pomeranian Province Citizens

• Authors: Wojciech Trempała , Andrzej Papuziński

Title variants

PL

Antropocentryzm i biocentryzm w postawach wobec wybranych dylematów etyki środowiskowej – przypadek mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego

Abstracts

EN

The article presents the results of own research concerning attitudes toward the four selected dilemmas of environmental ethics. The empirical data was collected by means of a questionnaire in 2014 and 2015 on a representative sample of 1000 inhabitants of the Kuyavian and Pomeranian province. The respondents were asked to address 16 statements that related to some of the issues of environmental ethics including: value of human life in the face of the threat of overpopulation and an ensuing need to reduce the population, validity of human interests in view of nature’s needs, priorities in environmental protection, as well as the principle of redress that specifies the extent of compensation of human induced damage to the environment. Each of the mentioned problems was presented for assessment in the form of four statements

PL

W niniejszym artykule autorzy prezentują wyniki badań własnych nad postawami wobec czterech wybranych dylematów rozpatrywanych na gruncie etyki środowiskowej. Pomiaru empirycznego dokonano przy użyciu kwestionariusza ankiety w latach 2014–2015 na 1000-osobowej, reprezentatywnej próbie mieszkańców województwa kujawsko- pomorskiego. Respondenci zostali poproszeni o ustosunkowanie się do 16 stwierdzeń, których treść odnosiła się do takich zagadnień, jak kwestia wartości życia ludzkiego w obliczu groźby przeludnienia i postulatów związanych z ograniczeniem liczby populacji ludzkiej, znaczenie interesów ludzkich w kontekście dobra przyrody, priorytetowe cele ochrony środowiska, a także zasady zadośćuczynienia określającej zakres rekompensowania szkód poczynionych przez działalność człowieka w środowisku przyrodniczym. Każdy z wymienionych czterech problemów został przedstawiony ankietowanym do oceny w formie 4 stwierdzeń dopasowanych pod względem aksjologicznym do obowiązującego w etyce środowiskowej podziału na stanowiska antropocentryczne i biocentryczne.

Keywords

PL

antropocentryzm; biocentryzm; świadomość ekologiczna; socjologia środowiskowa; etyka środowiskowa

EN

Anthropocentrism; biocentrism; ecological awareness; environmental sociology; environmental ethics

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Świat Idei i Polityki
• Year: 2019
• Issue: 18
• Pages: 256-278

Dates

published

2019

Contributors

author

Wojciech Trempała

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

• https://orcid.org/0000000154427235

author

Andrzej Papuziński

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

• https://orcid.org/0000000343590939

References

• Aminrad, Z., Zakaria, S.Z.B.S, Hadi, A.S. (2011). Influence of Age and Level of Education on Environmental Awareness and Attitude: Case Study on Iranian Students in Malaysian Universities, in: The Social Sciences, vol 6. issue 1. pp. 15–19.
• Badanie świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski,(5.03.2018). Raport PBS przygotowany dla Ministerstwa Środowiska, Sopot 2013. Komunikat opublikowany w wersji cyfrowej pod adresem: http://www.mos.gov.pl/g2/big/2013_12/ee41d9c93bc700729faf03103120a38c.pdf.
• Bołtromiuk, A. (2009). Świadomość ekologiczna Polaków – zrównoważony rozwój. Raport z badań 2009, Warszawa, Instytut na Rzecz Ekorozwoju.
• Bonenberg, M. (1992). Etyka środowiskowa. Założenia i kierunki, UJ, Kraków 1992.
• Burger, T. (2005). Świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego, Warszawa, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa..
• Catton, W.R., Dunlap, R.E. (1978). Environmental Sociology. A New Paradigm, in: The American Sociologist, vol. 13. pp. 41–49.
• Ciążela, H. (2009). Czy ekologia demokratyczna musi być antropocentryczna? Wokół poglądów Luca Ferry’ego, in: Problemy Ekorozwoju, vol. 4, no. 2, 2009, pp. 89–94.
• Dunlap, R.E., Catton, W.R. (1979). Environmental sociology, in: Annual Review of Sociology, vol. 5. pp. 243–273.
• Dunlap, R.E. (2008). The New Environmental Paradigm Scale: From Marginality to Worldwide Use, The Journal of Environmental Education, vol. 40. issue 1. pp. 3–18.
• Dunlap, R.E., Van Liere, K.D., Mertig, A., Jones, R.E. (2000). New Trends in Measuring Environmental Attitudes: Measuring Endorsement of The New Ecological Paradigm: A Revised NEP Scale, in: Journal of Social Issues, vol. 56. no. 3, pp. 425–442.
• Fiut, I.S. (1999). ECOetyki – kierunki rozwoju aksjologii przyjaznej środowisku, Kraków, Abrys.
• Ganowicz-Bączyk, A. (2009). Spór o etykę środowiskową, Kraków, WAM.
• Kortenkamp, K.V., Moore, C.F. (2001). Ecocentrism and Anthropocentrism: Moral Reasoning About Ecological Commons Dilemmas, in: Journal of Environmental Psychology, vol. 21, issue 3, pp. 261–272.
• McMillan, M., Hoban, T.J., Clifford, W.B., Brant, M.R. (1997). Social and demographic influences on environmental attitudes, in: Southern Rural Sociology, vol. 13. no. 1, pp. 89–107.
• Naess, A. (1973). The shallow and the deep, long‐range ecology movement. A summary, in: Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy, vol. 16, issue 1–4, pp. 95–100.
• Norton, B.G. (1984). Environmental ethics and weak anthropocentrism, in: Environmental Ethics, vol. 6, Issue 2, pp. 131–148.
• NOTRE DAME GLOBAL ADAPTATION INITIATIVE (5.04.2018). https://gain.nd.edu/our-work/country-index/rankings/
• Piątek, Z. (1998). Etyka środowiskowa. Nowe spojrzenie na miejsce człowieka w przyrodzie, Kraków, Księgarnia Akademicka.
• Scheffs, Ł. (2016). Kolektywizm i indywidualizm. Zachowania wyborcze w latach 2001–2011, Poznań, UAM.
• Taylor, P. (1986). Respect for nature: A Theory of Environmental Ethics, New Jersey, Princeton University Press.
• Trempała, W. (2016). Geneza, rozwój i status socjologii środowiskowej, in: Studia Ecologiae Et Bioethicae, vol. 14, no 1, pp. 165–197.
• Tyburski, W. (1998). Główne kierunki i zasady etyki środowiskowej, in: A. Papuziński (ed.), Wprowadzenie do filozoficznych problemów ekologii, Bydgoszcz, WSP.

Identifiers

DOI

10.15804/siip201914

Biblioteka Nauki

2193957