Sztuka komiksu i problematyka sytuacji granicznej. Estetyka, forma, treści

• Authors: Marcin Jaworski

Title variants

DE

Comics und die Grenzsituation. Ästhetik, Form, Inhalt

EN

Comic book art and the problems of the border situation. Aesthetics, form, content

Abstracts

EN

The issue of border experience has been, and still is, a very important topic in ancient and contemporary art. The themes of death, guilt, loss and suffering have attracted the attention of artists representing various art disciplines, aesthetics and modes of artistic expression: literature and poetry, visual arts, film as well as multimedia arts. The aim of this article is to draw attention to an area which is rarely discussed in relation to the theme of a border situation. Contrary to common opinions, contemporary comic books (especially graphic novels) are a kind of contemporary art in which important and difficult issues are discussed, and their authors search for such means of artistic expression (based on the symbiosis of word and image) in order to present those difficult issues in a remarkable and visually attractive way. On the example of the comic strip by Fabien Grolleau and Jérémie Royer, Audubon. On the Wings of the World, describing the life and work of J.-J. Audubon, a pioneer of American ornithology and an outstanding illustrator of nature, an attempt will be made to analyse aesthetics, form and content in the face of the problem of limits and relations between the human and the non-human.

DE

Die Frage der Grenzerfahrung war und ist ein sehr wichtiges Thema in der antiken und zeitgenössischen Kunst. Die Themen Tod, Schuld, Verlust und Leid haben die Aufmerksamkeit von Künstlern aus verschiedenen Kunstdisziplinen, Ästhetiken und künstlerischen Ausdrucksformen auf sich gezogen: Literatur und Poesie, bildende Kunst, Film und Multimedia-Kunst. Ziel dieses Artikels ist es, die Aufmerksamkeit auf einen Bereich zu lenken, der im Zusammenhang mit dem Thema einer Grenzsituation selten diskutiert wird. Entgegen der landläufigen Meinung sind zeitgenössische Comics (insbesondere Graphic Novels) eine Art zeitgenössischer Kunst, in der wichtige und schwierige Themen behandelt werden und deren Autoren nach solchen künstlerischen Ausdrucksmitteln (aufgrund der Symbiose von Wort und Bild) suchen, um diese schwierigen Themen auf bemerkenswerte und visuell ansprechende Weise darzustellen. Am Beispiel des Comics von F. Grolleau, J. Royer, Audubon. On the Wings of the World, die das Leben und die Arbeit von J.-J. Audubon, einem Pionier der amerikanischen Ornithologie und herausragenden Naturdarsteller, thematisiert, werden ästhetische, formelle und inhaltliche Aspekte der Grenzsituationen und die Beziehungen zwischen dem Menschlichen und dem Nicht-Menschlichen analysiert.

PL

Problematyka doświadczenia granicznego była i nadal jest bardzo ważnym zagadnieniem w sztuce dawnej i współczesnej. Tematyka śmierci, winy, utraty, cierpienia przykuwała uwagę artystów reprezentujących różne dyscypliny sztuki, różne estetyki i sposoby ekspresji artystycznej: literaturę i poezję, sztuki plastyczne, film, jak również sztuki multimedialne. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na obszar, który rzadko jest przedmiotem rozważań w odniesieniu do tematyki sytuacji granicznej. Współczesny komiks (szczególnie powieść graficzna) jest – w wbrew utartym opiniom – tym rodzajem sztuki współczesnej, w której poruszane są ważne i niełatwe treści, a ich autorzy szukają takich środków artystycznego wyrazu (opartego na symbiozie słowa i obrazu), aby te niełatwe zagadnienia w sposób niebanalny i atrakcyjny wizualnie przedstawić. Na przykładzie komiksu autorstwa F. Grolleau, J. Royera, Audubon. Na skrzydłach świata, opisującego dzieje życia i twórczości J.-J. Audubona, pioniera ornitologii amerykańskiej i wybitnego ilustratora przyrody, podjęta zostanie próba analizy estetyki, formy i treści wobec problematyki graniczności i relacji między tym, co ludzkie i co nie-ludzkie.

Keywords

DE

Comics; Graphic Novel; Fabien Grolleau; Jérémie Royer; Audubon. On the Wings of the World; Grenzsituation

PL

komiks; powieść graficzna; Fabien Grolleau; Jérémie Royer; Audubon. Na skrzydłach świata; sytuacja graniczna

EN

comics; graphic novel; Fabien Grolleau; Jérémie Royer; Audubon. On the Wings of the World; a border situation

• Publisher: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Transfer. Reception studies
• Year: 2021
• Volume: 6
• Pages: 189-218

Dates

published

2021

Contributors

author

Marcin Jaworski

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/0000000322442152

References

• Barthes, Roland. Światło obrazu. Uwagi o fotografii. Translated by Jacek Trznadel. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2008.
• Bloch, Ernst. Ślady. Translated by Anna Czajka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012.
• Blumenberg, Hans. Paradygmaty dla metaforologii. Translated by Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2017.
• Borges, Jorge, and Luis Ferrari Osvaldo. W dialogu I. Translated by Ewa Nawrocka. Gliwice: Wydawnictwo Helion, 2007.
• Brach-Czaina, Jolanta. Szczeliny istnienia. Warszawa: Dowody na Istnienie, 2018.
• Chiaromonte, Nicola. Co pozostaje. Notesy 1955–1971. Translated by Stani-sław Kasprzysiak. Warszawa: Czytelnik, 2001.
• Crumb, Robert. Kot Fritz. Translated by Anna Warso. Warszawa: Kultura Gniewu, 2007.
• Deleuze, Gilles. Bacon. Logika wrażenia. Translated by Anna Zofia Jaskan-der. Kraków: Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, 2018.
• Deleuze, Gilles, and Félix Guattari. Kafka. Ku literaturze mniejszej. Transla-ted by Anna Zofia Jaskander, and Kajetan Maria Jaskander. Kraków: Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, 2016.
• Deleuze, Gilles, Krytyka i klinika. Translated by Bogdan Banasiak, Paweł Pieniążek. Łódź: Wydawnictwo Officyna, 2016.
• Derrida, Jacques, and Elisabeth Roudinesco. Z czego jutro… Dialog. Transla-ted by Waleria Szydłowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scho-lar, 2016.
• Eisner, Will. Umowa z Bogiem. Translated by Jacek Drewnowski. Warsza-wa: Wydawnictwo Egmont, 2014.
• Eliade, Mircea. Przyczynki do filozofii renesansu. Wędrówki włoskie. Transla-ted by Ireneusz Kania. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2000.
• Englund, Peter. Lata wojen. Translated by Wojciech Łygaś. Gdańsk: Wy-dawnictwo Finna, 2003.
• Gadacz, Tadeusz. „Jaspers Karl.” In Encyklopedia religii, vol. 5, edited by Tadeusz Gadacz, and Bogusław Milerski, 176–177. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
• Gadacz, Tadeusz. Historia filozofii wieku XX. Nurty Neokantyzm, filozofia egzystencji, filozofia dialogu, vol. 2. Kraków: Znak, 2009.
• Grolleau, Fabien, and Jérémie Royer. Audubon. Na skrzydłach świata. Translated by Olga Mysłowska. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2019.
• Harari, Yuval, Noah. Sapiens. A Brief History of Humankind. Translated by the author with the help of John Purcell and Haim Watzman. London: Vintage, 2015.
• Jaeglé, Claude. Portret oratorski Gilles’a Deleuze’a o kocim spojrzeniu. Translated by Małgorzata Jacyno. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2013.
• Janowska, Katarzyna, and Piotr Mucharski. Rozmowy na koniec wieku. Kraków: Znak, 1997.
• Jaksender, Kajetan, Maria. „Apologia kreta.” Translated by Anna Zofia Ja-skander, Kajetan Maria Jaskander. In Gilles Deleuze, and Félix Guattari. Kafka. Ku literaturze mniejszej, 328. Kraków: Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, 2016.
• Jaspers, Karl. Wiara filozoficzna wobec objawienia. Translated by Grzegorz Sowinski. Kraków: Znak, 1999.
• Konstandinos Kawafis, Jeżeli do Itaki wybierasz się w podróż… Translated by Antoni Libera, 21. Kraków: Znak, 2011.
• Krzymianowski, Grzegorz. Sztuka powieści. Antologia wywiadów I z „The Paris Review.” Translated by Dobromiła Jankowska, Adam Pluszka. Wrocław: Wydawnictwo Książkowe Klimaty, 2016.
• Kundera, Milan. „Wzgardzone dziedzictwo Cervantesa.” Translated by Ma-rek Bieńczyk. In Kundera, Milan. Sztuka powieści, 8. Warszawa: PIW, 2004.
• Kurc, Bartosz. Komiks. Opowiadanie obrazem. Łódź: Piątek Trzynastego, 2003.
• Lethen, Helmut. Cień fotografa. Obrazy i ich rzeczywistość. Translated by Elżbieta Kalinowska. Kraków: Universitas, 2016.
• Lyotard, Jean-François. Co malować? Arami, Arakawa, Buren. Translated by Monika Murawska, and Piotr Schollenberger. Warszawa: PWN, 2015.
• Miller, Frank, Klaus Janson, and Lynn Varley. Powrót Mrocznego Rycerza. Translated by Tomasz Kreczmar. Warszawa: Wydawnictwo Egmont Polska, 2002.
• Miłosz, Czesław. Abecadło. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2001.
• Miłosz, Czesław. To. Kraków: Znak, 2004.
• Miłosz, Czesław. Wypisy z ksiąg użytecznych. Kraków: Znak, 2000.
• Moor, Alan, and Dave Gibbson. Strażnicy. Translated by Jacek Drewnowski. Warszawa: Wydawnictwo Egmont Polska, 2017.
• Nowosielski, Jerzy. Sztuka po końcu świata. Rozmowy. Kraków: Znak, 2012.
• O’Sullivan, Judith. The Great American Comic Strip. One Hundred Years of Cartoon Art. Boston-Toronto-London: Bulfinch Press Book, 1990.
• Sabin, Roger. Comics, Comixs & Graphic Novels. London: Phaidon, 1996.
• Rozanow, Wasilij. Opadłe liście. Translated by Jacek Chmielewski, and Ireneusz Kania. Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, 2013.
• Rozanow, Wasilij. Przez śmierć. Translated by Piotr Nowak. Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, 2017.
• Rudnicki, Cezary, „Protokół z eksperymentu.” Translated by Anna Zofia Jaskander, and Kajetan Maria Jaskander. In Deleuze, Gilles and Félix Guattari. Kafka. Ku literaturze mniejszej, 13–22. Kraków: Wydawnictwo Eperons–Ostrogi 2016.
• Simon, Josef. Filozofia znaku. Translated by Jarosław Marecki. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2004.
• Sołowjow, Włodzimierz. Sens miłości. Translated by Henryk Paprocki. Kę-ty: Wydawnictwo Derewiecki, 2013.
• Spiegelman, Art. Maus. Translated by Piotr Binkont. Poznań: Wydawnictwo Post, 2011.
• Subbotko, Donata. „Wszystko albo nic.” Książki. Magazyn do czytania Gaze-ty Wyborczej, no. 2 (2019): 45.
• Szyłak, Jerzy. Komiks. Kraków: Znak, 2000.
• Szyłak, Jerzy. „O powieściach graficznych.” In Powieści graficzne. Leksykon, edited by Sebastian Jakub Konefał, 16–23. Warszawa: Wydawnictwo timof i cisi wspólnicy, 2015.
• Szyłak, Jerzy. Poetyka komiksu. Warstwa ikoniczna i językowa. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2000.
• Welsch, Wolfgang. „Estetyka zwierząt.” Translated by Katarzyna Guczalska. In Welsch, Wolfgang. Estetyka poza estetyką, 173–195. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2005.

Identifiers

DOI

10.16926/10.16926/trs.2021.06.02

Biblioteka Nauki

28306130