Resilience levels of learners participating in the SPARK Resilience (ISKRA Odporności) pilot prevention programme

• Authors: Adrianna Sarnat-Ciastko , Katarzyna Nowak

Title variants

PL

Poziom resilience uczniów biorących udział w pilotażu programu profilaktycznego „ISKRA Odporności”

Abstracts

EN

This article draws attention and describes the importance of resilience as a protective factor in both mental and social maturing processes. The topic was inspired by the SPARK Resilience (ISKRA Odporności) pilot prevention programme, the aim of which is to support emotional immunity defined as the ability to control reactions to events and to cope with stress. This article presents the programme's assumptions and the conclusions of the first part of the research to evaluate it. A group of 433 students from 13 schools in Poland in classes V-VIII of primary school and class I of secondary school were surveyed in the selected procedure. The surveys conducted via the Internet used, among others, the SPP- 18 N. Ogińska-Bulik and Z. Juczyński. The research demonstrated the respondents' level of resilience, which turned out to be significantly lower in the surveyed girls than in the boys.

PL

Niniejszy artykuł zwraca uwagę i opisuje znaczenie resilience, stanowiącej czynnik chroniący w procesach dojrzewania tak psychicznego jak i społecznego. Inspiracją do podjęcia niniejszego tematu stał się pilotaż programu profilaktycznego „ISKRA Odporności”, którego celem jest wsparcie odporności emocjonalnej rozumianej jako umiejętność kontrolowania reakcji na pojawiające się wydarzenia oraz radzenia sobie ze stresem. Artykuł ukazuje założenia tego programu oraz wnioski z pierwszej części badań, które służą jego ewaluacji. W ramach wybranej procedury zbadano grupę 433 uczniów z 13 szkół w Polsce z klas V-VIII szkoły podstawowej oraz klasy I liceum ogólnokształcącego. Do badań realizowanych drogą internetową wykorzystano m.in. Skalę Pomiaru Prężności SPP- 18 N. Ogińskiej-Bulik i Z. Juczyńskiego. Badania zaprezentowały poziom resilience respondentów, który okazał się istotnie niższy u badanych dziewcząt niż u chłopców.

Keywords

EN

resilience; early adolescence; prevention; students

PL

resilience; uczniowie; wczesna adolescencja; profilaktyka

• Publisher: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Edukacyjna Analiza Transakcyjna
• Year: 2022
• Issue: 11
• Pages: 101-117

Dates

published

2022

Contributors

author

Adrianna Sarnat-Ciastko

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. J. Długosza w Częstochowie

• https://orcid.org/0000000305052128

author

Katarzyna Nowak

• Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu

• https://orcid.org/0000000320313074

References

• Apio, E.O. (2022). Resilience among Children Born of War in northern Uganda. Front. Polit. Sci., 4, 1-15. doi.org/10.3389/fpos.2022.874548
• Boehmer, S., Luszczynska, A., Schwarzer, R. (2007). Coping and quality of life after tumor surgery: personal and social resources promote different domains of quality of life. Anxiety Stress Coping, 20, 61-75.
• Brendt, C. (2015). Tajemnica odporności psychicznej. Jak uodpornić się na stres, depresję i wypalenie zawodowe. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Charney, D. S. (2004). Psychobiological Mechanisms of Resilience and Vulnerability: Implications for Successful Adaptation to Extreme Stress. The American Journal of Psychiatry, 161 (2), 195-216.
• Chojecka, J. (2021). Tutoring w profilaktyce pozytywnej – Sposób na wzmacnianie odporności psychicznej i pozytywnego rozwoju dzieci i młodzieży. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 40(4), 153-172. DOI: 10.17951/lrp.2021.40.4.153-172
• Chuang, S., Lamb, M., Hwang, C. (2006). Personality development from childhood to adolescence: A longitudinal study of ego-control and ego-resiliency in Sweden. International Journal of Behavioral Development, 30(4), 338–343. doi: 10.1177/0165025406072795
• Dangmann, C., Solberg, Ø,, Steffenak, AK., Høye, S., Andersen, P.N. (2022). Resilience in Syrian refugee youth. European Journal of Public Health, 32(3), 245-249. 10.1093/eurpub/ckac129.607.
• Drolet, J., McDonald-Harker, C., Lalani, N., Tran, J. (2020). Impacts of the 2013 Flood on Immigrant Children, Youth, and Families in Alberta, Canada. International Journal of Social Work, 7(1), 56-74. doi.org/10.5296/ijsw.v7i1.16872
• Fredrickson, B. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: the broaden-and build theory of positive emotions. American Psychologist, 56, 218-226.
• Gabrelli, S., Rovis, D., Cefal, C. (2022). Promoting Resilience Interventions for Mental Well-Being in Youth. Lausanne: Frontiers Media SA.
• Garrett, M.T. (ed.) (2014). Youth and adversity: Psychology and influences of child and adolescent resilience and coping. New York: Nova Science Pub Inc.
• Gawik, A., Ostafińska-Molik, B. (2021). Prężność psychiczna młodzieży wchodzącej w dorosłość w dobie pandemii. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 3(47), 515-531. https://doi.org/10.34766/fetr.v47i3.870
• Grzankowska, I.A., Ślesińska-Sowińska, Z. (2016). Zasoby osobiste a wybrane aspekty psychologicznego funkcjonowania młodzieży leczonej onkologicznie. Psychoonkologia, 20 (4), 169–182.https://doi.org/10.5114/pson.2016.66289
• Gąsior, K., Chodkiewicz, J., Cechowski, W. (2016). Kwestionariusz Oceny Prężności (KOP-26) Konstrukcja i właściwości psychometryczne narzędzia. Polskie Forum Psychologiczne, 21 (1), 76-92. doi: 10.14656/PFP20160106
• Hambrick, E.P., McCord D. M. (2010). Proactive Coping and its Relation to the Five-Factor Model of Personality. Individual Differences Research, 8 (2), 67-77.
• Ishibashi, A., Ueda, R. (2003). Resilience in adolescents with cancer. Japanese Journal of Health and Human Ecology, 69, 220-232.
• Ishibashi, A., Ueda, R., Kawano, Y., Nakayama, H., Matsuzaki, A., Matsumura, T. (2010). How to improve resilience in adolescents with cancer in Japan. Journal of Pediatric Oncology Nursing, 27(2), 73-93. doi: 10.1177/1043454209356786.
• Jafari, H., Kassan, A., Reay, G., & Climie, E.A. (2022). Resilience in refugee children and youth: A critical literature review. Canadian Psychology / Psychologie Canadienne. Advance, 63(4), 678–694. doi.org/10.1037/cap0000320
• Junik, W. (2011). Zjawisko rezyliencji – wybrane problem metodologiczne. W: W. Junik (red.), Resilience. Teoria–Badania–Praktyka (s. 47-66). Warszawa: Wyd. Parpamedia.
• Juczyński, Z, Ogińska-Bulik, N. (2011). Prężność u dzieci i młodzieży. Charakterystyka i pomiar. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kitano, M.K., Lewis, R.B. (2005). Resilience and coping:Implications for gifted children and youth at risk, Roeper Review, 27(4), 200-205. DOI:10.1080/02783190509554319
• Levine, S.Z., Laufer, A., Stein, E., Hamama‐Raz, Y., Solomon, Z. (2009). Examining the relationship between resilience and posttraumatic growth. Journal of Traumatic Stress:Official Publication of The International Society for Traumatic Stress Studies, 22(4), 282-286.
• Luthar, S.S. (2006). Resilience in development A synthesis of research across five decades. In.: D. Cicchetti i D.J. Cohen (ed). Developmenthal Psychopatology: Risk, disorder, and adaptation, 3 (2), (p.740-795). New York: Wiley.
• Luthar, S.S., Cicchetti D., Becker B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71 (3), 543-562.
• Masten, A.S. (2014), Global Perspectives on Resilience in Children and Youth. Child Development, 85(1), 6-20. https://doi.org/10.1111/cdev.12205
• Masten, A.S. (2021). Resilience of children in disasters: a multisystem perspective. International Journal of Psychology, 56(1), 1-11. doi: 10.1002/ijop.12737
• Masten, A., Motti, F. (2020). Multisystem Resilience for Children and Youth in Disaster: Reflections in the Context of COVID-19. Adversity and Resilience Science, 1, 95-106, doi: 10.1007/s42844-020-00010-w.
• Materiały szkoleniowe trenerów programu „ISKRA Odporności” (2022), Warszawa: Centrum Pozytywnej Edukacji.
• McDonald-Harker, C., Drolet, J., Sehgal, A. (2021a). A Strength-based Approach to Exploring Factors that Contribute to Resilience Among Children and Youth Impacted by Disaster. The British Journal of Social Work, 51(5), 1897-1916. DOI:10.1093/bjsw/bcab109
• McDonald-Harker, C., Drolet, J.L., Sehgal, A., Brown, M.R.G., Silverstone, P.H., Brett-MacLean, P., Agyapong, V.I.O (2021b). Social-Ecological Factors Associated With Higher Levels of Resilience in Children and Youth After Disaster: The Importance of Caregiver and Peer Support. Frontiers in Public Health, 9, 1-13. doi.org/10.3389/fpubh.2021.682634
• Miljević-Riđički, R., Kimber, B., Simões, C. (2020). Resilience in School Children – A Multicultural Comparison between Three Countries – Croatia, Sweden and Portugal. Journal for General Social Issues, 29, 555-574. doi: 10.5559/di.29.4.03.
• Nadolska, K., Sęk, H. (2007). Społeczny kontekst odkrywania wiedzy o zasobach odpornościowych, czyli czym jest resilience i jak ono funkcjonuje. W: Ł. Kaczmarek, A. Słysz (red.). Bliżej serca – zdrowie i emocje (s. 13-37). Poznań: Wyd. UAM.
• Oberg, C., Hodges, H., Masten, AS. (2021). Risk and resilience of somali children in the context of climate change, famine, and confict,. Journal of Applied Research on Children: Informing Policy for Children at Risk, 12(1), 1-27. https:// digitalcommons.library.tmc.edu/childrenatrisk/vol12/iss1/10 20
• Obuchowska, I. (2005). Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t.2. (s. 163- 201). Warszawa: PWN.
• Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Skala Pomiaru Prężności (SPP-25), Nowiny Psychologiczne, 3, 39-56.
• Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2010). Osobowość: Stres a zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Ogińska-Bulik, N, Juczyński, Z. (2011). Prężność u dzieci i młodzieży: charakterystyka i pomiar – polska skala SPP-18. Polskie Forum Psychologiczne, 16, 7-28.
• Ogińska-Bulik, N., Michalska, P. (2019). Osobowość typu D a objawy zespołu stresu pourazowego u młodzieży – mediacyjna rola prężności. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 28(4), 241-256. https://doi.org/10.5114/ppn.2019.92485
• Ostaszewski, K. (2008). Czynniki ryzyka i czynniki chroniące w zachowaniach ryzykownych dzieci i młodzieży. W: J. Mazur, I. Tabak, A. Małkowska-Szkutnik, K. Ostaszewski, H. Kołodziejczyk, A. Dzielska, A. Kowalewska (red.). Czynniki chroniące młodzież 15-letnią przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Raport z badań HBSC 2006. (s.19-46). Warszawa: Wyd. VESPA-druk.
• Ostaszewski, K. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience. Warszawa: Wyd. Instytut Psychiatrii i Neurologii.
• Pluess, M., Boniwell, I., Hefferon, K., Tunariu, A. (2017). Preliminary evaluation of a school-based resilience-promoting intervention in a high-risk population: Application of an exploratory two-cohort treatment/control design, PLoS ONE, 12(5). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0177191
• Poprawa, R. (1996). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: G. Dolińska-Zygmunt (red.), Elementy psychologii zdrowia (s. 101–136). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Prince-Embury, S., Saklofske, D.H. (2014). Building a Science of Resilience Intervention for Youth. In: S. Prince-Embury, D. Saklofske, (eds). Resilience Interventions for Youth in Diverse Populations (p. 3-12). New York: Springer, The Springer Series on Human Exceptionality. https://doi.org/10.1007/978-1-4939-0542-3_1
• Przyborowska, B., Błajet, P. (2021). Zmiana zachowań zdrowotnych uczniów Podczas pandemii COVID-19 w Polsce. Przegląd Badań Edukacyjnych, 35, 97-113. . https://doi.org/10.12775/PBE.2021.033.
• Senior, C.J., Godovich, S.A., Shiffrin, N.D., Cummings, C.M., Alvord, M.,K., Rich, B.A. (2022). The Effects of a School-based Resilience Intervention for Youth with Socioemotional Difficulties. Journal of Child and Family Studies, 1-14, https://doi.org/10.1007/s10826-022-02362-6
• Smulczyk, M. (2016). Problematyka academic resilience – teoria, badania i praktyczne zastosowanie. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2 (23), 165-194, https://doi.org/10.12775/PBE.2016.078
• Szwajca, K. (2014). Dyskurs na temat resilience – konteksty i aspekty praktyczne. Psychoterapia, 168, 99-107.
• Turkiewicz-Maligranda, A. (2014). Prężność osobowa jako osobowościowy zasób zdrowotny, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 2014, 4 (2), 173-176.
• Uchnast, Z. (1997). Prężność osobowa: Empiryczna typologia i metoda pomiaru. Roczniki Filozoficzne, 45 (4), 27-51.
• Uchnast, Z. (1998). Prężność osobowa a egzystencjalne wymiary wartościowania. Roczniki Psychologiczne, 1, 8-28.
• Wilson, N., Turner-Halliday, F., Minnis, H. (2021). Escaping the inescapable: Risk of mental health disorder, somatic symptoms and resilience in Palestinian refugee children. Transcultural Psychiatry, 58(2), 307-320. doi.10.1177/1363461520987070
• Yusuf, A., Wright, N., Steiman, M., Gonzalez, M., Karpur, A., Shih, A., Shikako, K., Elsabbagh, M. (2022). Factors associated with resilience among children and youths with disability during the COVID-19 pandemic, PLoS ONE, 17(7), 1-18; doi.org/10.1371/journal.pone.0271229
• https://www.partnershipforchildren.org.uk/what-we-do/programmes-for-schools/spark-resilience.html (Dostęp on line 27 listopada 2022).
• https://www.pozytywnaedukacja.pl/ (Dostęp on-line 15 listopada 2022).
• https://programyrekomendowane.pl/strony/artykuly/przyjaciele-zippiego,3 (Dostęp on-line 18 listopada 2022).
• https://programyrekomendowane.pl/strony/artykuly/apteczka-pierwszej-pomocy-emocjonalnej,45 (Dostęp on-line 18 listopada 2022).

Identifiers

DOI

10.16926/eat.2022.11.06

Biblioteka Nauki

28328160