Wychowanie moralne w rodzinie w narracji socjopedagogicznej

• Authors: Janusz Mariański

Title variants

EN

Moral Education in the Family Within the Sociopedagogical Narrative

Abstracts

PL

W rodzinie są realizowane najsilniej cele wychowania religijnego i moralnego, jest ona najważniejszym miejscem formacji religijno-moralnej. W niniejszych analizach socjopedagogicznych wskażemy na niektóre szanse i trudności w wychowaniu moralnym, zarówno w perspektywie socjologicznej, jak i w świetle refleksji pedagogicznej. Rozważania te są ważne ze względu na dokonującą się dekonstrukcję wielu dotychczas obowiązujących w społeczeństwach wartości i norm oraz osłabienia procesów wychowania moralnego w rodzinie. Wychowanie moralne – rozważane z socjologicznego punktu widzenia – doprowadza do takiego punktu rozwoju osobowościowego, w którym jednostka rozstrzyga o wartości moralnej swoich działań, o tym, co słuszne lub niesłuszne, uczciwe lub nieuczciwe, opierając się na powszechnie uznawanych w danej kulturze zasadach, celach i ideałach moralnych.

EN

It is in the family that the goals of religious and moral upbringing are realized most strongly, and the family is the most important place for religious and moral formation. In the present sociopedagogical analysis, we will highlight some possibilities and difficulties in moral upbringing, both from a sociological perspective and in the light of pedagogical reflection. Such discussions are important in view of the ongoing deconstruction of many of the values and norms hitherto prevailing in societies and the weakening of moral education processes in the family. Moral upbringing – considered from a sociological point of view – leads to such a stage of personality development, where the individual decides on the moral value of his or her actions, on what is right or wrong, honest or dishonest, based on the moral principles, goals and ideals commonly recognized in a given culture.

Keywords

PL

rodzina; wartości i normy moralne; wychowanie moralne; narracja socjopedagogiczna

EN

family; moral values and norms; moral education; sociopedagogical narrative

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Viae Educationis
• Year: 2023
• Issue: 1
• Pages: 7-19

Dates

published

2023

Contributors

author

Janusz Mariański

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/0000000206208000

References

• Adamczyk, T. (2022). Rodzina, osoby znaczące, czas wolny, sens życia. W W. Szymczak, T. Adamczyk (red.), Młodzież w kontekstach współczesnych. Rodzina. Czas. Szkoła. Kościół i katecheza (s. 17–32). Wydawnictwo KUL.
• Adamski, F. (2022). Pluralizm wartości a wychowanie. Fides et Ratio, 3, 80–85.
• Bagrowicz, J. (2004). Pedagogika religii (religijna). W R. Chałupniak, J. Kochel, J. Kostorz, W. Spyra (red.), Wokół katechezy posoborowej (s. 316–322). Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
• Bagrowicz, J. (2005). Pedagogika religii. W T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. IV (s. 242–248). Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Boguszewski, R. (2019). Rodzina – jej znaczenie i rozumienie. M. Bożewicz (red.), Współczesna polska rodzina, Opinie i Diagnozy 44 (s. 9–19). CBOS.
• Boguszewski, R. (oprac.) (2022). Źródła zasad moralnych. Komunikat z badań. CBOS.
• Brezinka, W. (2007). Wychowywać dzisiaj. Zarys problematyki. Wydawnictwo WAM.
• Budzyńska, E. (2015). Rodzina i moralność. W J. Mariański (red.), Leksykon socjologii moralności. Podstawy – teorie – badania – perspektywy (s. 666–673). Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Chałas, K. (2016). Wychowanie ku wartościom. W K. Chałas, A. Maj (red.), Encyklopedia aksjologii pedagogicznej (s. 1417–1420). POLWEN Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
• Grabowska, M. (2018). Bóg a sprawa polska. Poza granicami teorii sekularyzacji. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Kacprowicz, G., Bulkowski, K. (2019). Rodzina jako podstawowy cel działań jednostkowych. W M. Marody (red.), Społeczeństwo na zakręcie. Zmiany postaw i wartości Polaków w latach 1990–2018, (s. 121–129). Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Kaźmierska, K. (2018). Młodzież archidiecezji łódzkiej. Szkic do portretu. Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
• Kohlberg, L., Turiel, E. (1978). Moralische Entwicklung und Moralerziehung. W G. Portele (Hrsg.), Sozialisation und Moral. Neuere Ansätze zur moralischen Entwicklung und Erziehung (s. 13–81). Beltz Verlag.
• Kwak, A. (2019). Od rodziny nuklearnej Talcotta Parsonsa do wielości form życia rodzinnego współcześnie. Roczniki Nauk Społecznych, 4, 129–146.
• Marczewski, M. (2015). Rodzina w świetle współczesnej myśli teologicznej. Kontekst pedagogiczno- -pastoralny. W J. Mariański, M. Marczewski (red.), Pedagogika rodziny. Podejście interdyscyplinarne (s. 323–366). Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku.
• Marek, Z., Walulik, A. (2019). Pedagogika świadectwa. Perspektywa antropologiczno-kerygmatyczna. Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
• Marek, Z., Walulik, A. (2020). Pedagogika Dobrej Nowiny. Pespektywa katolicka. Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
• Mariański, J. (2003). Socjalizacja religijna i moralna w rodzinie współczesnej – stan aktualny i perspektywy. W M. Marczewski (red.), Pedagogika pastoralna (s. 104–127). Wydawnictwo POLIHYMNIA.
• Mariański, J. (2007). Socjalizacja religijna. W C. Rogowski (red.), Leksykon pedagogiki religii. Podstawy – Koncepcje – Perspektywy (s. 714–718). VERBINUM Wydawnictwo Księży Werbistów.
• Mariański, J. (2015). Wychowanie moralne. W J. Mariański (red.), Leksykon socjologii moralności. Podstawy – teorie – badania – perspektywy (s. 940–944). Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Mariański, J. (2020). Radykalny pluralizm religijny – szansą czy zagrożeniem dla Kościoła przyszłości? Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL, 1–2, 145–161.
• Marszałek, L. (2018). Wychowanie moralne dziecka w rodzinie. W B. Kiereś, M. Gromek, K. Hryszan (red.), Rodzina – historia i współczesność (s. 153–165). Katedra Pedagogiki Rodziny Instytutu Pedagogiki KUL.
• Nowak, M. (2004). Wychowanie. W R. Chałupniak, J. Kochel, J. Kostorz, W. Spyra (red.), Wokół katechezy posoborowej (s. 431–434). Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
• Olbrycht, K. (2015). Kształtowanie postaw warunkujących rozwój osoby ludzkiej. Refleksje w świetle Encykliki Jana Pawła II Evangelium Vitae. W M. Parzyszek, D. Opozda, B. Kiereś (red.), Wartość życia a wychowanie w XX rocznicę encykliki Jana Pawła II Evangelium vitae (s. 31–42). Katedra Pedagogiki Rodziny Instytutu Pedagogiki KUL.
• Opozda, D. (2019). Wymiary wychowania w rodzinie. W D. Opozda, M. Parzyszek (red.), Wychowanie w rodzinie w wybranych zagadnieniach pedagogicznych (s. 31–60). Towarzystwo Naukowe KUL.
• Ratzinger, J. (2005). Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, Wydawnictwo JEDNOŚĆ.
• Szczepański, J. (1984). Rozmowa szósta. W Z. Szlachta, Mistrz (s. 86–101). Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
• Štefaňak, O. (2020). Wartości prorodzinne w świadomości maturzystów słowackich w procesie przemian. Zeszyty Naukowe KUL, 1, 23–45.
• Szczygielski, D. (2007). Postawy młodzieży wobec alternatywnych form życia małżeńsko-rodzinnego. Na podstawie badań socjologicznych w katolickich liceach ogólnokształcących w Szczecinie. Zeszyty Naukowe KUL, 2, 321–337.
• Szczygielski, D. (2020). Etos małżeńsko-rodzinny w warunkach polskiego społeczeństwa konsumpcyjnego. Studium socjologiczne. Towarzystwo Naukowe KUL.
• Szlendak, T. (2004). Supermarketyzacja. Religia i obyczaje seksualne młodzieży w kulturze konsumpcyjnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Tułowiecki, D. (2017). Socjologiczne podstawy wychowania. W M. Marczewski i in. (red.), Pedagogika rodziny. Podejście systemowe T. 2. Wychowanie rodzinne (s. 149–203). Wyższa Szkoła Społeczno- -Ekonomiczna w Gdańsku.
• Zduniak, A. (2010) Socjalizacja religijna w ponowoczesnej rodzinie. W W. Muszyński (red.), Rodzina w świecie wartości. Religia, praca i czas wolny (s. 119–131). Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Zemło, M. (2016). Wartości i normy uczniów szkół ponadpodstawowych białostockich placówek. W J. Mantur (red.), Styl życia młodzieży Białegostoku. Raport (s. 69–106). Centrum Kształcenia Ustawicznego w Białymstoku.
• Żurek, A. (2020). Religijność polskich rodzin a proces modernizacji społecznej. Przegląd Religioznawczy, 1, 83–96.

Identifiers

DOI

10.15804/ve.2023.01.01

Biblioteka Nauki

28829443