Czy życie może zwyciężyć? Pentti Linkola – fiński przedstawiciel alternatywy ekologicznej

• Authors: Wojciech Trempała

Title variants

EN

Can life prevail? Pentti Linkola – Finnish representative of the ecological alternative movement

Abstracts

PL

W niniejszym artykule zaprezentowane zostały przekonania i poglądy fińskiego przedstawiciela ekologii głębokiej, Pentti Linkoli. Postać tę należy uznać za jedną z najbardziej charyzmatycznych i radykalnych na gruncie debat i dyskusji, w ramach których poszukuje się sposobów walki z globalnym kryzysem ekologicznym. Linkola szans na uratowanie życia w biosferze dostrzega w zorganizowanym przymusie, zdecydowanej redukcji liczby populacji ludzkiej, zarządzanym przez silny centralny ośrodek władzy systemie autorytarnym, w skrajnym ograniczaniu społeczeństw w zakresie konsumpcji, posiadania, podróżowania czy korzystania z energii elektrycznej. Koncepcja Linkoli przesiąknięta jest negatywnymi sądami na temat odpowiedzialności i mądrości gatunku ludzkiego – stanowi ujęcie ekocentryczne, w którym przedkłada się dobro i wartość życia w ogóle nad dobro i wartość życia poszczególnych jednostek. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie i próba oceny jego poglądów na kwestie relacji człowiek versus przyroda w odniesieniu do koncepcji bardziej znanych w Polsce autorów. Warto bowiem zaznaczyć, że idee oraz postulaty głoszone przez Linkolę nie są obecne na gruncie rodzimego dorobku subdyscyplin nauk społecznych, których przedstawiciele koncentrują swoją uwagę na społeczno-politycznych źródłach i skutkach problemów ekologicznych we współczesnym świecie. Fakt ten decyduje o istocie oraz wartości zamierzeń badawczych sformułowanych na potrzeby prezentowanego w artykule wywodu.

EN

In this article were presented beliefs and ideas of Pentti Linkola who was a Finnish representative of deep ecology. Taking into consideration debates and discussions on how to solve global environmental crisis, he must be perceived as one of the most charismatic and radical figure. The only solutions to protect life in biosphere are for him: organized coercion, compulsory reduction of the human population, authoritarian system managed by a strong centralized government, forcing people to reduce consumption, possessions, travelling, and usage of electricity. The concept of Linkola’s philosophy is full of negative judgments towards humans’ responsibility and wisdom. His ideas are also eco-centered and prioritize weal and value of life in general over the weal and life of a single person. The aim of this article is to present and compare Finnish thinker’s opinions on relations between people and environment with other – more popular in Poland – authors. It is worth to mention that Linkola’s ideas and demands are not mentioned in the works of domestic representatives of subdisciplines in social science which concentrate on social and political sources and effects of ecological problems in the modern world. This fact will determine the essence and value of assumptions made for the presented in the article disquisition.

Keywords

PL

ekologia głęboka; ekofaszyzm; Linkola; ekocentryzm; kryzys ekologiczny

EN

deep ecology; ecofascism; Linkola; ecocentrism; ecological crisis

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Świat Idei i Polityki
• Year: 2020
• Issue: 19
• Pages: 100-121

Dates

published

2020

Contributors

author

Wojciech Trempała

• Wydział Nauk o Polityce i Administracji, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego

• https://orcid.org/0000000154427235

References

• Biografi skt lexikon főr Finland (29.04.2020), hasło: Pentti Linkola, pobrano z lokalizacji: http://www.blf.fi/artikel.php?id=8489
• Devall, B., Sessions G. (1994). Ekologia głęboka. Żyć w przekonaniu, iż Natura coś znaczy. Warszawa: Wydawnictwo Pusty Obłok.
• Encyclopedia Britannica (4.09.2020), hasło: One-child policy. Chinese government program, pobrano z lokalizacji: https://www.britannica.com/topic/one-child-policy
• Fiut, S.I. (1999). Kierunki rozwoju aksjologii współczesnej przyjaznej środowisku. Kraków: Oficyna Wydawnicza Abrys.
• Fiut S.I. (2003). Ekofilozofia. Geneza i problemy. Kraków: Stowarzyszenie Twórcze Artystyczno-Literackie w Krakowie.
• Heywood, A. (2007). Ideologie polityczne. Warszawa: PWN.
• Hull, Z. (1999). Problemy filozofii ekologii. W: A. Papuziński (red.), Wprowadzenie do filozoficznych problemów ekologii (55–95). Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
• Kiełczewski, D. (2010). Etyka ekologiczna. W: B. Dobrzańska, G. Dobrzański, D. Kiełczewski (red.), Ochrona środowiska przyrodniczego (380–391).Warszawa: PWN.
• Linkola, P, Hilden O. (1955). Suuri Lintukirja. Helsinki: Otava.
• Linkola, P. (2011). Can life prevail? A revolutionary approach to the environmental crisis. United Kingdom: Arktos Media Ltd.
• Lovelock J. (2003), Nowe spojrzenie na życie na Ziemi, Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Naess A. (1973). The Shallow and the Deep, Long-Range Ecology Movements: A Summary, Inquiry 16, s. 95–100.
• Papuziński A. (1999). Świadomość ekologiczna a kultura. W: A. Papuziński (red.), Wprowadzenie do fi lozofi cznych problemów ekologii (165–218). Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
• Payne A., Phillips N. (2011), Rozwój. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Protopapadakis E.D., Environmental Ethics and Linkola’s Ecofascism: An Ethics Beyond Humanism, Frontiers of Philosophy in China, 9(4), s. 586–601. DOI 10.3868/s030-003-014-0048-3.
• Schumacher E.F. (2013), Małe jest piękne. Ekonomia z założeniem, że człowiek się liczy. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Skolimowski, H. (1995). Technika a przeznaczenie człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Ethos, Biblioteka Ery Ekologicznej.
• Skolimowski H. (2001a). Powstanie i rozwój filozofii ekologicznej widziane z perspektywy osobistej. W: A. Papuziński, Z. Hull (red.), Wokół eko-filozofi i (55–63). Bydgoszcz: Akademia Bydgoska im. Kazimierza Wielkiego.
• Skolimowski H. (2001b). Humanizm ekologiczny. Odpowiedź na pytanie: „Dokąd zmierzamy?”. W: A. Papuziński, Z. Hull (red.), Wokół eko-filozofii (221–225). Bydgoszcz: Akademia Bydgoska im. Kazimierza Wielkiego.
• Tyburski W. (2006). Powstanie i rozwój fi lozofi i ekologicznej. Problemy ekorozwoju, Vol. 1 (Nr 1), s. 7–15.

Identifiers

DOI

10.15804/siip202005

Biblioteka Nauki

2190943