Procesy indywidualizacyjne w rodzinie

• Authors: Janusz Mariański

Title variants

EN

Individualization Processes in the Family

Abstracts

PL

Artykuł jest uogólnioną refleksją nad kondycją moralną rodziny współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem rodziny polskiej. Na tle klasycznego ujęcia rodziny zostały ukazane procesy indywidualizacji w rodzinie współczesnej, zarówno w wymiarach ogólnych, jak i szczegółowych. Podstawą niniejszych rozważań są wyniki badań socjologicznych własnych i innych socjologów, które wskazują na powolne procesy detradycjonalizacji i indywidualizacji życia małżeńskiego i rodzinnego, a także jej wewnętrznej sekularyzacji. Zakładam, że zebrany materiał empiryczny odzwierciedla w zasadniczych zarysach rzeczywiste poglądy, opinie, preferencje i postawy młodzieży polskiej oraz stanowi dobry szkic socjologicznego portretu młodego i starszego pokolenia Polaków. Artykuł zawiera przede wszystkim pewne uogólnienia oparte na badaniach empirycznych.

EN

The article is a generalized reflection on the moral condition of the modern family, with particular emphasis on the Polish family. Against the background of the classical view of the family, the processes of individualization in the modern family, both in general and specific dimensions, have been presented. Our discussion based on the findings of one’s own and other sociologists’ research indicate the slow processes of detraditionalization and individualization of marital and family life, as well as its internal secularization. We assume that the collected empirical data essentially reflects the actual views, opinions, preferences and attitudes of Polish youth and provides a good sociological portrait of both the young and older generation of Poles. The article mainly contains some generalizations based on empirical research.

Keywords

EN

individualization; secularization; marriage; family

PL

indywidualizacja; sekularyzacja; małżeństwo; rodzina

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Viae Educationis
• Year: 2023
• Issue: 3
• Pages: 40-54

Dates

published

2023

Contributors

author

Janusz Mariański

• Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie

• https://orcid.org/0000000206208000

References

• Beck, U. (2020). Społeczeństwo ryzyka. W drodze ku innej nowoczesności. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Bruce, S. (2000). Socjologia. Bardzo krótkie wprowadzenie. Wydawnictwo Prószyński i S-ka.
• Budzyńska, E. (2019). Międzypokoleniowe więzi w rodzinie – między powinnością a subiektywnym wyborem. W J. Kaczmarek (red.), Między socjologią a filozofią i teologią. Księga jubileuszowa dla Profesora Józefa Baniaka z okazji siedemdziesięciolecia urodzin i czterdziestolecia pracy naukowo–badawczej. Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Domański, H. (2002). Destrukcja czy trwanie. Res Publica Nowa, 12.
• Dyczewski, L. (1994). Rodzina, społeczeństwo, państwo. Towarzystwo Naukowe KUL.
• Dyczewski, L. (2007). Rodzina i jej miejsce w hierarchii młodego pokolenia Europejczyków. Wyniki badań socjologicznych. W J. Gorbaniuk (red.), Sytuacja rodziny we współczesnym społeczeństwie – doświadczenia Europy Środkowo-Wschodniej. Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.
• Dyczewski, L. (2012). Więź między pokoleniami w rodzinie. Towarzystwo Naukowe KUL.
• Feliksiak, M. (2019). Więzi rodzinne. W: M. Bożewicz (red.), Współczesna polska rodzina. Opinie i Diagnozy. CBOS.
• Giddens, A. (1999). Trzecia droga. Odnowa socjaldemokracji. Książka i Wiedza.
• Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Giza-Poleszczuk, A. (2002). Rodzina i system społeczny. W M. Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Górny, A. (2009). Dominujące formy rodziny. W Rodzina w sercu Europy. Rybnik–Nitra–Hradec–Králové–Szeged. Socjologiczne studium rodziny współczesnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Halman, L. (2010). Wartości polityczne. W R.J. Dalton, H.-D. Klingemann (red.), Zachowanie polityczne. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kacprowicz, G., Bulkowski, K. (2019). Rodzina jako podstawowy cel działań jednostkowych. W M. Marody (red.), Społeczeństwo na zakręcie. Zmiany postaw i wartości Polaków w latach 1990–2018. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Kornas-Biela, D. (2000). Rodzina w opinii młodego pokolenia Polaków. W D. Kornas-Biela (red.), Rodzina: źródło życia i szkoła miłości. Towarzystwo Naukowe KUL.
• Kosmopolityczny makroświat. Z niemieckim socjologiem Ulrichem Beckem rozmawia Adam Krzemiński (2002). Gazeta Wyborcza, 215.
• Kwak, A. (2019). Od rodziny nuklearnej Talcotta Parsonsa do wielości form życia rodzinnego współcześnie. Roczniki Nauk Społecznych, 4.
• Łuczak, M. (2018). Urząd w czasach twittera. Pastoralno-teologiczne studium nauczania abp. Józefa Kupnego. Wydawnictwo JEDNOŚĆ.
• Majka, J. (1961). Szczepańskiego „socjologia”. Tygodnik Powszechny, 17.
• Majkowski, W. (1997). Czynniki dezintegracji współczesnej rodziny polskiej, Wydawnictwo Księży Sercanów.
• Mariański, J. (2001). Rodzina wobec wartości: rozpad czy transformacja? W D. Kornas-Biela (red.), Rodzina: źródło życia i szkoła miłości. Towarzystwo Naukowe KUL.
• Mariański, J. (2003). Między sekularyzacją i ewangelizacją. Wartości prorodzinne w świadomości młodzieży szkół średnich. Towarzystwo Naukowe KUL.
• Mariański, J. (2016). Współczesna cywilizacja a małżeństwo i rodzina. W M. Marczewski (red.), Pedagogika rodziny. Podejście systemowe. T. 1. Familiologia. Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku.
• Mariański, J. (2018). Religijność młodzieży polskiej w procesie przemian – analizy socjologiczne, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica, 2.
• Mariański, J. (2019). Postawy Polaków wobec życia ludzkiego. Analiza socjologiczna. W U. Dudziak (red.), Instytucjonalny wymiar ochrony życia. Wydawnictwo KUL.
• Nagórny, J. (2018). Problemy moralne współczesnej rodziny polskiej. W K. Jeżyna, T. Zadykiewicz (red.), Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej. W 25. rocznicę adhortacji apostolskiej „Familiaris consortio”. Przesłanie moralne Kościoła. Wydawnictwo KUL.
• Nave-Herz, R. (2008). Familie. W S. Farzin, S. Jordan, Ph. Reclam jun (hrsg. von), Lexikon der Soziologie. Hundert Grundbegriffe (s. 65–69). Reclam.
• Olszewska-Dyoniziak, B. (2008). Rozwój, zmiana i postęp społeczny. Zarys problematyki. Wydawnictwo ATLA 2.
• Ostrouch-Kamińska, J. (2019). Socjalizacja w rodzinie a przemiany współczesnych ról i relacji rodzinnych. W M.J. Szymański (red.), Krótkie wykłady z socjologii edukacji. Wolters Kluwer Polska.
• Piątek, K. (2007). Młodzież wobec alternatywnych form małżeństwa i rodziny. W W. Wójcik, M. Rembierz (red.), Filozofia edukacji i etos rodzinny. Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej.
• Pickel, G. (2011). Religionssoziologie. Eine Einführung in zentrale Themenbereiche. VS Verlag für Sozialwissenschaften/Springer Fachmedien.
• Rembierz, M. (1998). Egzystencjalne i aksjologiczne doświadczenia domu rodzinnego. W L. Dyczewski, D. Wadowski (red.), Kultura dnia codziennego i świątecznego w rodzinie. Redakcja Wydawnictw KUL.
• Sakowicz, T. (2016). Próby opisania/definicji małżeństwa i rodziny. W M. Marczewski (red.), Pedagogika rodziny. Podejście systemowe. T. 1. Familiologia. Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku.
• Slany, K. (2002). Alternatywne formy życia małżeńsko- -rodzinnego w ponowoczesnym świecie. Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Štefaňak, O. (2013), Wartości moralne maturzystów słowackich. Na przykładzie diecezji spiskiej, Wydawnictwo Norbertinum.
• Szczepański, J. (1963). Elementarne pojęcia socjologii. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Szczepański, J. (1970). Elementarne pojęcia socjologii. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Szczepański, J. (1975). Przedmowa. W J. Komorowska (red.), Przemiany rodziny polskiej. Instytut Wydawniczy CRZZ.
• Szlachta, Z. (1984). Rozmowa szósta – prof. dr Jan Szczepański. W: Z. Szlachta, Mistrz. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
• Sztompka, P. (2020). Słownik socjologiczny. 1000 pojęć. Znak Horyzont.
• Szyszka, M. (2009). Współczesna rodzina – polskie dylematy. W M. Szyszka (red.), Społeczeństwo – przestrzeń – rodzina. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Piotrowi Kryczce. Wydawnictwo KUL.
• Świątkiewicz, W. (1997). Tradycja i wybór. Socjologiczne studium religijności na Górnym Śląsku. Komisja Studiów nad Przyszłością Górnego Śląska PAN, Oddział w Katowicach.
• Świątkiewicz, W. (2009). Troska o rodzinę czy zbijanie majątku? W Rodzina w sercu Europy. Rybnik–Nitra–Hradec–Králové–Szeged. Socjologiczne studium rodziny współczesnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Świątkiewicz, W. (2012). Więzi międzypokoleniowe. Między losem a wyborem. W W. Świątkiewicz (red.), Więzi międzypokoleniowe w rodzinie i w kulturze, STUDIO NOA.
• Taranowicz, I. (2015). Rodzina i jej znaczenie w świadomości studentek pracy socjalnej. W I. Taranowicz (red.), Rodzina wobec wyzwań współczesności. Oficyna Wydawnicza ARBORETUM.
• Turowski, J. (1998). Rola rodziny w kształtowaniu kultury. Właściwości strukturalne rodziny i jej zagrożenia. W L. Dyczewski, D. Wadowski (red.), Kultura dnia codziennego i świątecznego w rodzinie. Redakcja Wydawnictw KUL.
• Tyrawa, J. (2018). Rodzina – wspólnota osób. W G. Barth (red.), Crux ave spes unica. Księga jubileuszowa dedykowane księdzu biskupowi Janowi Tyrawie z okazji 70 rocznicy urodzin oraz 30 rocznicy sakry biskupiej. Wydawnictwo Pejzaż.
• Tyszka, Z. (1995). Rodzina w świecie współczesnym – jej znaczenie dla jednostki i społeczeństwa. W T. Pilch, I. Leparczyk (red.), Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Wysocka, E. (2014). Diagnoza środowiska rodzinnego w kontekście przemian rodziny współczesnej. W G. Szabelska, G. Tarasenko (red.), Rodzina współczesna. Portret interdyscyplinarny. Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy.
• Zbyrad, T. (2020). Małżeństwo i rodzina w procesie przemian sekularyzacyjnych. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Żurek, A. (2020). Religijność polskich rodzin a proces modernizacji rodziny. Przegląd Religioznawczy, 1.

Identifiers

DOI

10.15804/ve.2023.03.05

Biblioteka Nauki

29430848